Συνεδρία των 28 Υπ. Δικαιοσύνης ΕΕ με 4 θέματα στην ατζέντα

Η αναθεώρηση του κανονισμού "Βρυξέλλες ΙΙα" για την αναγνώριση και εκτέλεση αποφάσεων σε γαμικές διαφορές και γονική μέριμνα, η οδηγία για την καταπολέμηση της απάτης στις ηλεκτρονικές πληρωμές, η βελτίωση της πρόσβασης σε ηλεκτρονικά αποδεικτικά στοιχεία και ο θεσμός του Ευρωπαίου Εισαγγελέα, θα βρεθούν στο επίκεντρο της συνεδρίασης των Υπουργών Δικαιοσύνης της ΕΕ, που ξεκινά σήμερα στις Βρυξέλλες (JHA).

Όπως ανακοίνωσε η βουλγαρική Προεδρία, το Συμβούλιο θα διεξαγάγει συζήτηση προσανατολισμού σχετικά με

την αναθεώρηση του λεγόμενου κανονισμού Βρυξέλλες ΙΙα (κανονισμός για τη διεθνή δικαιοδοσία, την αναγνώριση και εκτέλεση αποφάσεων σε γαμικές διαφορές και θέματα γονικής μέριμνας και για διεθνείς απαγωγές παιδιών) και οι Υπουργοί θα κληθούν να εκφράσουν τις απόψεις τους σχετικά με τον ρόλο και τα καθήκοντα των κεντρικών αρχών. Ειδικότερα, θα κληθούν να συζητήσουν πώς θα εξασφαλίσουν ότι οι κεντρικές αρχές διαθέτουν επαρκείς οικονομικούς και ανθρώπινους πόρους προκειμένου να εκπληρώσουν αποτελεσματικά τις υποχρεώσεις τους βάσει του αναθεωρημένου κανονισμού. Σημειώνεται ότι οι Αρχές διαδραματίζουν καίριο ρόλο στις υποθέσεις απαγωγής παιδιών εντός της ΕΕ. Λαμβάνοντας υπόψη τη σταθερή αύξηση του αριθμού των διεθνών ζευγαριών, είναι πιθανό ότι οι διασυνοριακές περιπτώσεις παιδιών θα αυξηθούν τα επόμενα χρόνια.

Πρόκειται για την τρίτη συζήτηση πολιτικής για τον παρόντα κανονισμό. Τον Ιούνιο του 2017, το Συμβούλιο συζήτησε το ζήτημα της ακρόασης του παιδιού κατά τη διάρκεια των διαδικασιών, ενώ τον Δεκέμβριο του 2017 οι Υπουργοί ασχολήθηκαν με το ζήτημα της κατάργησης του "exequatur". Το "exequatur" είναι μια νομική διαδικασία την οποία εφαρμόζει το αρμόδιο δικαστήριο στο κράτος μέλος όπου απαιτείται η αναγνώριση της εκτελεστότητας μιας απόφασης από αλλοδαπό δικαστήριο.

Η πρόταση υποβλήθηκε από την Κομισιόν στις 30 Ιουνίου του 2016. Στόχος της είναι η βελτίωση των υφιστάμενων νομικών κανόνων της ΕΕ που προστατεύουν τα παιδιά στο πλαίσιο διασυνοριακών διαφορών γονικής μέριμνας, όπως η επιμέλεια, τα δικαιώματα πρόσβασης ή η απαγωγή παιδιών. Βασικός στόχος των νέων κανόνων, είναι η εξασφάλιση ταχύτερων συνολικών διαδικασιών, δεδομένου ότι ο χρόνος είναι ουσιαστικός για την προστασία των συμφερόντων του παιδιού σε αυτές τις διασυνοριακές διαφορές γονικής μέριμνας.

Ο προτεινόμενος κανονισμός υπόκειται στην ειδική νομοθετική διαδικασία, η οποία προβλέπει την ανάγκη ομοφωνίας του Συμβουλίου μετά από διαβούλευση με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Η γνώμη του Κοινοβουλίου εκδόθηκε στις 18 Ιανουαρίου του 2018. Όλα τα κράτη μέλη, εκτός της Δανίας, συμμετέχουν στη νομοθεσία αυτή.

Σε ό,τι αφορά οδηγία για την καταπολέμηση της απάτης και της πλαστογραφίας των μέσων πληρωμής χωρίς μετρητά, το Συμβούλιο αναμένεται να υιοθετήσει τη θέση του για τη σχετική οδηγία. Η οδηγία αποσκοπεί στην επικαιροποίηση των ισχυόντων κανόνων, προκειμένου να διασφαλιστεί ένα σαφές, ισχυρό και τεχνολογικά ουδέτερο νομικό πλαίσιο για την επιτυχή αντιμετώπιση διαφόρων μορφών απάτης με μέσα πληρωμής χωρίς μετρητά. Εξαλείφει, επίσης, τα επιχειρησιακά εμπόδια που παρεμποδίζουν τη διερεύνηση και δίωξη, καθώς και μέτρα για την αύξηση της ευαισθητοποίησης του κοινού σχετικά με τις τεχνικές απάτης, όπως το ηλεκτρονικό "ψάρεμα" (phishing) ή το σκούπισμα (skimming).

Η οδηγία περιλαμβάνει ιδίως διατάξεις σχετικά με τη διεύρυνση του πεδίου των αδικημάτων, ώστε να συμπεριληφθούν, για παράδειγμα, συναλλαγές μέσω εικονικών νομισμάτων, η εναρμόνιση των ορισμών ορισμένων παραβάσεων εγκλημάτων στο διαδίκτυο, όπως η πειρατεία ηλεκτρονικού υπολογιστή του θύματος ή το ηλεκτρονικό "ψάρεμα" (phishing), η εισαγωγή ελάχιστου επιπέδου για τις υψηλότερες ποινές, ενώ διευκρινίζεται καλύτερα το πεδίο αρμοδιότητας για τη διασυνοριακή απάτη και προβλέπεται βελτίωση της συνεργασίας σε θέματα πανευρωπαϊκής ποινικής δικαιοσύνης.

Η μείωση της απάτης στις πληρωμές εκτός μετρητών θα συμβάλει στην περικοπή μέρους της χρηματοδότησης για το οργανωμένο έγκλημα. Οι νέοι κανόνες θα ενισχύσουν την προστασία των πληρωμών χωρίς μετρητά και θα συμβάλουν στην ενίσχυση της εμπιστοσύνης των πελατών στις νέες τεχνολογίες πληρωμών, υποστηρίζοντας έτσι την ανάπτυξη της ψηφιακής ενιαίας αγοράς. Το 2013, εκτιμάται ότι διάφοροι εγκληματίες κέρδισαν 1,44 δισ. Ευρώ μέσω απάτης πληρωμής χωρίς μετρητά. Περίπου 36 δισεκατομμύρια μηνύματα ηλεκτρονικού "ψαρέματος" αποστέλλονται κάθε χρόνο στους Ευρωπαίους πολίτες.

Η οδηγία προτάθηκε από την Κομισιόν τον Σεπτέμβριο του 2017 ως μέρος της απάντησης της ΕΕ στην πρόκληση της ασφάλειας στον κυβερνοχώρο. Ενημερώνει την απόφαση-πλαίσιο του Συμβουλίου 2001/413 / ΔΕΥ που χρονολογείται από το 2001.

Στη συνέχεια, μετά από ενημέρωση της Κομισιόν σχετικά με την τρέχουσα κατάσταση προετοιμασίας της νομοθετικής πρότασης που θα υποβληθεί σχετικά με τη διασυνοριακή πρόσβαση σε ηλεκτρονικές αποδείξεις, οι Υπουργοί θα ανταλλάξουν απόψεις σχετικά με το θέμα, ιδίως σχετικά με τις πρόσφατες διεθνείς εξελίξεις. Θα κληθούν, επίσης, να μοιραστούν τις σχετικές εθνικές εξελίξεις, τις αναδυόμενες ανάγκες ή τις νέες προκλήσεις που προκύπτουν από τις συνεχιζόμενες έρευνες και τις ποινικές διαδικασίες.

Τον Ιούνιο του 2016, το Συμβούλιο ενέκρινε συμπεράσματα σχετικά με τη βελτίωση της ποινικής δικαιοσύνης στον κυβερνοχώρο. Τα συμπεράσματα περιγράφουν συγκεκριμένα μέτρα για τη μελλοντική παρακολούθηση και τη δράση για τον εξορθολογισμό των διαδικασιών αμοιβαίας δικαστικής συνδρομής, την ενίσχυση της συνεργασίας με τους παρόχους υπηρεσιών και την αναθεώρηση των κανόνων για την εφαρμογή της δικαιοδοσίας στον κυβερνοχώρο.

Τον Δεκέμβριο του 2017, η Κομισιόν παρουσίασε μια ενδιάμεση έκθεση σχετικά με την εφαρμογή των συμπερασμάτων του Συμβουλίου. Δήλωσε ότι θα εργαστεί για να προτείνει συγκεκριμένα μέτρα, όπως μια ασφαλή ηλεκτρονική πλατφόρμα, καθώς και νομοθετικές πρωτοβουλίες για τη διαμόρφωση μιας κοινής προσέγγισης για τα ηλεκτρονικά αποδεικτικά στοιχεία. Τα κράτη μέλη επανέλαβαν τη θετική τους άποψη για τη θέσπιση ενός νομικού πλαισίου το οποίο θα επιτρέπει στις εθνικές αρχές να ζητούν άμεσα ή να αναγκάζουν έναν πάροχο υπηρεσιών σε άλλο κράτος μέλος να αποκαλύψει τα ηλεκτρονικά αποδεικτικά στοιχεία που μεταποιούνται στην ΕΕ βάσει ορισμένων όρων και εγγυήσεων. Μια νομοθετική πρόταση πρόκειται να υποβληθεί σύντομα από την Κομισιόν.

Σημειώνεται ότι, παράλληλα, το Συμβούλιο της Ευρώπης αποφάσισε να συντάξει ένα πρόσθετο πρωτόκολλο στη Σύμβαση της Βουδαπέστης για το έγκλημα στον κυβερνοχώρο, προκειμένου να θεσπίσει διατάξεις για ένα πιο απλοποιημένο καθεστώς αμοιβαίας δικαστικής συνδρομής (MLA) και για διατάξεις που να επιτρέπουν την άμεση συνεργασία με παρόχους υπηρεσιών σε άλλες δικαιοδοσίες. Ο στόχος είναι να ολοκληρωθεί η σύνταξη μέχρι τον Δεκέμβριο του 2019, ενώ θα πρέπει να συντονιστεί στενά με την προετοιμασία των σχετικών νομικών μέσων σε επίπεδο ΕΕ.

Δεύτερον, ένα νέο νομοσχέδιο εισήχθη στο αμερικανικό Κογκρέσο, ο νόμος CLOUD (αποσαφήνιση νόμιμης εξωτερικής χρήσης δεδομένων). Το νομοσχέδιο αυτό, αν εγκριθεί, θα ορίσει ειδικότερα την υποχρέωση των Αμερικανών παρόχων υπηρεσιών να συμμορφώνονται με τις εντολές των ΗΠΑ να αποκαλύπτουν δεδομένα περιεχομένου ανεξάρτητα από το πού αποθηκεύονται τα δεδομένα αυτά. Το νομοσχέδιο προβλέπει, επίσης, τη δυνατότητα της αμερικανικής κυβέρνησης να συνάψει εκτελεστικές συμφωνίες, οι οποίες θα επέτρεπαν στους Αμερικανούς παρόχους υπηρεσιών να παραδίδουν δεδομένα περιεχομένου σε ξένη κυβέρνηση εταίρου, χωρίς να απαιτείται η υποβολή αίτησης από την ΑΜΚ.

Ευρωπαϊκή Εισαγγελία (κανονισμός EPPO):

Τέλος, οι Υπουργοί Δικαιοσύνης θα ενημερωθούν σχετικά με την πορεία της εφαρμογής του κανονισμού EPPO (6467/18), καθώς και για το θέμα της συνεργασίας μεταξύ του EPPO και άλλων σχετικών φορέων και οργανισμών της ΕΕ, δηλαδή της Eurojust, της OLAF και της Europol.

Μετά την επίσημη έγκριση του κανονισμού EPPO, η Kομισιόν έχει λάβει ορισμένα μέτρα για τη δημιουργία της Υπηρεσίας. Αυτά αφορούν κυρίως τον διορισμό του προσωρινού διοικητικού διευθυντή, τη σύσταση της ομάδας εμπειρογνωμόνων EPPO, την κατ' εξουσιοδότηση πράξη που απαριθμεί τις κατηγορίες των επιχειρησιακών δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα και τις κατηγορίες των προσώπων στα οποία αναφέρονται τα δεδομένα, την επιλογή και τον διορισμό του Ευρωπαίου Γενικού Εισαγγελέα, την ανακοίνωση της κενής θέσης προς κάλυψη για τον Ευρωπαίο Γενικό Εισαγγελέα, την επιλογή των Ευρωπαίων Εισαγγελέων, το Σύστημα Διαχείρισης Υποθέσεων, τον προϋπολογισμό κ.α.

Το EPPO θα έχει την εξουσία, υπό ορισμένες προϋποθέσεις, να διερευνά και να διώκει τις απάτες σε επίπεδο ΕΕ και άλλα εγκλήματα που θίγουν τα οικονομικά συμφέροντα της Ένωσης. Θα συγκεντρώσει ευρωπαϊκές και εθνικές προσπάθειες επιβολής του νόμου για την καταπολέμηση της απάτης της ΕΕ. Το κεντρικό γραφείο του EPPO θα εδρεύει στο Λουξεμβούργο. Η ημερομηνία κατά την οποία η EPPO θα αναλάβει τα καθήκοντα έρευνας και εισαγγελίας, θα οριστεί από την Κομισιόν βάσει πρότασης του Ευρωπαίου Γενικού Εισαγγελέα από τη σύσταση του EPPO. Η ημερομηνία αυτή δεν θα είναι νωρίτερα από τρία έτη μετά την έναρξη ισχύος του παρόντος κανονισμού. 20 κράτη μέλη έχουν μέχρι στιγμής επίσημα αποφασίσει να προσχωρήσουν στην EPPO στο πλαίσιο της διαδικασίας ενισχυμένης συνεργασίας.

Πηγή: ΚΥΠΕ