Σ.Κυριακίδου Η πανδημία ανέδειξε τομείς στους οποίους πρέπει να επικεντρωθούμε

«Η πανδημία ανέδειξε πολλούς τομείς στους οποίους πρέπει να επικεντρωθούμε και τους οποίους πρέπει να ενισχύσουμε», ανέφερε μεταξύ άλλων η Επίτροπος Υγείας και Ασφάλειας Τροφίμων της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην κεντρική ομιλία της στο διαδικτυακό Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών με τίτλο: «Η Επόμενη Μέρα μετά τη νόσο COVID-19: Εργαζόμαστε για μια πιο Υγιή και πιο Ανθεκτική ΕΕ».

Αυτούσια η ομιλία της:

Χαίρομαι πραγματικά που συμμετέχω σε αυτή την πρώτη ημέρα του Οικονομικού Φόρουμ των Δελφών για το 2020 και θα συμμετάσχω στις συζητήσεις

Όταν ανέλαβα το χαρτοφυλάκιό μου ως Ευρωπαία Επίτροπος Υγείας και Ασφάλειας Τροφίμων, δεν θα μπορούσα ποτέ να φανταστώ ότι έναν μήνα μετά την ανάληψη των καθηκόντων μου θα αντιμετώπιζα τη μεγαλύτερη παγκόσμια πανδημία των τελευταίων δεκαετιών.

Μια κρίση της δημόσιας υγείας ασύλληπτων διαστάσεων.

Με εκατοντάδες χιλιάδες ζωές να έχουν χαθεί. Με οικογένειες να έχουν διαχωριστεί. Με οικονομίες που σταμάτησαν να λειτουργούν και βυθίστηκαν βιαίως στην ύφεση.

Η πανδημία της COVID-19 έχει αναμφισβήτητα αναδείξει πολύ ξεκάθαρα τη σχέση μεταξύ της υγείας των κοινωνιών μας και της υγείας των οικονομιών μας. Αυτό που ξεκίνησε ως υγειονομική κρίση μπορεί να έχει ως μία από τις πιθανές επιπτώσεις της την ύφεση της παγκόσμιας οικονομίας.
Θέλω να ξεκινήσω τονίζοντας αυτό το σημαντικό σημείο – Δεν μπορούμε να δώσουμε οριστικό τέλος στην οικονομική κρίση αν δεν δώσουμε πρώτα τέλος στην κρίση της υγείας.

Η ερώτηση, επομένως, είναι πώς θα το πετύχουμε;

Από την πρώτη ημέρα αυτής της πανδημίας ήταν ξεκάθαρο σ’ εμένα ότι η συνεργασία και η αλληλεγγύη είναι ο μόνος τρόπος για πιο υγιείς, πιο ισότιμες και πιο ανθεκτικές κοινότητες.

Στην πράξη αυτό σημαίνει ότι η υγειονομική περίθαλψη δεν μπορεί να είναι ευθύνη μόνο του τομέα της υγείας. Οι τομείς των μεταφορών και της ενέργειας, του αστικού σχεδιασμού, του εμπορίου και της εκπαίδευσης, καθώς και ο αγροτικός τομέας, πρέπει όλοι να αποτελέσουν μέρος της λύσης.

Αυτό ισχύει για την τρέχουσα κρίση, αλλά και για την επόμενη ημέρα μετά την COVID-19.

Αυτή δε η λύση πρέπει να περιλαμβάνει τα πλέον ευάλωτα μέλη της κοινωνίας μας. Αυτό αποτελεί το μέτρο βάσει του οποίου πρέπει να μετρήσουμε την επιτυχία.
Συνεπώς, θεωρώ πολύ σημαντικό το γεγονός ότι και πάλι φέτος το Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών συγκεντρώνει εμπειρογνώμονες στους τομείς της βιωσιμότητας, της πολιτικής, της ακαδημαϊκής κοινότητας, της υγειονομικής περίθαλψης, των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της καινοτομίας.

Αυτό ακριβώς είναι το είδος συνασπισμού που χρειαζόμαστε για να επιτευχθεί μακροπρόθεσμη πρόοδος.

Οι ιοί στοχεύουν και μεγεθύνουν τα αδύναμα σημεία κάθε κοινωνίας.

Σε αυτή την περίπτωση – την ανθεκτικότητά μας στις κρίσεις, τις ανισότητες των τομέων υγείας, τα κενά στις αλυσίδες εφοδιασμού μας και την αύξηση των μη μεταδοτικών νόσων.

Η COVID-19 άσκησε πρωτοφανή και παρατεταμένη πίεση στα νοσοκομεία μας, στους εργαζόμενους της πρώτης γραμμής και στις προμήθειες φαρμάκων και απαραίτητου ιατρικού εξοπλισμού.

Ωστόσο, παρότι βρισκόμαστε σε καιρό κρίσης, πρόκειται επίσης για μια ευκαιρία να αναλογιστούμε τις προηγούμενες, τις παρούσες και τις μελλοντικές δράσεις μας και να γίνουμε σοφότεροι. Να αναλογιστούμε την μελλοντική πορεία μας χωρίς να παραβλέπουμε τα μαθήματα του χθες.

Η πανδημία ανέδειξε πολλούς τομείς στους οποίους πρέπει να επικεντρωθούμε και τους οποίους πρέπει να ενισχύσουμε.

Μας έδωσε την ευκαιρία να οικοδομήσουμε σταθερότερα συστήματα για ένα βιώσιμο μέλλον.

Και μας έδωσε ένα μήνυμα αφύπνισης – πρέπει να δράσουμε και πρέπει να δράσουμε τώρα.

Επιτρέψτε μου να αναφερθώ σε τέσσερις τομείς ιδιαίτερης σπουδαιότητας.

Πρώτον – στην έξοδο από τα μέτρα περιορισμού της κυκλοφορίας και στην επανεκκίνηση των οικονομιών μας.

Οι πολίτες σε ολόκληρη την ΕΕ έχουν κάνει απίστευτες θυσίες τους τελευταίους μήνες. Τώρα, χρειάζονται ένα διάλειμμα, μια ανάσα καθαρού αέρα, μια ευκαιρία να ταξιδέψουν και να επισκεφθούν τις οικογένειες και τους φίλους τους.

Ωστόσο, έχουμε καθήκον να διασφαλίσουμε ότι θα το κάνουν με ασφάλεια. Τόσο για τους ίδιους όσο και για το ευρύτερο κοινό. Δεν θα κουραστώ ποτέ να επαναλαμβάνω ότι η πανδημία δεν έχει τελειώσει. Ο ιός βρίσκεται ακόμη ανάμεσά μας. Η προστασία της δημόσιας υγείας αποτελεί και πρέπει να εξακολουθήσει να αποτελεί τη βασική μας προτεραιότητα.

Δεν πρέπει να επιτρέψουμε η χαλάρωση των μέτρων περιορισμού να θέσει σε κίνδυνο ό,τι έχουμε επιτύχει τους τελευταίους μήνες. Και αυτό σημαίνει ότι η σταδιακή επανέναρξη των ταξιδιών και του τουρισμού θα πρέπει να συνοδεύεται από επαγρύπνηση και αυστηρά μέτρα για την ασφάλεια της υγείας.

Η αλληλεγγύη, ο στενός συντονισμός και η στενή συνεργασία έχουν καθοδηγήσει την αντίδρασή μας στην COVID-19 από την αρχή της πανδημίας. Τώρα, πρέπει επίσης να ενισχύσουν τις προσπάθειές μας για την επάνοδο σε μια νέα κανονικότητα, όπου μαθαίνουμε να ζούμε με τον εν λόγω ιό.

Με αυτό κατά νου, παρουσιάσαμε μια δέσμη κατευθυντήριων γραμμών στις 13 Μαΐου, με έμφαση στα εσωτερικά σύνορα, στις μεταφορές και στις τουριστικές εγκαταστάσεις, προκειμένου να βοηθηθούν τα κράτη μέλη να άρουν σταδιακά τους ταξιδιωτικούς περιορισμούς και να επιτρέψουν στις τουριστικές επιχειρήσεις να ανοίξουν, σεβόμενες τις αναγκαίες υγειονομικές προφυλάξεις.

Στην αντίδρασή της στην πανδημία, η Ελλάδα ακολούθησε μια σαφή επιστημονική προσέγγιση, ανέλαβε άμεση και αποφασιστική δράση και έδωσε προτεραιότητα στις εξετάσεις. Πιστεύω ότι τα αποτελέσματα μιλούν από μόνα τους και ο ελληνικός λαός καθώς και η κυβέρνηση του Πρωθυπουργού κ. Μητσοτάκη μπορούν να είναι περήφανοι γι’ αυτά τα αποτελέσματα.

Προτρέπω την Ελλάδα να συνεχίσει με αυτή την προσέγγιση κατά τη διάρκεια των θερινών μηνών και πέραν αυτών, καθώς και τους Έλληνες πολίτες να συνεχίσουν να επιδεικνύουν ένα υποδειγματικό αίσθημα ευθύνης, όπως έκαναν σε όλη τη διάρκεια της περιόδου περιορισμού της κυκλοφορίας.
Ο δεύτερος τομέας βασικής σημασίας αφορά τα επόμενα βήματα στην αντίδρασή μας.

Η πραγματική στρατηγική εξόδου από την κρίση είναι μόνο μία: η στρατηγική απόκτησης ενός εμβολίου.

Έχουμε κινητοποιήσει όλα τα διαθέσιμα μέσα, ώστε να βοηθήσουμε τα κράτη μέλη να αντιμετωπίσουν την πανδημία του κορονοϊού.

Έχουμε καταβάλει κάθε δυνατή προσπάθεια, αλλά γνωρίζουμε ότι τίποτα δεν θα ανατρέψει την πορεία του ιού περισσότερο από την ανάπτυξη ενός επιτυχημένου εμβολίου.

Ένα εμβόλιο προσιτό σε όλους με δίκαιο και ισότιμο τρόπο. 

Ένα εμβόλιο για την Ευρώπη και για τον υπόλοιπο κόσμο

Ένα αποτελεσματικό και καθολικά προσβάσιμο εμβόλιο είναι αυτό που πραγματικά θα κάνει τη διαφορά ως προς το πώς θα μοιάζουν οι μέρες μας μετά την COVID 19.

Η ταχεία και επιτυχής ανάπτυξη ενός δυνητικού εμβολίου εξαρτάται από την ικανότητά μας να ενώσουμε τις δυνάμεις μας και να συνεργαστούμε.

Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο έχω διαβουλευθεί με τα κράτη μέλη και τη φαρμακευτική βιομηχανία σε τακτική βάση από την έναρξη της πανδημίας.

Και αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο μαζί με τους παγκόσμιους εταίρους μας ξεκινήσαμε έναν παγκόσμιο μαραθώνιο δωρεών στις αρχές Μαΐου, ο οποίος μέχρι στιγμής έχει συγκεντρώσει σε παγκόσμιο επίπεδο 9,8 δισ. ευρώ σε δωρεές. 

Μόλις την περασμένη εβδομάδα, δωρίσαμε επιπλέον 300 εκατομμύρια ευρώ στην Gavi, την Παγκόσμια Συμμαχία για τα Εμβόλια, για να βοηθήσουμε στον εμβολιασμό 300 εκατομμυρίων παιδιών σε όλο τον κόσμο και στη χρηματοδότηση των αποθεμάτων εμβολίων που προστατεύουν από εξάρσεις μολυσματικών ασθενειών.

Παράλληλα, έχουμε κινητοποιήσει 75 εκατομμύρια ευρώ από κοινού με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων για τη στήριξη της CureVac, μιας εξαιρετικά καινοτόμου ευρωπαϊκής εταιρείας ανάπτυξης εμβολίων.

Και ήδη από την επόμενη εβδομάδα: ενδέχεται να υπάρχουν περισσότερες ειδήσεις από την Επιτροπή όσον αφορά μια πρωτοποριακή στρατηγική για τα εμβόλια. 

Η επόμενη ημέρα μετά την COVID-19 θα εξαρτηθεί επίσης από την ικανότητά μας να προστατεύουμε τα πιο ευάλωτα μέλη των κοινωνιών μας.

Το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων (ECDC) συγκεντρώνει τις βέλτιστες πρακτικές όσον αφορά την COVID-19 και τους άστεγους, τα άτομα με αναπηρία και τα άτομα με προβλήματα ψυχικής υγείας.

Το ECDC παρέχει επίσης βασικές κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με τη νόσο COVID-19 σε οίκους ευγηρίας, σε φυλακές και σε κοινότητες μεταναστών.
Αναγνωρίζω, βεβαίως, ότι η Ελλάδα βρίσκεται υπό τεράστια πίεση όσον αφορά το ζήτημα των προσφύγων και των μεταναστών, πολλοί από τους οποίους βρίσκονται σε απελπιστική κατάσταση. Τον Μάρτιο χορηγήσαμε 700 εκατομμύρια ευρώ, για να βοηθήσουμε την Ελλάδα να ανταποκριθεί σε αυτή την πίεση.
Ενεργοποιήσαμε επίσης τον Μηχανισμό Πολιτικής Προστασίας βάσει αιτήματος που υπέβαλε η Ελλάδα. Μέσω αυτού η Ελλάδα μπορεί να λάβει βοήθεια όσον αφορά τον ιατρικό εξοπλισμό και την ιατρική εμπειρογνωμοσύνη, τα καταφύγια, τις σκηνές, τις κουβέρτες, ανάλογα με τις ανάγκες.

Εκ νέου, όμως, σε αυτή την περίπτωση, ο παράγοντας που θα αλλάξει τα δεδομένα θα είναι το εμβόλιο. Και αυτός ακριβώς είναι ο λόγος για τον οποίο το εμβόλιο πρέπει να αποτελεί το θεμέλιο του έργου μας για την επόμενη ημέρα.

Το τρίτο ουσιώδες στοιχείο είναι ο τρόπος με τον οποίο αντιμετωπίζουμε την υγεία στο εξής. Πρέπει να αλλάξουμε το μοντέλο της πολιτικής για την υγεία στην Ευρωπαϊκή Ένωση;

Πάνω απ’ όλα, ο ιός αυτός μας έχει διδάξει ότι η Ευρώπη πρέπει να δώσει μεγαλύτερη προτεραιότητα στην υγεία.

Η ενστικτώδης αντίδραση των πολιτών μας στην αρχή της κρίσης ήταν να αναρωτηθούν «πού είναι η ΕΕ;».

Πρόκειται για μια φυσιολογική ερώτηση, διότι οι πολίτες της ΕΕ αναμένουν από την ΕΕ να έχει ενεργό ρόλο σε ένα τόσο θεμελιώδες ζήτημα της καθημερινής ζωής τους. 

Αυτή είναι μια έκκληση που έχουμε ακούσει δυνατά και καθαρά.

Κυρίες και κύριοι, χρειαζόμαστε περισσότερη Ευρώπη στον τομέα της υγείας.

Πρέπει επειγόντως να επενδύσουμε στην υγεία και την κοινωνική μέριμνα.

Αυτός ακριβώς είναι ο λόγος για τον οποίο, στο πλαίσιο της αντίδρασής μας, προτείναμε ένα φιλόδοξο και αυτόνομο πρόγραμμα για την υγεία για την περίοδο 2021-2027 – το πρόγραμμα EU4Health.

Συνοδεύεται από προτεινόμενο προϋπολογισμό ύψους 9,4 δισ. ευρώ – 23 φορές μεγαλύτερο απ’ ό, τι είναι σήμερα. Δεν πρόκειται, όμως, μόνο για τα χρήματα.
Στόχος είναι η μαζική αύξηση των διαθέσιμων πόρων για την καταπολέμηση διασυνοριακών απειλών κατά της υγείας.

Η δημιουργία αποθεμάτων της ΕΕ σε φάρμακα, προστατευτικό εξοπλισμό και αναπνευστήρες για την περίπτωση που θα προκύψουν σχετικές ανάγκες.
Η ύπαρξη ιπτάμενων γιατρών που θα είναι έτοιμοι να αποσταλούν σε σύντομο χρονικό διάστημα στα κράτη μέλη που το έχουν ανάγκη.

Στόχος είναι να δοθεί προτεραιότητα στην προώθηση της υγείας, την πρόληψη των ασθενειών και τη βελτίωση της πρόσβασης στην υγειονομική περίθαλψη.
Η αντιμετώπιση τόσο των ανισοτήτων στον τομέα της υγείας όσο και της επιβάρυνσης από μη μεταδοτικές νόσους, όπως ο καρκίνος – για τον οποίο, στο τέλος του τρέχοντος έτους, θα παρουσιάσω μια φιλόδοξη νέα στρατηγική της ΕΕ.

Το τέταρτο στοιχείο της επόμενης ημέρας είναι ένα βιώσιμο μέλλον. 

Η νόσος COVID-19 έφερε πιο έντονα στο επίκεντρο τα ζητήματα της βιωσιμότητας, της πράσινης ανάπτυξης, της κυκλικής οικονομίας – και ενός επανασχεδιασμού των πόλεων μας, των ενεργειακών μας πηγών και των συστημάτων τροφίμων μας.

Χαίρομαι ιδιαίτερα, γιατί πολλά από τα θέματα αυτά θα εξεταστούν στο φετινό Φόρουμ των Δελφών.

Η στρατηγική «Από το Αγρόκτημα στο Πιάτο», η οποία βρίσκεται στο επίκεντρο της ευρωπαϊκής πράσινης συμφωνίας, θα συμβάλει στην επίτευξη των φιλοδοξιών μας για πιο υγιείς κοινωνίες και ένα πιο υγιές περιβάλλον. 

Εγκεκριμένη μόλις πριν από δύο εβδομάδες, η εν λόγω στρατηγική είναι το μακροπρόθεσμο στρατηγικό μας όραμα για τον μετασχηματισμό του τρόπου που παράγουμε, διανέμουμε και καταναλώνουμε τρόφιμα.

Παράλληλα, θα ληφθούν μέτρα για την προώθηση της υγιεινής διατροφής και της βιώσιμης κατανάλωσης, καθώς επίσης θα υπάρξουν και δράσεις για τη μείωση της απώλειας και της σπατάλης τροφίμων.

Πιστεύω ότι είναι ένα ζωτικής σημασίας βήμα για ένα υγιές, δίκαιο και φιλικό προς το περιβάλλον επισιτιστικό σύστημα – ένα σύστημα το οποίο ανταποκρίνεται στις προσδοκίες των πολιτών μας.

Κυρίες και κύριοι,

Η πανδημία της COVID-19 φαίνεται ότι έχει αναδείξει ορισμένες αδυναμίες μας.

Τις αδυναμίες αυτές ήδη εργαζόμαστε για να τις αντιμετωπίσουμε – τόσο βραχυπρόθεσμα όσο και μακροπρόθεσμα

Όμως, η πανδημία τόνισε και τις αρετές μας – την αλληλεγγύη, τη συμπόνια, το πνεύμα συνεργασίας.

Στις γειτονιές και τις κοινότητες οι άνθρωποι ήλθαν κοντά και έδωσαν στήριξη, όταν ήταν απαραίτητη.

Χρωστάμε τεράστια ευγνωμοσύνη στους γιατρούς και τους νοσηλευτές και στους άλλους εργαζόμενους της πρώτης γραμμής για την παρατεταμένη προσπάθεια που καταβάλλουν.

Και θέλω να ευχαριστήσω τα κράτη μέλη, τη βιομηχανία και την κοινωνία των πολιτών για τον συντονισμό και τη συνεργασία που έχουν επιδείξει τους τελευταίους μήνες.

Η νόσος COVID-19 υπενθύμισε σε όλους μας πόση αξία και πόση σημασία έχει να δουλεύουμε μαζί και να κάνουμε τολμηρά βήματα, για να αντιμετωπίσουμε τις κοινές προκλήσεις στον τομέα της υγείας.

Έχουμε μεγάλη απόσταση να διανύσουμε ακόμη, αλλά είμαστε στον σωστό δρόμο και είμαστε αποφασισμένοι να εργασθούμε με κάθε μέσο που διαθέτουμε, για να επιφέρουμε θετικές αλλαγές.

Γνωρίζω ότι στο υπόλοιπο της θητείας μου έχω πάρα πολλά να κάνω.

Σας ευχαριστώ και πάλι για την πρόσκλησή σας να απευθυνθώ σε αυτό το σημαντικό Φόρουμ και σας εύχομαι μια παραγωγική εβδομάδα ενημέρωσης, συζήτησης και ανταλλαγής απόψεων.