Υπό «πολιορκία» ο Λουκασένκο: Η στροφή προς τον Πούτιν και η στάση της ΕΕ

Μετά από τους ισχυρούς που καλλιεργούσε για εβδομάδες ότι η Ρωσία σχεδίαζε την ανατροπή του, ο πρόεδρος της Λευκορωσίας, Αλεξάντρ Λουκασένκο, στράφηκε το Σάββατο για βοήθεια προς το Κρεμλίνο, κάτω από το βάρος των μαζικών κινητοποιήσεων με αφορμή τις προεδρικές εκλογές.

Συγκεκριμένα, σύμφωνα με ανακοίνωση του Κρεμλίνου, ο πρόεδρος της Ρωσίας Βλαντιμίρ Πούτιν είπε στον Λευκορώσο ηγέτη Αλεξάντερ Λουκασένκο,

Πάντως, η Μόσχα στην ίδια ανακοίνωση, ανέφερε ότι στη Λευκορωσία ασκούνται εξωτερικές πιέσεις, χωρίς να διευκρινίσει από ποιον.

Από την πλευρά του το λευκορωσικό πρακτορείο BelTA ανέφερε ότι «οι αρχηγοί των κρατών είχαν ουσιώδεις συνομιλίες για όλα τα ζητήματα. Οι ηγέτες των χωρών επιβεβαίωσαν και πάλι τη συμφωνία τους ότι στην περίπτωση που η κατάσταση επιδεινωθεί, όσον αφορά τις εξωτερικές απειλές, οι πλευρές θα αντιδράσουν από κοινού κα σύμφωνα με όσα προβλέπονται από το Σύμφωνο Συλλογικής Ασφάλειας».

Τον προηγούμενο μήνα ο Λουκασένκο κατηγορούσε τη Μόσχα ότι απεργαζόταν σχέδια για ανατροπή της κυβέρνησής του αλλά και αποστολή μισθοφόρων στη Λευκορωσία για να παρέμβουν στις εκλογές που πραγματοποιήθηκαν την προηγούμενη Κυριακή.

Αλλά, έχοντας να αντιμετωπίσει τη μεγαλύτερη κρίση στα 26 χρόνια εξουσίας του, φαίνεται να υπολογίζει στη βοήθεια της Ρωσίας για να εξασφαλίσει την πολιτική επιβίωσή του.

Η ρωσική στρατιωτική βοήθεια στη Λευκορωσία θα αποτελούσε «εισβολή», δήλωσε τη Δευτέρα ο Υπουργός Εξωτερικών της Λιθουανίας Λινάς Λινγκέβιτσιους.

"Δεν υπάρχουν λόγοι στρατιωτικής υποστήριξης από τη Ρωσία, ούτε νομικοί ή άλλοι λόγοι γι `αυτήν. Θα αποτελούσε εισβολή στη χώρα και θα καταστρέψει τα τελευταία ίχνη της ανεξαρτησίας της", δήλωσε ο Λίνκεβιτσιους.

Οι Ευρωπαίοι, χωρίς να χάσουν χρόνο, συγκάλεσαν για την Τετάρτη (19/8) έκτακτη τηλεδιάσκεψη κορυφής για την κατάσταση στη Λευκορωσία, ανακοίνωσε σήμερα ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ.

«Ο λαός της Λευκορωσίας έχει το δικαίωμα να αποφασίζει το μέλλον του και να εκλέγει ελεύθερα τον ηγέτη του. Η βία εναντίον των διαδηλωτών είναι απαράδεκτη», τόνισε ο Μισέλ στον λογαριασμό του στο Twitter.

Η ΕΕ έχει ξεκινήσει διαδικασία επιβολής κυρώσεων εναντίον Λευκορώσων αξιωματούχων που ευθύνονται για τη «νοθεία», όπως κατηγορούν τον Λευκορώσο πρόεδρο, στις προεδρικές εκλογές της 9η Αυγούστου, αλλά και για τη βίαιη καταστολή των αντικυβερνητικών διαδηλώσεων. Ο Λουκασένκο, που διεκδικούσε έκτη θητεία στον θώκο, βάσει των επίσημων αποτελεσμάτων έχει κερδίσει στις εκλογές με ποσοστό 80%.

Οι 27 ηγέτες της ΕΕ θα συζητήσουν πώς μπορούν να προσφέρουν βοήθεια στη Λευκορωσία. Μεταξύ των αρχικών σκέψεων είναι η δημιουργία ενός ταμείου για τα θύματα της καταστολής στη χώρα, η χρηματοδότηση σχεδίων προκειμένου να υποστηριχθεί ο πλουραλισμός στα μέσα ενημέρωσης, προτάσεις για μεταρρυθμίσεις στην αστυνομία, ενίσχυση των ανταλλαγών φοιτητών με την ΕΕ καθώς και ευκολότερη πρόσβαση στην ευρωπαϊκή αγορά εργασίας για τους Λευκορώσους.

Εξάλλου η Πολωνία, η Τσεχία, οι τρεις χώρες της Βαλτικής (Εσθονία, Λετονία, Λιθουανία) και η Δανία έχουν ζητήσει από την ΕΕ να μεσολαβήσει μεταξύ του Λουκασένκο και της αντιπολίτευσης.

Η Γερμανία, η οποία ασκεί την προεδρία της ΕΕ το τρέχον εξάμηνο, απείλησε εξάλλου να επεκτείνει τις κυρώσεις που ήδη έχει αποφασιστεί να επιβληθούν σε αξιωματούχους της Λευκορωσίας μετά τη βία που ασκήθηκε κατά των διαδηλωτών που ζητούν την παραίτηση του Αλεξάντρ Λουκασένκο, έπειτα από την αμφισβητούμενη επανεκλογή του στην προεδρία της χώρας.

"Βλέπουμε επίσης την πιθανότητα να επεκταθούν οι κυρώσεις σε άλλους αξιωματούχους της χώρας", δήλωσε ο Στέφεν Ζάιμπερτ, ο εκπρόσωπος της καγκελαρίου Άγγελα Μέρκελ, ζητώντας επίσης ο Οργανισμός για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη (ΟΑΣΕ) να αναλάβει μια μεσολαβητική αποστολή που να έχει στόχο την επαλήθευση των αποτελεσμάτων των προεδρικών εκλογών στην Λευκορωσία.

Παράλληλα ο πρόεδρος της Γερμανίας Φρανκ-Βάλτερ Στάινμαϊερ κάλεσε σήμερα τον στρατό της Λευκορωσίας να μην κάνει χρήση βίας καθώς οι Λευκορώσοι διαμαρτύρονται κατά της επανεκλογής πριν από μία εβδομάδα με νοθεία, όπως καταγγέλλουν οι διαδηλωτές, του προέδρου της χώρας.

Ο Γερμανός πρόεδρος, ο οποίος πρόσθεσε ότι θαυμάζει το θάρρος των διαδηλωτών, κάλεσε τον πρόεδρο Αλεξάντρ Λουκασένκο να επιδιώξει έναν διάλογο μαζί τους και σημείωσε ότι ο λαός στη Λευκορωσία αξίζει την αλληλεγγύη και την υποστήριξη.

Ο Λευκορώσος πρόεδρος, ο οποίος χαρακτηρίζεται κυρίως από δυτικά ΜΜΕ ως ο «τελευταίος δικτάτορας της Ευρώπης», για δεκαετίες σχοινοβατούσε μεταξύ Ρωσίας και Δύσης, με αναλυτές να αναφέρουν ότι επένδυε στη μεταξύ τους κόντρα προσπαθώντας να κρατήσει στον αναπνευστήρα τη φθίνουσα οικονομία της χώρας του, ώστε να παραμείνει στην εξουσία.

Ο Λουκασένκο την Κυριακή (16/8) κατηγόρησε το ΝΑΤΟ ότι συγκεντρώνει δυνάμεις στα δυτικά σύνορά της χώρας, υποστηρίζοντας ότι νατοϊκά άρματα και αεροσκάφη έχουν αναπτυχθεί σε απόσταση 15 λεπτών από τα σύνορα. Είπε επίσης ότι οι γειτονικές χώρες, όπως η Λιθουανία, η Λετονία, η Πολωνία και η Ουκρανία «μας διατάζουν να κάνουμε νέες εκλογές». Από την άλλη, το ΝΑΤΟ απέρριψε τους ισχυρισμούς του προέδρου της Λευκορωσίας, υποστηρίζοντας ότι «δεν υπάρχει συγκέντρωση στρατευμάτων στην περιοχή. Η πολυεθνική παρουσία του ΝΑΤΟ στο ανατολικό τμήμα της Συμμαχίας δεν συνιστά απειλή για καμία χώρα. Είναι αυστηρά αμυντική, αναλογική και σχεδιασμένη για να προλαμβάνει τις συγκρούσεις και να διαφυλάττει την ειρήνη».  Πολλοί επικριτές του εκτιμούν ότι οι κατηγορίες αυτές δεν ήταν τίποτε άλλο από μια προσπάθεια να «δημιουργήσει» εξωτερικούς εχθρούς για να συσπειρώσει τους υποστηρικτές του. Πάντως, δεν έκρυψε την άποψή του ότι πίσω από τις διαδηλώσεις βρίσκονται εξωτερικές παρεμβάσεις.  

Να σημειωθεί ότι δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι συγκεντρώθηκαν την Κυριακή στο Μινσκ αξιώνοντας την αποχώρηση του προέδρου Αλεξάντερ Λουκασένκο, που αρνείται να παραδώσει την εξουσία μία εβδομάδα μετά την αμφισβητούμενη επανεκλογή του.

«Δικαιοσύνη!», «Φύγε!», φώναζαν οι διαδηλωτές απευθυνόμενοι στον Λευκορώσο ηγέτη. Αφού διέσχισαν τη λεωφόρο της Ανεξαρτησίας, σχεδόν 100.000 άνθρωποι, σύμφωνα με δημοσιογράφους του Γαλλικού Πρακτορείου, συγκεντρώθηκαν κατόπιν περιμετρικά του μνημείου που είναι αφιερωμένο στα θύματα του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου.

Οι μαζικές κινητοποιήσεις στη Λευκορωσία εξαπλώθηκαν σε τμήματα της κοινωνίας που συνήθως θεωρούνταν πιστά στον πρόεδρο, καθώς εργάτες μεγάλων κρατικών εργοστασίων πραγματοποίησαν απεργιακές κινητοποιήσεις και κάποιοι αστυνομικοί και δημοσιογράφοι κρατικών μέσων υποστήριξαν τους διαδηλωτές.

Πάντως, η ηγέτιδα της αντιπολίτευσης στη Λευκορωσία Σβετλάνα Τιχανόφσκαγια δήλωσε ότι είναι έτοιμη να ηγηθεί της Λευκορωσίας και ζήτησε την δημιουργία ενός νομικού μηχανισμού για να διασφαλιστεί ότι θα μπορέσουν να διεξαχθούν νέες δίκαιες προεδρικές εκλογές στη χώρα.

Σε βιντεοσκοπημένο μήνυμά της από την Λιθουανία, η Τιχανόφσκαγια κάλεσε επίσης τους αξιωματικούς των δυνάμεων ασφαλείας και επιβολής του νόμου να αλλάξουν πλευρά, εγκαταλείποντας την κυβέρνηση του προέδρου Αλεξάντρ Λουκασένκο, λέγοντας ότι η παρελθούσα συμπεριφορά τους θα συγχωρεθεί, αν το κάνουν αυτό.

Το βίντεο αυτό δόθηκε στη δημοσιότητα μια μέρα μετά τη συγκέντρωση στην πρωτεύουσα Μινσκ πολιτών της Λευκορωσίας, που φώναζαν συνθήματα όπως "Παραιτήσου!", στη μεγαλύτερη κινητοποίηση που έχει γίνει μέχρι σήμερα κατά της επανεκλογής στην προεδρία με νοθεία, όπως καταγγέλλουν οι διαδηλωτές, πριν από μια εβδομάδα του ισχυρού άνδρα της Λευκορωσίας.

"Είμαι έτοιμη να πάρω την ευθύνη και να ενεργήσω ως εθνική ηγέτις κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου", δήλωσε η Τιχανόφσκαγια, σημειώνοντας ότι έχει ζωτική σημασία να αξιοποιηθεί στο έπακρο η ορμή που υπάρχει έπειτα από μια εβδομάδα κινητοποιήσεων.

Η πρώην καθηγήτρια αγγλικών έχει γίνει μια από τις κορυφαίες φυσιογνωμίες της αντιπολίτευσης κατά του Λουκασένκο, ο οποίος αγωνίζεται να περιορίσει ένα κύμα διαμαρτυριών και απεργιών που θέτουν την μεγαλύτερη πρόκληση στην παραμονή του στην εξουσία εδώ και 26 χρόνια.

Αυτή έφυγε στο εξωτερικό την περασμένη εβδομάδα, λέγοντας ότι το έκανε για την ασφάλεια των παιδιών της, αλλά σύντομα άρχισε να δίδει στη δημοσιότητα βίντεο με τα οποία καλούσε τους πολίτες να συνεχίσουν τις αντικυβερνητικές διαμαρτυρίες.

Οι ισχυρές κινητοποιήσεις πάντως φαίνεται ότι «μαλακώνουν» τη στάση του Λουκασένκο, ο οποίος δήλωσε ότι θα προτίθετο να μοιραστεί την εξουσία και να αλλάξει το Σύνταγμα, αλλά δεν σκοπεύει να κάνει κάτι τέτοιο υπό την πίεση των διαδηλωτών και σημείωσε ότι δεν θα γίνουν νέες προεδρικές εκλογές παρά τα αιτήματα της αντιπολίτευσης και τις αντικυβερνητικές διαμαρτυρίες που πραγματοποιούνται σε όλη τη χώρα, μετέδωσε το πρακτορείο ειδήσεων Belta.

«Δεν θα πρέπει ποτέ να περιμένετε να κάνω κάτι υπό πίεση», δήλωσε, σύμφωνα με το πρακτορείο.

«Αυτές (οι νέες εκλογές) δεν θα γίνουν», υπογράμμισε, σύμφωνα με τις δηλώσεις του που επικαλείται το Belta, ενώ λευκορωσικά μέσα ενημέρωσης μετέδωσαν παράλληλα ότι ο ισχυρός άνδρας της χώρας δήλωσε ενώπιον εργατών ότι δεν θα γίνουν νέες εκλογές μέχρι να τον σκοτώσουν.

Ο Λουκασένκο σημείωσε επίσης ότι ήδη γίνεται εργασία για πιθανές αλλαγές στο Σύνταγμα, με τις οποίες θα μπορούσε να γίνει αναδιανομή της εξουσίας, σύμφωνα και πάλι με το Belta.

Παράλληλα διαδηλώσεις γίνονται σήμερα μπροστά σε πολλά εργοστάσια και την έδρα της δημόσιας τηλεόρασης στο Μινσκ κατόπιν αιτήματος της αντιπολίτευσης, η οποία προκήρυξε γενική απεργία σε διαμαρτυρία για την αμφιλεγόμενη επανεκλογή του προέδρου Λουκασένκο στις προεδρικές εκλογές που διεξήχθησαν στις 9 Αυγούστου.