Τριπλέτα φαινομένων την ερχόμενη Τετάρτη λόγω υπερπανσελήνου

Την προσεχή Τετάρτη, 31 Ιανουαρίου 2018, όχι ένα, ούτε δυο, αλλά τρία(!) φαινόμενα που αφορούν την πανσέληνο συμπίπτουν.

Φαινόμενο πρώτο, "Μπλε Φεγγάρι", αυτό συμβαίνει όταν τυχαίνει να έχουμε δυο πανσελήνους στον ίδιο μήνα. Το Φεγγάρι συμπληρώνει μια τροχιά γύρω από τη Γη κάθε 29 ημέρες περίπου και διαφέρει από τον ημερολογιακό μήνα που μπορεί να είναι από 28 μέχρι 31 ημέρες. Είναι σχετικά συχνό φαινόμενο αφού παρατηρείται κάθε 2-3 χρόνια.

Στην Αγγλική γλώσσα υπάρχει η λαϊκή ρήση "Once in a Blue Moon" όπου στα

Ελληνικά μεταφράζεται "Μια κάθε τόσο" παραπέμποντας στην όχι και τόσο συχνή παρατήρηση του φαινομένου. Να τονίσουμε ότι δεν υπάρχει τίποτα μπλε με το φεγγάρι εκείνο βράδυ. Πραγματικό Μπλε Φεγγάρι μπορεί να παρατηρηθεί όταν στην ατμόσφαιρα υπάρχουν σωματίδια σκόνης ή καπνού λίγο μεγαλύτερα από 0.7μίκρονς και λόγω της διάθλασης του φωτός, φαίνεται οπτικά το φεγγάρι να είναι χρώματος μπλε.

Φαινόμενο δεύτερο, "Υπερπανσέληνος", (ορολογία δοσμένη μέσα από την Αστρολογία) εμφανίζεται εξαιτίας της τροχιάς της Σελήνης γύρω από τη Γη, η οποία είναι ελλειπτική και όχι κυκλική. Αν και η μέση απόσταση Γης - Σελήνης είναι περίπου 384.600 χιλιόμετρα, η πιο μακρινή απόσταση είναι κοντά στα 405.600 χιλιόμετρα (απόγειο) και η πιο κοντινή περίπου στα 362.600 χιλιόμετρα (περίγειο). Η "υπερπανσέληνος" καταλήγει ως απόρροια δυο γεγονότων: (1) Της συζυγίας Ήλιου, Γης και Σελήνης (τυπική πανσέληνος), (2) Το περίγειο της ελλειπτικής Σεληνιακής τροχιάς που έχει ως αποτέλεσμα να φαίνεται μεγαλύτερη και φωτεινότερη. Η "υπερπανσέληνος" αντιμετωπίζεται από κάποιους ως οιωνός κακών, θεωρώντας ότι συμπίπτει με καταστροφικά γεγονότα. Γενικότερα, η Σελήνη ήταν πάντα ένας από τους παραδοσιακούς "πρωταγωνιστές" μύθων και θρύλων. Παραμένει όμως ένα καθόλα συχνό φαινόμενο.

Φαινόμενο τρίτο, "Ματωμένο Φεγγάρι", είναι το λαϊκό όνομα για την ολική έκλειψη του φεγγαριού όπου το φεγγάρι οπτικά φαίνεται να είναι κόκκινο. Αστρονομικά, το φεγγάρι θα περάσει για περίπου δυο ώρες, μεταξύ 15:00 και 17:00 ώρα Κύπρου, από την σκιά της Γης. Όμως μερικό φως από τον Ήλιο διαθλάται από την ατμόσφαιρα μας και φτάνει στην επιφάνεια του φεγγαριού με χρώμα κόκκινο. Το φαινόμενο αυτό όμως δεν θα είναι ορατό από την Κύπρο αλλά κυρίως στην Άπω Ανατολή και Ειρηνικό Ωκεανό όπου και θα είναι το μέγιστο του. Στην Κύπρο θα δούμε για λίγα μόνο λεπτά το φεγγάρι να είναι στην παρασκιά μόλις ανατείλει η πανσέληνος το βράδυ της ερχόμενης Τετάρτης, αλλά δεν θα υπάρχει αρκετή σκιά για να φαίνεται εύκολα με γυμνό μάτι. Επίσης οι εκλείψεις του φεγγαριού είναι και αυτές πολύ συνηθισμένο φαινόμενο, περίπου μια με δυο φορές τον χρόνο.

Με απλά λόγια θα είναι μια συνηθισμένη πανσέληνος ελαφρώς πιο μεγάλη και φωτεινή. Όμως το ερχόμενο καλοκαίρι στις 27 Ιουλίου, θα έχουμε ξανά ολική έκλειψη του φεγγαριού που θα είναι πλήρως ορατή από το νησί μας.

Χρίστος Σάββα Κυπριακός Οργανισμός Αστρονομίας (Κ.Ο.ΑΣ.)