Τουρκική προπαγάνδα και Oruç Reis - «Οι πεταμένοι Έλληνες στη θάλασσα» (ΦΩΤΟ)

Την πρόκληση του ερευνητικού σκάφους Oruç Reis εντός της ελλαδο-κυπριακής ΑΟΖ/υφαλοκρηπίδας ενισχύει η «σκληρή ισχύς» της παρουσίας των Τουρκικών Ναυτικών Δυνάμεων και προσπαθεί να δικαιολογήσει η «μαλακή ισχύς» της τουρκικής προπαγάνδας σε ΜΜΕ και ΜΚΔ. 

Ο τουρκικός προπαγανδιστικός μηχανισμός σε παραδοσιακά και νέα μέσα απευθύνεται για το ίδιο θέμα σε διάφορα ακροατήρια, αλλά με διαφορετική προσέγγιση για το καθένα:

α) Εσωτερικό ακροατήριο: Κυρίως οι πολίτες

της Τουρκίας, αλλά και οι φιλικά προσκείμενοι ισλαμικοί πληθυσμοί. Ενεργοποιούνται τα εθνικιστικά, πατριωτικά και θρησκευτικά αντανακλαστικά των Τούρκων και παρουσιάζεται η Τουρκία ως η ισλαμική δύναμη που έχει την πυγμή και τη βούληση να επιβάλει το διεθνές και περιφερειακό δίκαιο, όπως αυτή το ορίζει. Υποθάλπεται ο φανατισμός κατά των Ελλήνων σε επίπεδα ρατσιστικής παράκρουσης. 

β) Διεθνής κοινή γνώμη και διπλωματία: Εδώ ο στόχος είναι πρωτίστως οι δυτικές κοινωνίες και το αγγλόφωνο διαδίκτυο. Σκοπός είναι σε πρώτο επίπεδο να δικαιολογηθούν στα μάτια τρίτων οι έκνομες και ακραίες τουρκικές ενέργειες εναντίον κράτους-μέλους της ΕΕ, του ΟΗΕ και «συμμάχου» της στο ΝΑΤΟ. Η ένταση και η «σιγουριά» των «επιχειρημάτων» θέλει να μουδιάσει τους ουδέτερους παρατηρητές και έτσι να εκμαιευθεί σε πρώτη φάση η ξένη διπλωματική απαίτηση για τήρηση «ίσων αποστάσεων». Σε δεύτερο επίπεδο, και με την μέθοδο της συνεχούς επανάληψης, θέλει μακροπρόθεσμα να πείσει και έτσι να περάσουν οι εθνικές της θέσεις από την πολιτική προπαγάνδα στη διπλωματία (μέσω του «γκριζαρίσματος») και απ’ εκεί να προσβάλει τις θέσεις της Ελλάδας στο διεθνές δίκαιο.

γ) Κράτη και κοινωνίες Ανατολικής Μεσογείου: Στις κυβερνήσεις των χωρών αυτών και στα κομμάτια της κοινωνίας τους που δεν είναι υπό την επιρροή της Τουρκίας, στόχος είναι να καθιερωθεί η ηγεμονία της Τουρκίας ως αδιαμφισβήτητη. Ως απόρροια ενός αυτοκρατορικού παρελθόντος που αναγεννάται, υποβάλλεται πως θα πρέπει να τύχει, αν όχι σεβασμού, τουλάχιστον ανοχής.

δ) Ελλάδα και Κύπρος: Τέλος, οι «πληροφοριακές επιχειρήσεις» που στοχεύουν το ακροατήριο του αντιπάλου λαμβάνουν πολλές μορφές. Τον τελευταίο καιρό, όπως είδαμε και με το μεταναστευτικό, έχουν φτάσει σε επίπεδα «υβριδικού πολέμου». Στην πρόσφατη κρίση με το Oruç Reis, και στα πλαίσια πάντα της μακρόπνοης στρατηγικής της Τουρκίας, ακολουθείται η προσέγγιση της διασποράς φόβου προσδοκώντας στην κατατρομοκράτηση του πολιτικού προσωπικού, των πολιτών (που θα αποτελέσουν την ραχοκοκαλιά της στρατιωτικής εφεδρείας και της Πολιτικής Άμυνας) και των στελεχών των Ενόπλων Δυνάμεων. 

Θα σταθούμε λίγο περισσότερο στα ακροατήρια Ελλάδας αλλά και Κύπρου. Ο επηρεασμός τους αυτές τις μέρες με το Oruç Reis γίνεται χονδρικά με δύο τακτικές:

Η μια είναι εξόφθαλμη και προκλητική. Είναι η συνεχής «υπενθύμιση» της ήττας του 1922 και της σφαγής στη Σμύρνη και αλλού στην Μικρά Ασία, όπου «πετάχτηκαν οι Έλληνες στην θάλασσα».  

Η δεύτερη είναι πιο ύπουλη. Πρόκειται για τη συνεχή ανάρτηση επεκτατικών χαρτών της «Γαλάζιας Πατρίδας» και τα εμπρηστικά σχόλια Τούρκων επισήμων (πολλαπλασιασμένα από ένα τεράστιο ψηφιακό οικοσύστημα ανώνυμων λογαριασμών και τρολλς). Επίσης, η τροφοδότηση «επικών» φωτογραφιών του τουρκικού στόλου και η διακίνηση ανεπιβεβαίωτων ή δύσκολα επαληθεύσιμων «πληροφοριών» και «γεγονότων» (ή και εντελώς «fake news») που αμφισβητούν την ικανότητα άσκησης εθνικής κυριαρχίας και κατά συνέπεια προσβάλλουν το εθνικό γόητρο και τις ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις.

Η δεύτερη είναι η πιο ύπουλη για τον απλούστατο λόγο πως αυτές οι «οπλοποιημένες πληροφορίες» είναι με τέτοια μορφή διαμορφωμένες και διατυπωμένες που να αποτελούν έτοιμες «ειδήσεις». Έτσι, είναι ελκυστικό υλικό το οποίο θα «τσιμπήσουν» οι Έλληνες δημοσιογράφοι και θα διαχύσουν στο ελληνικό κοινό προκαλώντας άθελά τους πανικό.

Το αποτέλεσμα είναι να δίνεται ειδησεογραφικά και αυθόρμητα η εικόνα μιας παντοδύναμης μεγάλης Τουρκίας που κάνει ό,τι θέλει στην περιοχή και μια μικρής Ελλάδας που αδυνατεί να κάνει κάτι άλλο από το να μεμψιμοιρεί τρομαγμένη.

Ας μην ξεχνάμε την μεγάλη σημασία που δίνει το τουρκικό κράτος στην σύγχρονη ψηφιακή προπαγάνδα (σε εσωτερικά και εξωτερικά ακροατήρια). Ενδεικτικά αναφέρω:

1) Το κλείσιμο 7,340 λογαριασμών από το Twitter τον περασμένο Ιούνιο. Σε ανακοινωθέν του «Twitter Safety» (12/06/2020) αναφέρθηκε ότι οι ψεύτικοι λογαριασμοί ελέγχονταν από την νεολαία του κυβερνώντος κόμματος AKP με σκοπό «την ενίσχυση πολιτικών αφηγημάτων».

2) Την εμπλοκή της MİT στην διαμόρφωση της κοινής γνώμης μέσα από την σκηνοθέτηση γεγονότων, την στρατολόγηση ή χειραγώγηση δημοσιογράφων κρατικών και ιδιωτικών ΜΜΕ και την διοχέτευση πληροφοριών. Μια γεύση αυτής της δράσης των μυστικών υπηρεσιών παίρνουμε από τις αποκαλύψεις του «Nordic Monitor» (14/07/2020) για την ημέρα του πραξικοπήματος της 15ης Ιουλίου του 2016.

3) Την επέκταση του κρατικού «TRT World» σε πολλές γλώσσες και σε πολλές χώρες και στο διαδίκτυο. Όπως γράφουν οι Omar Al-Ghazzi και Marwan Kraidy του Πανεπιστημίου της Πενσυλβάνιας στην επιθεώρηση «Flow» (2014) στο άρθρο τους «The Turkish Al-Jazeera? TRT» η Τουρκία προωθεί την νέο-οθωμανική της ατζέντα στις αραβικές χώρες με την «μαλακή ισχύ» του «TRT» η οποία προχωρά παράλληλα με τις γεωπολιτικές της επιδιώξεις.  

Καταληκτικά, θα πρέπει οι επαγγελματίες δημοσιογράφοι αλλά και οι «πολιτικοί influencers» στα ΜΚΔ να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί. Όταν αποφασίζουν να αναπαράγουν πληροφορίες από τουρκικές πηγές να φροντίζουν να το κάνουν με τέτοιο τρόπο που να μεταφέρουν μεν την ενημερωτική ουσία της είδησης, αλλά να αφαιρούν από αυτήν το πλαίσιο της «Μεγάλης Τουρκίας» και της «Γαλάζιας Πατρίδας».

Και αυτό, διότι το τουρκικό «οπλοποιημένο αφήγημα» έχει στόχο την καταρράκωση του ηθικού του Ελληνισμού (κυρίως όσων υπηρετούν ενόπλως και από άλλες θέσεις ευθύνης) και την σταδιακή διπλωματική θεμελίωση των μαξιμαλιστικών τους θέσεων. 

Διαβάστε επίσης: Τα σημερινά πρωτοσέλιδα του τουρκικού Τύπου – Τι γράφουν για το Oruc Reis

Ακολουθούν ενδεικτικά παραδείγματα από το Twitter επίσημων και ανεπίσημων, επώνυμων και ανώνυμων λογαριασμών: