Richard Stallman: ένας θρύλος της πληροφορικής σε μια αποκλειστική συνέντευξη στο ough.gr

Ο Richard Stallman, προγραμματιστής και ακτιβιστής του ελεύθερου λογισμικού, θρύλος για την κοινότητα της πληροφορικής, λύνει όλες μας τις απορίες σε μια μαραθώνια συνέντευξη που έγινε για το ough! σε δύο μέρη. Αυτό είναι το πρώτο.

Όσο δούλευε σαν προγραμματιστής λειτουργικών συστημάτων στο εργαστήριο τεχνητής νοημοσύνης του MIT, έζησε από κοντά την αλλαγή που επήλθε στην βιομηχανία λογισμικού. Μέχρι εκείνο το σημείο, το σύνηθες ήταν για τους χρήστες και προγραμματιστές υπολογιστών να έχουν την ελευθερία να μοιράζονται,

να τροποποιούν και να επαναχρησιμοποιούν κώδικα. Τη δεκαετία του εβδομήντα, οι εταιρίες λογισμικού άρχισαν με τεχνικά μέσα να εμποδίζουν τους χρήστες να μελετήσουν και να αλλάξουν τον κώδικα των προϊόντων τους. Επιπλέον, νέοι νόμοι περί πνευματικών δικαιωμάτων καθιστούσαν τέτοια εγχειρήματα παράνομα.

Για τον Stallman, αυτή η αλλαγή ήταν ανήθικη και τον επηρέασε προσωπικά καθώς η κοινότητα προγραμματιστών μέσα στην οποία ο ίδιος άνθισε, διασπάστηκε από δυο ανταγωνιστικές εταιρίες που προσέλαβαν σχεδόν όλους τους συναδέλφους του για να αναπτύξουν ιδιόκτητο λογισμικό
(non-free software). Έχοντας απομείνει μόνος, πήγε ενάντια στο ρεύμα και αποφάσισε να αφιερώσει την ζωή του στην ανάπτυξη ελεύθερου λογισμικού, λογισμικoύ δηλαδή που ο χρήστης έχει το δικαίωμα να χρησιμοποιήσει όπως θέλει, να μελετήσει τον πηγαίο κώδικά του, να το τροποποιήσει και ακόμα να διανείμει την τροποποιημένη μορφή του σε τρίτους. Το 1984 παραιτήθηκε από το MIT και άρχισε να αναπτύσσει το GNU, το πρώτο ελεύθερο λειτουργικό σύστημα το όποιο σήμερα, με την
προσθήκη ενός άλλου λογισμικού που ανέπτυξε ο Φιλανδός Linus Torvalds, αποτελεί το GNU/Linux. Αυτό το λειτουργικό τρέχει στην πλειοψηφία των server του διαδίκτυο, σε ακαδημαϊκά ινστιτούτα, μεγάλες επιχειρήσεις, στο στρατό και σε εκατομμύρια υπολογιστές ανθρώπων που απόρριψαν τις άδειες λογισμικού τις οποίες πρέπει να αποδεχτούν πριν χρησιμοποιήσουν Windows ή OS X. Επέλεξαν να εγκαταστήσουν ένα λειτουργικό σύστημα το οποίο ξεκίνησε ο Stallman και το οποίο αναπτύχθηκε περαιτέρω από χιλιάδες άλλους στο διαδίκτυο. Το λογισμικό αυτό είναι τεχνικά ανώτερο από τα ιδιόκτητα (Windows/OSX) και είναι δωρεάν, αλλά ο Stallman λέει ότι, αν και ευπρόσδεκτα, αυτά είναι δευτερεύοντα χαρακτηριστικά. Το πιο σημαντικό χαρακτηριστικό είναι η ελευθερία. Έτσι ξεκινήσαμε αυτή τη συζήτηση μιλώντας για τα ηλεκτρονικά δικαιώματα.

ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ

Έχετε πει στο παρελθόν ότι «στην εποχή του διαδικτύου έχουμε λιγότερα δικαιώματα από ότι στον φυσικό κόσμο.»
Ναι. Για παράδειγμα στις ΗΠΑ, οι υπηρεσίες παροχής Internet (ISP) μπορούν να σου κόψουν τη σύνδεση χωρίς να σου κάνουν μήνυση ή να σε πάνε στο δικαστήριο. Δεν χρειάζεται να αποδείξουν ότι υπάρχει κάποιος λόγος. Κατά συνέπεια, μπορούν να σε λογοκρίνουν. Αν θέλεις να τυπώσεις φυλλάδια και να τα μοιράσεις στο δρόμο, μπορείς να το κάνεις και δεν χρειάζεται να «παρακαλέσεις» καμία εταιρία να στο επιτρέψει. Για να κάνεις όμως κάτι αντίστοιχο στο διαδί