ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ ΑΝΤΙΚΥΘΗΡΩΝ

(ΕΝΑ ΑΠΟ ΤΑ ΠΡΩΤΑ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΙΚΑ ΜΗΧΑΝΗΜΑΤΑ) ΑΝΑΚΑΛΥΨΗ ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ 17/05/1902

Γράφει η Σοφία Τ.

Ο μηχανισμός των Αντικυθήρων(αστρολάβος ή υπολογιστής Αντικυθήρων) είναι ένα αρχαίο τέχνημα που πιστεύεται ότι ήταν μηχανικός υπολογιστής και όργανο αστρονομικών παρατηρήσεων, που παρουσιάζει ομοιότητες με πολύπλοκο ωρολογιακό μηχανισμό. ΑΝΑΚΑΛΥΨΗ Ανακαλύφθηκε σε ναυάγιο ανοικτά του Ελληνικού νησιού Αντικύθηρα μεταξύ Κυθήρων και Κρήτης.

Με βάση τη μορφή των ελληνικών επιγραφών που φέρει χρονολογείται μεταξύ 150 και 100 π.Χ., αρκετά πριν την ημερομηνία του ναυαγίου(πιθανόν 87-63 π.Χ.). Θα μπορούσε να ήταν κατασκευασμένο μέχρι μισό αιώνα πριν το ναυάγιο. Ανακαλύφθηκε(1900) σε βάθος περ. 40-64 m και πολλοί θησαυροί, αγάλματα κ.ά. αντικείμενα, ανασύρθηκαν από Συμιακούς σφουγγαράδες και βρίσκονται σήμερα στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο στην Αθήνα. Ο αρχαιολόγος και διευθυντής του Μουσείου Βαλέριος Στάης πρόσεξε(17/05/1902) ότι ένα από τα ευρήματα είχε έναν οδοντωτό τροχό ενσωματωμένο και εμφανείς επιγραφές με αστρονομικούς όρους. Το αρχαίο ναυάγιο επισκέφθηκε ξανά(1978) ο Jacques-Yves Cousteau με την ομάδα του Καλυψώ προσκεκλημένοι από τον ΕΟΤ. Η αποστολή του αυτή έχει γυριστεί σε ντοκιμαντέρ με τον τίτλο «Diving for Roman Plunder». Ο μηχανισμός είναι η αρχαιότερη σωζόμενη διάταξη με γρανάζια. Είναι φτιαγμένος από μπρούντζο σε ένα ξύλινο πλαίσιο και έχει προβληματίσει και συναρπάσει πολλούς ιστορικούς της επιστήμης και της τεχνολογίας αφότου ανακαλύφθηκε. Η πιο αποδεκτή θεωρία: αναλογικός υπολογιστής σχεδιασμένος για να υπολογίζει τις κινήσεις των ουρανίων σωμάτων. Πρόσφατες λειτουργικές ανακατασκευές της συσκευής υποστηρίζουν αυτήν την ανάλυση. Από τις πρόσφατες έρευνες καταρρίφθηκε η θεωρία ότι εμπεριέχει ένα διαφορικό γρανάζι, όμως ο ανακαλυφθείς μηχανισμός της κίνησης της Σελήνης είναι ακόμα πιο εντυπωσιακός, καθότι δίνει τη δυνατότητα μεταβλητής γωνιακής ταχύτητας στον άξονα που κινεί τη Σελήνη(2ος Νόμος Kepler). Ο καθηγητής Derek De Solla Price, φυσικός και ιστορικός της επιστήμης που εργαζόταν στο Πανεπιστήμιο του Yale, δημοσίευσε ένα άρθρο για τον μηχανισμό αυτό στο περιοδικό Scientific American(Ιούνιος 1959), όταν ακόμα ο μηχανισμός δεν είχε μελετηθεί πλήρως. Δημοσίευσε(1973 ή 1974) τη μονογραφία του με τίτλο «Γρανάζια από τους Έλληνες», βασισμένη σε σάρωση του μηχανισμού με ακτίνες γ που πραγματοποίησε ο ακτινοφυσικός του Ε.ΚΕ.Φ.Ε. «Δημόκριτος» Χαράλαμπος Καράκαλος. Ο Priceυποστήριξε ότι η συσκευή αυτή θα μπορούσε να είχε κατασκευαστεί από τη Σχολή του Απολλωνίου στη Ρόδο. Τα συμπεράσματά του δεν έγιναν αποδεκτά από τους ειδικούς της εποχής, οι οποίοι πίστευαν ότι οι Αρχαίοι Έλληνες είχαν το θεωρητικό υπόβαθρο αλλά όχι και την απαιτούμενη πρακτική τεχνολογία για μια τέτοια κατασκευή. Η μελέτη του συνεχίζεται από Άγγλους και Έλληνες ειδικούς των Πανεπιστημίων του Cardiff, των Αθηνών, της Θεσσαλονίκης, του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου και του Μορφωτικού Ιδρύματος Εθνικής Τραπέζης, σε μια διαπανεπιστημιακή ομάδα. Η σύγχρονη έρευνα υποσ