Τι είναι η no fly zone που ζητά ο Ζελένσκι

«Αν δεν αποκλείσετε τον εναέριο χώρο μας, θα είναι απλά ζήτημα χρόνου, οι ρωσικές ρουκέτες θα πέσουν στο δικό σας έδαφος, στο έδαφος του NATO, στα σπίτια πολιτών (κρατών-μελών) του NATO», επανέλαβε σε νέο μήνυμά του ο Πρόεδρος της Ουκρανίας το πρωί της Δευτέρας.

Ο όρος «no-fly zone» αναφέρεται σε κάθε περιοχή εναερίου χώρου όπου έχει προβλεφθεί απαγόρευση πτήσης για συγκεκριμένα αεροσκάφη.

Εν καιρώ ειρήνης, εφαρμόζεται για να προστατεύσει ευαίσθητες περιοχές, όπως προεδρικές η βασιλικές

Διαβάστε επίσης: Ζελένσκι: Ζώνης απαγόρευσης πτήσεων, αλλιώς θα δείτε ρουκέτες στο έδαφος σας

Υπό την στρατιωτική του χροιά, μία «no-fly zone» σχεδιάζεται (και τίθεται σε ισχύ) προκειμένου να απαγορεύσει αεροσκάφη από το να  εισέλθουν σε απαγορευμένο εναέριο χώρο ώστε να αποτραπούν επιθέσεις ή κατασκοπευτικές πτήσεις, προληπτικά  χτυπήματα  εναντίον αμυντικών συστημάτων.

Μία no-fly zone πάνω από την Ουκρανία θα σήμαινε ότι στρατιωτικές δυνάμεις και εν προκειμένω νατοϊκές θα εμπλέκονταν άμεσα με οποιοδήποτε ρωσικό αεροσκάφος θα εντοπιζόταν στον ουρανό της Ουκρανίας και -αν χρειαστεί – να το καταρρίψουν.

Επισήμως λέγεται ζώνη αεροπορικού αποκλεισμού (no-flight zone -NFZ) και ζώνη αποκλεισμού αέρα (air exclusion zone -AEZ).

Η περίπτωση της Ουκρανίας

Πρόκειται για εντολή «καθορισμένου γεωγραφικού χώρου, στον οποίον απαγορεύονται ορισμένοι τύποι πτήσεων. Στην περίπτωση της Ουκρανίας, αυτοί που ζητούν την επιβολή no-fly zone, θέλουν την απαγόρευση ρωσικών στρατιωτικών αεροπλάνων από τον εναέριο χώρο της χώρας», ώστε να σταματήσουν οι επιθέσεις σε στρατιωτικούς στόχους και αμάχους. Μόνο που η ιστορία δεν τελειώνει εκεί.

Υπάρχουν φορές που επιβάλλεται και σε πολιτικό πλαίσιο (για την προστασία ευαίσθητων τοποθεσιών ή εκδηλώσεων -και από τρομοκρατικές αεροπορικές επιθέσεις). Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα των Ολυμπιακών Αγώνων του 2021.

«Μπορούν να επιτρέψουν σε χώρες, να αναλάβουν δράση, χωρίς να δεσμεύσουν μεγάλο αριθμό χερσαίων στρατευμάτων. Αντ' αυτού, βασίζονται σε έναν συγκριτικά μικρό αριθμό αεροσκαφών. Την ίδια ώρα, η επιβολή τέτοιων περιορισμών μπορεί να περιλαμβάνει σημαντική χρήση βίας -όπως την καταστροφή αντιαεροπορικής άμυνας και την κατάρριψη αεροσκαφών».

Δηλαδή, αν επιβληθεί no-fly zone πάνω από την Ουκρανία, στα ρωσικά αεροσκάφη, θα πρέπει να υπάρχουν άλλα (αυτά του ΝΑΤΟ) που θα καταρρίπτουν τους παραβάτες.

Και έτσι θα ξεκινήσει ο Γ' Παγκόσμιος Πόλεμος, όπως επισήμανε ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ, Γενς Στόλτενμπεργκ στη συνέντευξη Τύπου που έδωσε, όπως εξηγούσε τους λόγους που απορρίπτεται το αίτημα που κάνει κάθε μέρα ο Πρόεδρος της Ουκρανίας, Βολοντίμιρ Ζελένσκι.

Eνδεικτικά, ο κύριος Στόλτενμπεργκ είπε ότι “ο μόνος τρόπος για να εφαρμοστεί μια no-fly zone είναι να στείλουμε μαχητικά αεροπλάνα του ΝΑΤΟ στον ουκρανικό εναέριο χώρο, για να καταρρίπτουν τα ρωσικά αεροσκάφη που μπαίνουν στη ζώνη. Αν το κάνουμε αυτό, θα καταλήξουμε σε κάτι που θα μπορούσε να οδηγήσει σε πλήρη πόλεμο στην Ευρώπη, με τη συμμετοχή πολλών περισσότερων χωρών, που θα προκαλούσε πολύ περισσότερο ανθρώπινο πόνο”.

Ο Ζελένσκι επανήλθε με το σχόλιο “με την άρνηση σας να κάνετε αυτό το βήμα, δίνετε στη Ρωσία το 'πράσινο φως' για να συνεχίσει τον πόλεμο”. Κάτι που δεν είναι απόλυτα ακριβές.

Όπως δεν είναι ακριβές ότι η no-fly zone θα σώσει τους αμάχους, όπως δείχνει η ιστορία. Σημείωσε επίσης, πως ο Βλαντίμιρ Πούτιν προειδοποίησε πως αν επιβληθεί no-fly zone πάνω από την Ουκρανία, θα την εκλάβει ως συμμετοχή του ΝΑΤΟ στον πόλεμο.

Η πιο αμφιλεγόμενη χρήση της No fly zone

Η πιο ιδιαίτερη -ενδεχομένως και παράνομη - επιβολή no-fly zone είναι αυτή που γίνεται πράξη, ενώ είναι σε εξέλιξη σύγκρουση.. Επισήμως, αυτό γίνεται για να αποτραπούν στρατιωτικά αεροσκάφη από το να προβούν σε εχθρικές πράξεις. Η ιστορία ωστόσο, δεν έχει πολλές τέτοιες στιγμές καταγεγραμμένες.

Κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, ο κίνδυνος της κλιμάκωσης των συγκρούσεων σε πυρηνική αντιπαράθεση, έκανε την στρατιωτική παρέμβαση 'εργαλείο' στα χέρια της ασυμπαθούς πολιτικής δεινότητας των ΗΠΑ. Να θυμίσω εδώ πως οι αεροπορικές επιθέσεις ήταν τότε σχετικά αμβλύ -επιθετικό- όργανο, έως ότου εμφανιστούν οι τεχνολογίες χτυπημάτων ακριβείας και Stealth (των 'αόρατων' χτυπημάτων -με τα ραντάρ να μην 'πιάνουν' τα αεροσκάφη αυτά).

Πριν τον Πόλεμο του Κόλπου, δεν ήταν δυνατόν να εκτελεστούν επιθέσεις ακριβείας, εναντίον δύσκολα προσβάσιμων στόχων. Η κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης και οι εξελίξεις της τεχνολογίας στην αεροπορική βιομηχανία έκαναν ζωτικής σημασίας τις no-fly zones (σε πολιτικό και στρατιωτικό πλαίσιο). Κάπως έτσι, φτάνουμε στο 1991 και τον Πόλεμο του Κόλπου, όταν επιβλήθηκε για πρώτη φορά no-fly zone.

Ιδέα των ΗΠΑ

Αφότου οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοι απέκρουσαν την εισβολή του Ιράκ στο Κουβέιτ, ο ηγέτης Σαντάμ Χουσεΐν χρησιμοποίησε πυροβόλα ελικόπτερα, ώστε να καταστείλει τις εξεγέρσεις. Σε αυτές, σκότωσε δεκάδες χιλιάδες ανθρώπους. Αυτή ήταν η αφορμή για να συμμαχήσει ο συνασπισμός εναντίον του Χουσεΐν -χωρίς να περάσει στη φάση πλήρους πολέμου.

Αυτό που έγινε ήταν να επιβάλουν οι ΗΠΑ, η Γαλλία και η Μεγάλη Βρετανία δυο no-fly zones: μια πάνω από τα βόρεια (για να προστατευτούν οι Κούρδοι) και μια πάνω από τα νότια (για να προστατευτούν οι Σιίτες Μουσουλμάνοι) του Ιράκ. Τις 'πούλησαν' ως ήπιο μέτρο για την προστασία από αεροπορικές επιθέσεις των δυνάμεων του Χουσεΐν, στο πλαίσιο της Επιχείρησης Provide Comfort.

Οι επικριτές εξηγούν ότι στον Πόλεμο του Κόλπου α) οι Αμερικανοί επίσης σκότωναν αμάχους, στις επιθέσεις τους εναντίον των υποδομών αεράμυνας του Ιράκ και β) δεν υπήρχε νομική άδεια. Η επιβολή των no-fly zones δεν είχαν εγκριθεί από τα Ηνωμένα Έθνη.

Οι no-fly zones συνεχίστηκαν έως το 2003 στο Ιράκ, ενώ εμφανίστηκαν και αλλού, παρ' ότι είχαν χαρακτηριστεί παράνομες αμέτρητες φορές. Το 1992 το Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών ενέκρινε το ψήφισμα 781 του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ. Αυτό απαγόρευε τις μη εξουσιοδοτημένες στρατιωτικές πτήσεις στον εναέριο χώρο της Βοσνίας.

Πηγή: kathimerini.gr / news247.gr