Το μπαϋράκι της προπαγάνδας: Al Jazeera - Κύπρος & σχέσεις Κατάρ-Τουρκίας

Η διαρροή των εγγράφων του Κυπριακού Επενδυτικού Προγράμματος από το Al Jazeera προκάλεσε έντονες συζητήσεις σε όλα τα επίπεδα, από τον κομματικό αντίλογο μέχρι τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης (ΜΚΔ) για το αν υπήρχαν ή όχι πολιτικές σκοπιμότητες. 

Αυτός που επιλέγει να δημοσιεύσει κάτι, ακόμα και αληθές, και η ώρα (το «timing») σίγουρα παίζουν τον ρόλο τους. Γι’ αυτό και οι χθεσινές δηλώσεις του Υπουργού Εσωτερικών Νίκου Νουρή που μίλησε για «προπαγάνδα» και «ενορχηστρωμένη προσπάθεια» προκάλεσε τόσο σάλο. Όσο και

Και αυτά τα σκληρά δεδομένα είναι οι στενές σχέσεις του Εμιράτου του Κατάρ με την Τουρκία, σχέσεις με βαθιές οικονομικές και στρατιωτικές προεκτάσεις. Χωρίς να αναιρείται η αλήθεια των αποκαλύψεων, το ζήτημα είναι πως αυτές χρησιμοποιούνται για να πλήξουν την Κύπρο και να την παρουσιάσουν περίπου ως πρόβλημα «ασφάλειας» για την ΕΕ, τη στιγμή που η σύμμαχος του Κατάρ Τουρκία εδώ και ένα μήνα ξεδίπλωσε τα προπαγανδιστικά μπαϋράκια του πολέμου σε ξηρά και θάλασσα.

Κάποιοι ανεμίζουν με πάθος ένα δημοσίευμα της φιλοερντογανικής Sabah που τραβά από αυτί του Al Jazeera διότι δεν προσαρμόστηκε πλήρως στις επιταγές του Νέο-Οθωμανισμού. Αυτό που δεν λένε όμως, είναι που η γραμμή του Al Jazeera English, όπως φαίνεται από τα παραδείγματα που δίνουμε πιο κάτω, στο Κυπριακό είναι πολύ κοντά σε αυτή της Τουρκίας. Επίσης, η κριτική είχε να κάνει με το πώς παρουσιάζει τους Κούρδους και όχι τους Έλληνες. 

Το δημοσίευμα της Sabah

Αυτοί που αναφέρουν πως δεν τίθεται καθόλου θέμα σκοπιμότητας εκ μέρους Al Jazeera, παρουσιάζουν πολύ τις τελευταίες μέρες δύο δημοσιεύματα της Sabah για να «αποδείξουν» περίπου πως υπάρχει κόντρα μεταξύ Κατάρ και Τουρκίας.

Το πρώτο είναι δημοσίευμα της 4ης Νοεμβρίου 2019 με τίτλο «Al Jazeera English: A thread against the Turkey-Qatar alliance» και το δεύτερο είναι άρθρο της 7ης Νοεμβρίου 2019 με τίτλο «Al Jazeera continues to spread anti-Turkey propaganda by adopting a biased narrative».

Τα δύο άρθρα είναι γραμμένα υπό μορφή «τελεσιγράφου» και ουσιαστικά η μία φιλοκυβερνητική τουρκική εφημερίδα προειδοποιεί το κυβερνητικό καταρινό πρακτορείο να «μαζευτεί» για να μην δημιουργηθεί ρήγμα στην συμμαχία των δύο χωρών.

Σημειώνεται επίσης οι τουρκικές «αυστηρές συστάσεις» της Sabah στο Al Jazeera δεν είχαν βέβαια να κάνουν με το πώς καλύπτει το θέμα της Κύπρου, αλλά για το γενικότερο της αφήγημα σχετικά με τη Συρία και τους Κούρδους.

Αξίζει να αναφερθεί, μάλιστα, πως δεν είναι ότι το Al Jazeera πήρε αντιτουρκική στάση. Απλώς οι συντάκτες του αγγλόφωνου Al Jazeera χρησιμοποίησαν μια πιο ισορροπημένη γλώσσα, αν δούμε τα δημοσιεύματα που προκάλεσαν τους Τούρκους.

Για παράδειγμα, η Sabah κατηγορεί το Al Jazeera English πως έβαλε τίτλο «Turkey forcibly deported Syrian refugees» ενώ στην πραγματικότητα, το άρθρο του Umut Uras της 25ης Οκτωβρίου 2019 είχε τίτλο «Rights groups: Turkey forcibly deported Syrian refugees». Δηλαδή, επικαλέστηκε άλλους.

Για τα άλλα δημοσιεύματα, η Sabah εγκαλεί το Al Jazeera για το ότι δεν αποκαλεί τους Κούρδους του YPG «τρομοκράτες» (όπως τους αποκαλεί η Τουρκία) αλλά «μαχητές» (που είναι το πιο ουδέτερο που υιοθετούν γενικά τα διεθνή ΜΜΕ).

Ούτε αυτό ήταν αρκετό για την Τουρκία, η οποία ζητά πλήρη συμμόρφωση με το αφήγημά της.

Το Al Jazeera, παρά το ότι συντηρείται από το Κατάρ, το οποίο υπηρετεί, λειτουργεί με πολλές ταχύτητες εσωτερικά.

Φαίνεται, πως μια από αυτές τις ομάδες ή μεμονωμένοι Δυτικοί δημοσιογράφοι εντός Al Jazeera υιοθέτησαν μια πιο ουδέτερη και ισοζυγισμένη φρασεολογία, κάτι που πείραξε την Τουρκία και απείλησε με αλλαγή αλλιώς θα απειλείτο η ίδια η στρατηγική συμμαχία με το Κατάρ.

Άλλωστε, όπως γράφει η ακαδημαϊκός Marwa Maziad στο άρθρο της «Qatar in Egypt: The Politics of Al Jazeera» του 2018 στο περιοδικό «Journalism»: «Εξάλλου, υπάρχουν πολλά “Al Jazeera(s)”. Al Jazeera Arabic (AJA), Al Jazeera English, Al Jazeera Mubasher Misr (AJMM), Al Jazeera Documentary κλπ. Το καθένα είναι διαφορετικό.»

Ο απειλητικός τόνος με τον οποίο κουνάει το δάκτυλο η ερντογανική Sabah στο άρθρο της 4ης Νοεμβρίου είναι χαρακτηριστικός:

«Δεν πρέπει να αναμένεται από τον τουρκικό λαό να στηρίξει το Κατάρ εναντίον χωρών με τις οποίες η Τουρκία θα μπορούσε εύκολα να ενώσει τις δυνάμεις της. Διακυβεύεται το μέλλον του συνεταιρισμού Τουρκίας-Κατάρ. Πριν να είναι πολύ αργά, το Al Jazeera πρέπει να ξεριζώσει όλα τα άτομα που στόχο έχουν να δηλητηριάσουν την συμμαχία πίσω από το προπέτασμα καπνού της ανεξάρτητης δημοσιογραφίας. Μέχρι το δίκτυο να λάβει όλα τα απαραίτητα βήματα, η τουρκική κυβέρνηση πρέπει να θεωρήσει το Al Jazeera English ως ένα εχθρικό μέσο. Αν το Κατάρ θέλει να κάψε τις γέφυρές του με ένα σύμμαχο-κλειδί ούτως ώστε να νιώθουν σπουδαίοι μια χούφτα δευτεροκλασάτων ακτιβιστών και ξεβρασμένων Δυτικών, τότε η Τουρκία δεν έχει κανένα λόγο να καλύπτει τα νώτα της Ντόχας.»

Το αν η ομάδα του "Al Jazeera Investigative Unit" που έκανε την έρευνα για το κυπριακό επενδυτικό πρόγραμμα εντάσσεται στους «δευτεροκλασάτους ακτιβιστές» και «ξεβρασμένους Δυτικούς» της Τουρκίας είναι γνωστό. Πάντως, το #CyprusPapers τυγχάνει πλήρους πολιτικής εκμετάλλευσης από αυτήν.

Παρουσίαση Κύπρου &ελλαδοτουρκικών

Για το θέμα της Κύπρου και της τουρκικής κατοχής, το Al Jazeera όχι μόνο δεν τάσσεται με το διεθνές δίκαιο αλλά δίνει φωνή στο παράνομο αποσχιστικό καθεστώς. Για παράδειγμα, σε δημοσίευμα της 3η Φεβρουαρίου 2018 καλύπτει με λεπτομέρεια της παράνομες «εκλογές» του ψευδοκράτους με συνεντεύξεις και δηλώσεις. 

Το Al Jazeera ήταν και το πρώτο διεθνές πρακτορείο που πήρε συνέντευξη από τον κατοχικό ηγέτη Μουσταφά Ακιντζί μετά την «νίκη» του στις παράνομες «εκλογές» του κατοχικού καθεστώτος τον Ιούνιο του 2015. Στην περιγραφή του βίντεο στο κανάλι του Al Jazeera στο YouTube, αναφέρεται στον ηγέτη του ψευδοκράτους ως «νεοεκλεγέντα Πρόεδρο της Τουρκικής Δημοκρατίας της Βορείου Κύπρου». Σε εκείνη την συνέντευξη, ο Ακιντζί παρουσίασε την εκ περιτροπής προεδρία ως «δίκαιη».

Προπαγάνδα κατά της Ελλάδας μπορεί να θεωρηθεί και βίντεο με τον τίτλο «Western Thrace, Contested Space: The Turks of northeast Greece» που κυκλοφόρησε τον περασμένο Απρίλιο. Παρουσιάζεται η δυτική Θράκη, έδαφος του ελλαδικού κράτους, ως περίπου «διαφιλονικούμενος χώρος» και εγείρει μειονοτικό ζήτημα, ξεπλένοντας ουσιαστικά την τουρκική προπαγάνδα.

Όπως γράφει ο Paul Antonopoulos στην Greek City Times: «Το φιλμ του Al Jazeera ισχυρίζεται ότι υπάρχουν 150,000 Τούρκοι στην Δυτική Θράκη, το οποίο δεν θα μπορούσε να είναι πιο μακριά από την αλήθεια και είναι τουρκική προπαγάνδα που επαναλαμβάνεται συνέχεια. Υπάρχουν 150,000 μουσουλμάνοι στην Δυτική Θράκη, αλλά αυτό δεν τους κάνει αυτόματα εθνικά Τούρκους. Αυτό που απέφυγε να πει το καταρινό μέσο προπαγάνδα είναι πως μεταξύ αυτών των 150,000 υπάρχουν όχι μόνο εθνικά Τούρκοι, αλλά και Σλάβοι Μουσουλμάνοι γνωστοί ως Πομάκοι και ναι, ίσως πολλοί να μην το ξέρετε καθόλου, εθνικά Έλληνες μουσουλμάνοι οι οποίοι αλλαξοπίστησαν την οθωμανική εποχή αλλά διατήρησαν την ελληνική τους ταυτότητα.»

Το Al Jazeera υιοθετεί το αφήγημα πως καταπιέζεται η «τουρκική μειονότητα» δεν τους επιτρέπεται η ελευθερία του λόγου τη στιγμή που η Ελλάδα εφαρμόζει τις διεθνείς συμφωνίες που έχει υπογράψει.

Al-Jazeera shows Greek island belonging to Turkey in new propaganda article https://t.co/guagKFiy3W pic.twitter.com/O7GbjDlu3z

Στις 27 Απρίλιου, δημοσίευμα του Al Jazeera με τίτλο «Greece: Hundreds homeless after migrant camp fire on Samos island» συνοδεύεται από χάρτη με το νησιώτικο σύμπλεγμα του Καστελλόριζου να μην περιλαμβάνεται ως μέρος της Ελλάδας.

Ο Paul Antonopoulos που αποκάλυψε το θέμα από την Greek City Times έγραψε: «Υπάρχει μια πιθανότητα η Τουρκία να στρατολόγησε το Al Jazeera για να διασπείρει ψέματα για την Ελλάδα διότι το δικό της TRT World είναι μια οικονομική μαύρη τρύπα που ρουφά τα χρήματα των Τούρκων φορολογούμενων με ελάχιστη αποδοτικότητα και αποτυγχάνει να πείσει για την άποψη της Τουρκίας τα διεθνή ακροατήρια, πέραν ενός μικρού αριθμού Πακιστανών, όπως είπε ο διευθυντής ειδήσεων Carlos van Meek το 2016».

Να σημειώσουμε πως μετά την παρατήρηση του Antonopoulos και τον σάλο στα ΜΚΔ, ο χάρτης διορθώθηκε στο συγκεκριμένο άρθρο του Al-Jazeera.

Al Jazeera, Μουσουλμανική Αδελφότητα και η κόντρα στον Κόλπο

Πολλά έχουν δημοσιοποιηθεί κατά καιρούς για το αν το Al Jazeera εκφράζει τις θέσεις της Μουσουλμανικής Αδελφότητας.

Σε έρευνα της Judy Manyard στις 3 Ιουλίου 2020 στο Australia/Israel &Jewish Affairs Council συλλέγονται αρκετά τέτοια στοιχεία.

Μεταξύ αυτών υπάρχουν φερόμενες μυστικές ηχογραφήσεις μεταξύ του πρώην ηγέτη της Λιβύης Muammar Gaddafi και του πρώην Πρωθυπουργού του Κατάρ Σεΐχη Hamad bin Jassim. Ο τελευταίος φαίνεται να δηλώνει πως το Al Jazeera είναι ένα ειδησεογραφικό δίκτυο ελεγχόμενο από την Μουσουλμανική Αδελφότητα.

Η Manyard καταγράφει περιπτώσεις όπου εκφέρονται εξτρεμιστικές και αντισημιτικές θέσεις στις πλατφόρμες του Al Jazeera και αυτές «περνούν ως νορμάλ», παρά το ότι έρχονται σε σύγκρουση με τον ίδιο τον επαγγελματικό κώδικα τους.

Η αγάπη της Τουρκίας για την Μουσουλμανική Αδελφότητα είναι γνωστή. Για παράδειγμα, όπως μετέδωσε το SigmaLive στις 10 Αυγούστου, μετά τη συμφωνία οριοθέτησης ΑΟΖ μεταξύ Ελλάδας και Αιγύπτου, η Τουρκία ζήτησε βοήθεια από τη Μουσουλμανική Αδελφότητα στο Κατάρ για την εκστρατεία της κατά της συμφωνίας οριοθέτησης ΑΟΖ Ελλάδας-Αιγύπτου. Η τουρκική δήλωση ακολούθησε μια σειρά επιθέσεων από τη Μουσουλμανική Αδελφότητα στα κοινωνικά δίκτυα, επικρίνοντας τη συμφωνία και κατηγορώντας την Αίγυπτο ότι συνωμοτεί εναντίον της Τουρκίας. Δεκάδες ιστότοποι  της Μουσουλμανικής Αδελφότητας που ξεκίνησαν από την Τουρκία κοινοποιούν ψεύτικες αναφορές και φωτογραφίες κατά της συμφωνίας.

Αυτό συνδέεται και με την αντιπαλότητα στον Κόλπο και το μπλοκ που διαμορφώνεται, ειδικά μετά την συμφωνία μεταξύ Ισραήλ-ΗΑΕ και με την θερμή προσέγγιση Σαουδικής Αραβίας και ΗΑΕ με Κύπρο, Ελλάδα και Αίγυπτο.

Αυτό επιβεβαιώνεται και από το ίδιο το Al Jazeera. Σε δημοσίευμα της 1ης Μαΐου 2020 φιλοξενούνται δηλώσεις του πρώην Τούρκου διπλωμάτη Sinan Ülgen και προέδρου της δεξαμενής σκέψης EDAM στην Κωνσταντινούπολη. Ο Ülgen ανέφερε: «Η αντιπαλότητα μεταξύ των δύο πλευρών πηγάζει κυρίως από την στήριξη της Τουρκίας στις εξεγέρσεις της Αραβικής Άνοιξης και στο κίνημα της Μουσουλμανικής Αδελφότητας, τα οποία θεωρήθηκαν ως απειλές από τα ΗΑΕ και τη Σαουδική Αραβία.

FDD: «Παρουσιάζει θετικά τους σύμμαχους του Εμιράτου»

Τέλος, ενδιαφέρον έχει η αναφορά του Foundation for Defense of Democracies των ΗΠΑ στα τέλη Μαρτίου του 2020 που θέλει το Al Jazeera να πάρει το ίδιο καθεστώς με το τουρκικό TRT World, δηλαδή αυτό του «ξένου πράκτορα» που δρα στις ΗΠΑ. 

As an entity that is owned and funded by a foreign government and seeks to influence politics on its behalf, @AlJazeera meets the standards for registration under FARA. @TheJusticeDept should apply the same scrutiny to Al Jazeera that it has to #TRT: https://t.co/fPwrz4bzgq

«Η κάλυψη του Al Jazeera είναι εξαιρετικά προσαρμοσμένη με την επίσημη γραμμή της κυβέρνησης του Κατάρ. Το δίκτυο ασκεί δριμεία κριτική στους αντιπάλους της Ντόχα ενώ παρουσιάζει θετικά τους σύμμαχους του Εμιράτου. Σπάνια καλύπτει θέματα του Κατάρ, μια δικτατορία που κλείνει τα μάτια σε χρηματοδότηση της τρομοκρατίας, ενώ προσφέρει καταφύγιο σε στελέχη της Χαμάς. Όλο και περισσότερο το Κατάρ ενεργεί συντονισμένα με την Άγκυρα για να προωθήσουν τα κοινά τους συμφέροντα.

Όπως και η καταρινή κυβέρνηση, το Al Jazeera προωθεί τον ισλαμικό αυταρχισμό της Μουσουλμανικής Αδελφότητας. Κατά τη διάρκεια της Αραβικής Άνοιξης, το δίκτυο ενέτεινε τις μουσουλμανικές φωνές, αφού η Ντόχα έδωσε υποστήριξη στις ευθυγραμμισμένες με την Αδελφότητα κυβερνήσεις στην Αίγυπτο και αλλού.

Το Al Jazeera τιμώρησε ένα παρουσιαστή επειδή δεν ήταν αρκετά φιλικός προς την Αδελφότητα και επιπρόσθετα συνέχισε να μεταδίδει παράνομα στην Αίγυπτο μετά που είχε διαταχθεί να κλείσει.»

Η πρόταση του FDD ήταν να καταχωρηθεί το Al Jazeera ως «ξένο πρακτορείο» με βάση τον νόμο «Foreign Agents Registration Act». 

Διαβάστε επίσης: Αναλυτής στο Al Jazeera πρότεινε αγωγό Ισραήλ-Τουρκίας αντί του EastMed (VID)