Τελικά ο κορωνοϊός ξέφυγε από εργαστήριο της Κίνας ή έχει φυσική προέλευση;

Τελικά ο κορωνοϊός προέκυψε από διαρροή εργαστηρίου ή ήταν αποτέλεσμα φυσικής διεργασίας; Την αλήθεια ίσως αργήσουμε να την μάθουμε σύντομα αλλά το Ινστιτούτο ιολογίας της Wuhan στην Κίνα επιστρέφει στο προσκήνιο καθώς φουντώνουν οι εκκλήσεις για νέες έρευνες προκειμένου να διαπιστωθεί ο τρόπος με τον οποίοι εξαπλώθηκε ο κορωνοϊός που  σκότωσε περισσότερα από 3,5 εκατομμύρια ανθρώπους,

Η συζήτηση για την προέλευση του ιού γίνεται  όλο και πιο έντονη τις τελευταίες εβδομάδες καθώς οι επιστήμονες έχουν αντικρουόμενες απόψεις με το γεωπολιτικό παρασκήνιο και τις σκοπιμότητες μεταξύ ΗΠΑ-Κίνας

να είναι επίσης στο κάδρο. Η Αυστραλία, η Ευρωπαϊκή Ένωση και η Ιαπωνία ζήτησαν επίσης μια αυστηρή έρευνα για την προέλευση του SARS-CoV-2 στην Κίνα. Ο ΠΟΥ δεν έχει ακόμη αποκαλύψει την επόμενη φάση της έρευνάς του. Αλλά η Κίνα ζήτησε από τους όποιους επιθεωρητές να εξετάσουν και άλλες χώρες. Αυτή η επιφυλακτικότητα, και το γεγονός ότι η Κίνα έχει παρακρατήσει πληροφορίες στο παρελθόν, πυροδότησε υποψίες για το σενάριο «εργαστηριακής διαρροής». Για παράδειγμα, αξιωματούχοι της κινεζικής κυβέρνησης απέκρυψαν  κρίσιμα δεδομένα για τη δημόσια υγεία κατά την έναρξη της πανδημίας COVID-19 και κατά τη διάρκεια της επιδημίας σοβαρού οξέος αναπνευστικού συνδρόμου 2002-2004, σύμφωνα με δημοσιεύματα.

Η «θέση» του ΠΟΥ

Μια ομάδα διεθνών και κινέζων επιστημόνων που υποστηρίζεται από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, απέκλεισε το σενάριο διαρροής του κορωνοϊού από εργαστήριο. Η έκθεσή που κυκλοφόρησε τον Μάρτιο, ευνόησε την υπόθεση ότι ο ιός γνωστός ως Sars-CoV-2, που πιστεύεται ότι προέρχεται από νυχτερίδα, είχε μολύνει ένα άγνωστο ενδιάμεσο ζώο πριν μεταπηδήσει στους ανθρώπους.  Στην έκθεση επαναλαμβάνεται  ωστόσο ότι όλες οι υποθέσεις παραμένουν ανοιχτές

Η έκθεση εγκρίθηκε με συναίνεση στην Παγκόσμια Συνέλευση Υγείας τον Μάιο του 2020 κάλεσε τον ΠΟΥ «να εντοπίσει τη ζωονοσογόνο πηγή του ιού και την οδό εισαγωγής στον ανθρώπινο πληθυσμό, συμπεριλαμβανομένου του πιθανού ρόλου των ενδιάμεσων ξενιστών, συμπεριλαμβανομένων μέσω προσπαθειών όπως επιστημονικές και συνεργατικές επιτόπιες αποστολές».  

Ο Λευκός Οίκος τον περασμένο μήνα έδωσε στις υπηρεσίες πληροφοριών 90 ημέρες περιθώριο για την αξιολόγηση το σενάριο «εργαστηριακού ατυχήματος» και των θεωριών φυσικής προέλευσης του ιού.

Διαρροή εργαστηρίου;

Ελλείψει ισχυρών επιστημονικών ενδείξεων για ένα ενδιάμεσο ζώο-ξενιστή που μετέφερε τον ιό, η προσοχή στράφηκε στο κατά πόσο ο ιός θα μπορούσε να έχει μολύνει πρώτα επιστημονικούς ερευνητές που εργάζονται με ιούς νυχτερίδας. Οι διάφορες εικασίες κυμαίνονται  από το εάν ένας ιός που συλλέχθηκε στο πεδίο θα μπορούσε να έχει διαρρεύσει, έως την πολύ πιο αμφιλεγόμενη υπόδειξη ότι μπορεί να ήταν προϊόν εργαστηριακής παρασκευής και χρήσης.

Σύμφωνα με την μια πλευρά που επικαλείται δημοσιευμένα δεδομένα και δηλώσεις ερευνητών με το εργαστήριο, δεν υπήρχε ιός αρκετά κοντά στο Ινστιτούτο Ιολογίας της Wuhan (WIV) ώστε να είναι άμεσος πρόγονος του Sars-CoV-2 και, επομένως, δεν υπάρχει πιθανότητα ότι το ξέσπασμα προκλήθηκε από διαρροή.

Τον περασμένο Φεβρουάριο, μετά τη γενετική αλληλουχία του Sari-CoV-2, οι ερευνητές του WIV δήλωσαν ότι έλεγξαν τα αποθηκευμένα δείγματά τους και βρήκαν τον πλησιέστερο γνωστό συγγενή του, έναν ιό νυχτερίδας που συλλέχθηκε το 2013 στη νοτιοδυτική Κίνα. Σε μια εξελικτική χρονική κλίμακα, υπήρχαν δεκαετίες διαφοράς μεταξύ των δύο ιών, καθιστώντας σαφές ότι η αποθηκευμένη έκδοση δεν ήταν άμεσος πρόγονος του νέου κορωνοϊού.

Αλλά μια περαιτέρω αποκάλυψη από το εργαστήριο τον Νοέμβριο υποκίνησε νέες υποψίες, όταν επιβεβαιώθηκε μια λεπτομέρεια που αποκαλύφθηκε ότι ο ιός των νυχτερίδων είχε συλλεχθεί από ένα ορυχείο που εξερεύνησαν όταν οι ντόπιοι εργαζόμενοι αρρώστησαν με σοβαρή αναπνευστική νόσο.

Οι επιστήμονες δήλωσαν ότι ο ιός των νυχτερίδων δεν αποδείχθηκε ποτέ ως αιτία των ασθενειών, αλλά η καθυστέρηση στην παροχή του παρασκηνίου στον αποθηκευμένο συγγενή του Sars-Cov-2, μαζί με την άρνηση της Κίνας να ανοίξει το εργαστήριο και τα αρχεία του για ανεξάρτητη αξιολόγηση, συνέβαλε στο να τεθεί το Ινστιτούτο της Wuhan εκ νέου στο μικροσκόπιο.

Μια άλλη πιθανότητα που προβάλλεται είναι ότι ένας ερευνητής του WIV θα μπορούσε να είχε μολυνθεί με το Sars-CoV-2 κατά τη διάρκεια μιας επιστημονικής αποστολής, παρά το ότι φορούσε προστατευτικό εξοπλισμό. Σύμφωνα με τον Juergen Richt, καθηγητή στο Κολέγιο Κτηνιατρικής Ιατρικής του Πανεπιστημίου του Κάνσας, αυτή η εξήγηση είναι «βάσιμη».

Ένα δημοσίευμα της The Wall Street Journal τον Μάιο επανέλαβε παλαιότερους ισχυρισμούς από το υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ ότι τρεις ερευνητές του WIV είχαν νοσηλευτεί στο νοσοκομείο τον μήνα πριν από το ξέσπασμα - εγείροντας ερωτήματα σχετικά με τις διαβεβαιώσεις του εργαστηρίου ότι δεν γνώριζε ασυνήθιστες ασθένειες που θα μπορούσαν να είχαν η αρχή της ενδεχόμενης πανδημίας. Η έκθεση απορρίφθηκε από το WIV και το Πεκίνο.

Η έκθεση των ΗΠΑ

Επίσης η έκθεση σχετικά με την προέλευση του Covid-19 από το  Εθνικό εργαστήριο των ΗΠΑ κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η υπόθεση ότι ο ιός διέρρευσε από ένα κινεζικό εργαστήριο στην Wuhan είναι εύλογη και αξίζει περαιτέρω έρευνα, σύμφωνα με άτομα της WSJ που γνωρίζουν το διαβαθμισμένο έγγραφο. Η μελέτη εκπονήθηκε τον Μάιο του 2020 από το Εθνικό Εργαστήριο Lawrence Livermore στην Καλιφόρνια και σχεδιάστηκε από το Υπουργείο Εξωτερικών όταν διεξήγαγε έρευνα σχετικά με την προέλευση της πανδημίας κατά τους τελευταίους μήνες της διοίκησης του Trump.

O επικεφαλής επιδημιολόγος των ΗΠΑ Δρ Fauci  ζήτησε επίσης προ ημερών νέες έρευνες για την προέλευση του ιού.

Ωστόσο, σε  mail που είδαν το φως της δημοσιότητας, ο Fauci  έλαβε  επαίνους από έναν αξιωματούχο του ΠΟΥ με δεσμούς με το Ινστιτούτο ιολογίας της Γουχάν για την απόρριψη θεωριών ότι ο ιός ήταν ανθρωπογενής. Συκεκριμένα ο Peter Daszak, ο οποίος ήταν μέλος της ομάδας του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) που ταξίδεψε στην Κίνα για να διερευνήσει την προέλευση του ιού, έστειλε στον Fauci ένα μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου στις 18 Απριλίου 2020, στο οποίο τον ευχαρίστησε για την απόρριψη του ισχυρισμού ότι ο Covid- 19 διέρρευσε από ένα εργαστήριο.

Διαβάστε επίσης: Στο φως xιλιάδες e-mail του Fauci για κορωνοϊό - Το μήνυμα από αξιωματούχο ΠΟΥ

Διχογνωμίες από επιστήμονες

Οι επιστήμονες δεν έχουν αρκετά στοιχεία για την προέλευση του SARS-CoV-2 για να αποκλείσουν την υπόθεση εργαστηριακής διαρροής ή για να αποδείξουν ότι ο ιός έχει φυσική προέλευση. Οι περισσότερες από τις μολυσματικές ασθένειες ξεκινούν από τη φύση της διάχυσης, όπως παρατηρήθηκε με τον ιό HIV, τις επιδημίες της γρίπης, τα κρούσματα του Έμπολα και τους κορωνοϊούς που προκάλεσαν την επιδημία SARS που ξεκίνησε το 2002 και το ξέσπασμα του αναπνευστικού συνδρόμου της Μέσης Ανατολής (MERS) ξεκίνησε το 2012.

Σύμφωνα με το Nature οι ερευνητές έχουν κάποιους οδηγούς που υποστηρίζουν φυσική προέλευση. Οι νυχτερίδες, όπως σημειώνει, είναι γνωστοί φορείς κορονοϊών και οι επιστήμονες έχουν διαπιστώσει ότι το γονιδίωμα του SARS-CoV-2 μοιάζει περισσότερο με αυτό του RATG13, ενός κοροναϊού που βρέθηκε για πρώτη φορά σε νυτκερίδα (Rhinolophus affinis) στην επαρχία Yunnan της νότιας Κίνας 20133. Αλλά το γονιδίωμα του RATG13 είναι μόνο 96% πανομοιότυπο με το SARS-CoV-2, γεγονός που υποδηλώνει ότι ένας στενότερος συγγενής του ιού - αυτός που μεταδίδεται στον άνθρωπο - παραμένει άγνωστος.

Ωστόσο, η πιθανότητα παραμένει ότι ο  SARS-CoV-2 δραπέτευσε από ένα εργαστήριο. Παρόλο που οι εργαστηριακές διαρροές δεν προκάλεσαν ποτέ επιδημία, είχαν ως αποτέλεσμα μικρές εστίες Ένα σχετικό παράδειγμα συνέβη το 2004, όταν δύο άτομα μολύνθηκαν  ξεχωριστά από τον ιό SARS σε ένα εργαστήριο ιολογίας στο Πεκίνο που μελέτησε την ασθένεια. Μετέδωσαν  τη μόλυνση σε επτά άλλους προτού περιοριστεί η επιδημία.

Ποια είναι τα βασικά επιχειρήματα για διαρροή εργαστηρίου;

Σύμφωνα και πάλι με το Nature, θεωρητικά, η COVID-19 θα μπορούσε να προέρχεται από ένα εργαστήριο με μερικούς τρόπους. Οι ερευνητές θα μπορούσαν να έχουν συλλέξει το SARS-CoV-2 από ένα ζώο και να τον είχαν διατηρήσει  στο εργαστήριό τους για να τον μελετήσουν, ή θα μπορούσαν να έχουν δημιουργήσει γονιδιώματα κορωνοϊου. Σε αυτά τα σενάρια, ένα άτομο στο εργαστήριο μπορεί τότε να είχε μολυνθεί κατά λάθος ή σκόπιμα από τον ιό και στη συνέχεια να τον διαδώσει σε άλλους - προκαλώντας την πανδημία. Προς το παρόν δεν υπάρχουν σαφείς αποδείξεις για την υποστήριξη αυτών των σεναρίων, αλλά δεν είναι αδύνατο.

Το μεγαλύτερο μυστήριο

 Τι θα χρειαστεί άραγε για τον εντοπισμό της πηγής του κορωνοϊού. Κάποιος ισχυρίζεται ότι είναι ύποπτο ότι, σχεδόν ενάμιση χρόνο μετά την πανδημία, ο πλησιέστερος συγγενής του SARS-CoV-2 δεν έχει βρεθεί ακόμη σε ζώο. Κάποιοι υποδηλώνουν ότι δεν είναι τυχαίο ότι το COVID-19 εντοπίστηκε για πρώτη φορά στην  Wuhan, όπου βρίσκεται ένα κορυφαίο εργαστήριο που μελετά κορωνοϊούs, το WIV.

Άλλοι υποστηρίζουν ότι ο ιός περιέχει ασυνήθιστα χαρακτηριστικά και γενετικές αλληλουχίες που σηματοδοτούν ότι δημιουργήθηκε από ανθρώπους. Και μερικοί λένε ότι το SARS-CoV-2 εξαπλώνεται μεταξύ των ανθρώπων τόσο εύκολα που πρέπει να έχει δημιουργηθεί με αυτήν την πρόθεση. Ένα άλλο επιχείρημα υποδηλώνει ότι το SARS-CoV-2 μπορεί να προήλθε από κορωνοϊούς που βρέθηκαν σε ένα αχρησιμοποίητο ορυχείο όπου οι ερευνητές του WIV συνέλεξαν δείγματα από νυχτερίδες μεταξύ 2012 και 2015.

Τι λένε λοιπόν λοιμοξιολόγοι ερευνητές και εξελικτικοί βιολόγοι για αυτά τα επιχειρήματα;

Οι έρευνες για τον εντοπισμό της εστίας του κορωνοϊού  διαρκούν συχνά χρόνια και ορισμένοι ένοχοι παραμένουν άγνωστοι. Χρειάστηκαν 14 χρόνια για να αποκαλυφθεί η προέλευση της επιδημίας SARS, η οποία ξεκίνησε με έναν ιό σε νυχτερίδες που εξαπλώθηκε στον άνθρωπο, πιθανότατα μέσω τσιγάρων. Μέχρι σήμερα, ένας πλήρης ιός του Έμπολα δεν απομονώθηκε ποτέ από ένα ζώο στην περιοχή όπου σημειώθηκε η μεγαλύτερη επιδημία στον κόσμο μεταξύ 2013 και 2016.

Οι έρευνες προέλευσης είναι περίπλοκες επειδή τα κρούσματα ζώων που δεν αποτελούν τους κύριους ξενιστές ενός συγκεκριμένου ιού, όπως οι ακίδες στην περίπτωση του SARS, είναι συχνά σποραδικά. Οι ερευνητές πρέπει να βρουν το σωστό ζώο πριν πεθάνει ή καθαρίσει τη μόλυνση. Και, ακόμη και αν το ζώο είναι θετικό, οι ιοί που βρίσκονται στο σάλιο, τα κόπρανα ή το αίμα υποβαθμίζονται συχνά, καθιστώντας δύσκολη την αλληλουχία ολόκληρου του γονιδιώματος του παθογόνου.

Aποκαλύψεις έκανε και στην  εκπομπή «Μεσημέρι και Κάτι» του «Σίγμα» ο Δρ Πέτρος Καραγιάννης, Καθηγητής Μικροβιολογίας &Μοριακής Ιολογίας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Λευκωσίας και μέλος της Επιδημιολογικής Ομάδας που συμβουλεύει την κυβέρνηση και το Υπουργείο Υγείας.Ο ίδιος δεν απέκλεισε το ενδεχόμενο ο ιός να απέδρασε από  εργαστήριο.

Για το σενάριο των διαρροών είπε: «Όταν εργαζόμουν στο Λίβερπουλ, με τον ιό της ευλογιάς τότε, ο οποίος δραπέτευσε.  Υπήρχαν οπές στην οροφή του εργαστηρίου και βγήκαν στο πάνω πάτωμα, μολύνθηκε μια γραμματέας η οποία στο τέλος κατέληξε διότι ο ιός της ευλογιάς ήταν πολύ επιθετικός και θανατηφόρος. Επομένως, υπάρχουν αυτά τα προβλήματα, υπάρχουν φυσικά και οι δικλείδες ασφαλείας.»

Είπε επίσης ότι οι ΗΠΑ και η Ρωσία κρατούν ιούς της ευλογιάς στην κατάψυξη, όχι μόνο για πειράματα αλλά πάντοτε υπήρχε και το ρίσκο τέτοιοι ιοί να χρησιμοποιηθούν σε μία προσπάθεια βιολογικού πολέμου.»

Διαβάστε επίσης: Δρ Π. Καραγιάννης: «Μπορεί να απέδρασε από εργαστήριο ο κορωνοιός»