Υποδοχή κλεμμένων θησαυρών

Μέσα σε κλίμα χαράς αλλά και συγκίνησης, 42 χρόνια μετά, επαναπατρίσθηκαν δύο εικόνες
Εκδήλωση υποδοχής επαναπατρισθεισών εικόνων που εκλάπησαν από τον ναό του Αγίου Ιακώβου στο Τρίκωμο, μετά την τουρκική εισβολή, πραγματοποιήθηκε χθες στο Βυζαντινό Μουσείο

Εκδήλωση υποδοχής των νεο-επαναπατρισθεισών εικόνων του Χριστού και της Παναγίας, που εκλάπησαν από τον ναό του Αγίου Ιακώβου στο Τρίκωμο, μετά την τουρκική εισβολή, πραγματοποιήθηκε χθες στο Βυζαντινό Μουσείο του Ιδρύματος Αρχιεπισκόπου Μακαρίου Γ’. Ο Διευθυντής του Μουσείου Ανδρέας Φυλακτού, σε χαιρετισμό του στη χθεσινή εκδήλωση,

είπε ότι το Βυζαντινό Μουσείο που αποτελεί το θησαυροφυλάκιο των βυζαντινών εικόνων της Κύπρου, ανέφερε ότι το μουσείο «φιλοξενεί προσωρινά αυτές τις δύο εικόνες ως την ευλογημένη ώρα της επιστροφής τους, μαζί με τους υπόλοιπους κατοίκους του Τρικώμου, αλλά και των άλλων κατεχόμενων περιοχών μας, στους τόπους τους, εκεί που πραγματικά ανήκουν». Η Διευθύντρια του Τμήματος Αρχαιοτήτων Μαρίνα Σολομίδου-Ιερωνυμίδου, σε χαιρετισμό της, είπε ότι οι εικόνες αυτές, όπως χιλιάδες άλλα εκκλησιαστικά, εθνογραφικά και αρχαιολογικά πολιτιστικά αγαθά, είχαν συληθεί και παράνομα απομακρυνθεί από το νησί μας.

Σημαντικές οι εικόνες για την Κύπρο
Οι συγκεκριμένες εικόνες, συνέχισε, εντοπίστηκαν στην Ελβετία, στα υποστατικά Ρώσου υπηκόου και εμπόρου τέχνης. «Οι εικόνες αυτές αποτελούν αναπόσπαστο μέρος της πολιτιστικής, πνευματικής και θρησκευτικής ζωής της Κύπρου. Πρόκειται για εξαιρετικά δείγματα της κυπριακής μεταβυζαντινής εκκλησιαστικής τέχνης και χρονολογούνται στο πρώτο μισό του 17ου αιώνα», πρόσθεσε. Ανέφερε, παράλληλα, ότι τόσο οι αρμόδιες κρατικές υπηρεσίες όσο και οι εκκλησιαστικές Αρχές καταβάλλουν άοκνες προσπάθειες για εντοπισμό όσο το δυνατόν περισσοτέρων πολιτιστικών αγαθών, τα οποία έχουν παράνομα εξαχθεί από την Κυπριακή Δημοκρατία. «Είμαστε αισιόδοξοι ότι τόσο με τη βοήθεια του νομικού πλαισίου σε εθνικό, κοινοτικό, αλλά και σε διεθνές επίπεδο, όσο και με την αρμονική συνεργασία μεταξύ χωρών και με τις συντονισμένες ενέργειες των αρμοδίων τμημάτων στην Κύπρο, ο αριθμός των επαναπατρισμών θα έχει αυξητική τάση. Το 2013 έλαβε χώρα ο επαναπατρισμός 173 αντικειμένων εκκλησιαστικής τέχνης που κλάπηκαν από εκκλησίες των κατεχομένων περιοχών της Κυπριακής Δημοκρατίας», συμπλήρωσε.

Ευχή για επιστροφή περισσότερων αγαθών
Η πρώτη Διοικητική Λειτουργός του Υπουργείου Μεταφορών, Επικοινωνιών και Έργων Αφροδίτη Κοφτερού, σε χαιρετισμό της, είπε ότι η προστασία του πολιτισμού μας είναι άμεσα συνυφασμένη με τη διατήρηση της ταυτότητάς μας. «Εύχομαι σύντομα να έχουμε την ευκαιρία να υποδεχθούμε πίσω στην Κύπρο και άλλα κλεμμένα πολιτιστικά αγαθά μας», πρόσθεσε. Ο Αρχιεπίσκοπος Κύπρου, στον δικό του χαιρετισμό, είπε ότι «σήμερα υποδεχθήκαμε ακόμα δύο θησαυρούς της πατρίδας μας και εύχομαι να συνεχιστεί αυτή η επιτυχία, γιατί είναι χιλιάδες οι εικόνες και τα αντικείμενα, αρχαιολογικοί θησαυροί της Κύπρου που βρίσκονται στην ξένη και πρέπει να έρθουν στον δικό τους τον χώρο». «Να ευχαριστήσω όλους εκείνους που συνέβαλαν, ούτως ώστε οι δύο εικόνες να βρίσκονται σήμερα κοντά μας. Το Υπουργείο Μεταφορών, το Τμήμα Αρχαιοτήτων, τη Γενική Εισαγγελία, την Αστυνομία, τον Πρόξενο της Κύπρου στη Ζυρίχη», πρόσθεσε.

Αυτός ο συντονισμός που υπάρχει, συνέχισε ο Αρχιεπίσκοπος Κύπρου, απ' όλα τα τμήματα πρέπει να συνεχιστεί «και με τον ίδιο ζήλο πρέπει να εργαστούμε όλοι προς αυτήν τη σωστή κατεύθυνση, ούτως ώστε να υποδεχθούμε και άλλους θησαυρούς κλεμμένους που βρίσκονται στην Ευρώπη, στην Αμερική και σε όλο τον κόσμο», συμπλήρωσε. Ο Πρόεδρος του Κοινοτικού Συμβουλίου Τρικώμου Ιάκωβος Χατζηβαρνάβας, σε χαιρετισμό του, εξέφρασε τη μεγάλη τους χαρά και εκτίμηση που έχουν πίσω τις δύο εικόνες από το Εκκλησάκι του Αγίου Ιακώβου. Ο κ. Χατζηβαρνάβας ευχαρίστησε όλους τους συντελεστές που βοήθησαν με τον άλφα ή τον βήτα τρόπο στον επαναπατρισμό των εικόνων.

Κατασχέθηκαν από την Ελβετική Ιντερπόλ
Μετά από ενέργειες της Εκκλησίας και των αρμοδίων Αρχών της Κυπριακής Δημοκρατίας, οι εικόνες κατασχέθηκαν από την Ελβετική Ιντερπόλ, ενώ παράλληλα ξεκίνησε η διαδικασία επαναπατρισμού τους. Μετά και την πλήρη τεκμηρίωση της κυπριακής προέλευσης των εικόνων και της κλοπής τους, ακολούθησε λήψη νομικών μέτρων στο Επαρχιακό Δικαστήριο Αμμοχώστου. Το Δικαστήριο εξέδωσε καταδικαστική απόφαση για τον Ρωσοεβραίο έμπορο τέχνης Αλεξάντρ Κοτσίνσκι, κάτοχο των εικόνων. Η ετυμηγορία του κυπριακού δικαστηρίου χρησιμοποιήθηκε στα ελβετικά δικαστήρια, όπου η Ιερά Αρχιεπισκοπή Κύπρου και ο Κοτσίνσκι υπέγραψαν συμβιβαστικό διακανονισμό για επιστροφή των εικόνων στην Κύπρο. Στην πρώτη εικόνα διατάσεων 110 χ 128 εκατ. εικονίζεται ο Χριστός «ο Βασιλεύς των Βασιλευόντων και Μέγας Αρχιερεύς», ένθρονος, καθώς και ο Ιωάννης ο Πρόδρομος στραμμένος προς τον Χριστό.

Ο Χριστός είναι ντυμένος με αρχιερατικά άμφια και μίτρα. Με το δεξί υψωμένο χέρι ευλογεί, ενώ με το αριστερό στηρίζει ανοικτό ευαγγέλιο. Ο Ιωάννης ο Πρόδρομος, στραμμένος προς τον Χριστό, έχει υψωμένο το δεξί του χέρι και δείχνει προς τον θεάνθρωπο, ενώ με το αριστερό χέρι κρατεί ράβδο και ανοικτό ειλητάριο. Στο κάτω μέρος της εικόνας, κάτω από τα πόδια του Προδόμου, υπάρχει η υπογραφή του ζωγράφου και η χρονολογία με κόκκινα κεφαλαία γράμματα: «ΧΕΙΡ ΜΕΛΕΤΙΟΥ ΤΟΥ ΚΡΙΤΟΣ ΑΧΚ(=1620) Χ(ριστό) Υ». «Μ(ηνός) Αυγούστου).

Η εικόνα της Παναγίας έχει διατάσεις 114 χ 134 εκατ. Η Παναγία είναι μια παραλλαγή του τύπου της Οδηγήτριας. Ένθρονη σε μετωπική στάση, βλέπει μπροστά και κρατά με το αριστερό της χέρι τον Χριστό. Φέρει το δεξί της χέρι χαμηλά μπροστά στο στήθος, κοντά στον Χριστό. Ο Χριστός κρατεί στο αριστερό χέρι κλειστό ειλητό, ενώ με το δεξί υψωμένο ευλογεί. Το παιδικό του πρόσωπο κοιτάζει την Παναγία. Δεξιά και αριστερά από το κεφάλι της Παναγίας εικονίζονται, σε μικρό μέγεθος, από τη μέση και πάνω, οι Αρχάγγελοι Μιχαήλ και Γαβριήλ.