Σάββας Ταλιαδώρος: Οι εμπειρίες ζωής με Γεώργιο Γρίβα - Διγενή και Μάρκο Δράκο

Έφυγε χθες από τη ζωή, σε ηλικία 86 ετών, ο Σάββας Ταλιαδώρος από τον Αγρό, ένας από τους ασύλληπτους αντάρτες της ΕΟΚΑ.

Ο Σάββας Ταλιαδώρος ήταν ένας από τους πρώτους που ορκίστηκαν στην ΕΟΚΑ και ένας από τους λίγους αγωνιστές που δούλεψαν στο αντάρτικο, τόσο στην περιοχή Κύκκου, υπό τις διαταγές του στρατιωτικού Αρχηγού της ΕΟΚΑ, Γεώργιου Γρίβα «Διγενή», όσο και στην Πιτσιλιά, κάτω από διάφορους τομεάρχες.

Διακρινόταν για το ήθος του και τον άκρατο πατριωτισμό του. Αν και πρόσφερε πολλά στον εθνικοαπελευθερωτικό Αγώνα, τίποτα δεν ζήτησε μετά την Ανεξαρτησία. Στα εθνικά μνημόσυνα συναγωνιστών του παρευρισκόταν πάντοτε φορώντας την τιμημένη αντάρτικη στολή του και κρατώντας μια γαλανόλευκη, καθιστώντας τον μια εμβληματική φυσιογνωμία που θύμισε στους παλαιότερους και δίδασκε τους νεότερους. Η στολή εκείνη ανάγεται στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και την οποία υιοθέτησαν και οι Κύπριοι επαναστάτες.

Σε μια μικρή συνέντευξή του στο ΡΙΚ1, τον Μάιο του 2019, μίλησε με ευλάβεια και σεβασμό για τον αγώνα της ΕΟΚΑ, τον Διγενή και τον Μάρκο Δράκο:

«Ήταν ένας αγώνας ιερός και θυσιάσαμε τη ζωή μας τότε, να πεθάνουμε για την Ένωση και μόνο την Ένωση. Έζησα τον Διγενή από κοντά εγώ, στα 21 μου χρόνια, ο Διγενής ήταν 59. Εις τους Δκυο Ποταμούς, εις το μέσο μεταξύ Γερακιών – Κάμπου, οκτώ μίλια από τον Κύκκο. Έζησα τον Διγενή στην Βασιλιτζιή, στο Αρχηγείο, πέντε μίλια που τον Κύκκο. Έζησα τον Διγενή, τρία μίλια κάτω που το Θρονί της Παναγίας του Κύκκου. Έζησα τον Διγενή εις τους Μαύρους Γκρεμούς, όπου ζουν τα αγρινά. Ο Διγενής επείνασε, εδίψασε, εκινδύνεψε αμέτρητες φορές. Μοιράστηκα το νερό, την ποξαμαθκιά, το τσαρτελλούι και τον σαλμό μαζί του. Οι μόνοι που εγλιτώσαμεντε, που μας εβάλαν φωθκιά τότες οι Εγγλέζοι να μας κρούσουν και εφύσησε ο αέρας και έκρουσε ολόκληρο τάγμα, ο Διγενής ετράβησε προς την Τροοδίτισσα με την Αντωνάκη τον Γεωργιάδη. Εμείς, ετραβήσαμε με τον Μάρκο Δράκο.»

«Ο Μάρκος Δράκος ήταν εξαιρετικός, απ’ όλους τους αντάρτες που εγνώρισα. Πρωτού πάμε στην ενέδρα, μας ενήστευκε. Δεν ετρώαμε πόλιπιφ, σαλμό, τσαρτελλούι. Ελιές και ποξαμαθκιά, και επέρναμε διπλά μετά την ενέδρα να φάμε. Όμως, έβρισκε παπά και εκκλησιά και έπαιρνε την ομάδα η ώρα 9 τη νύχτα με το κερί να μας κοινωνήσει διότι δεν εξέραμε αν θα στραφούμε πίσω.»

Τις τελευταίες δέκα μέρες πριν την θυσία του, ο Μάρκος Δράκος πήρε την ομάδα τους, όπως θυμόταν ο Σάββας Ταλιαδώρος, και κοινώνησαν στο εκκλησάκι του Προφήτη Ηλία, μεταξύ Καλοπαναγιώτη και Μουτουλλά.

Τόσο όσοι έζησαν μαζί του κατά τη διάρκεια του αγώνα της ΕΟΚΑ, αλλά και όσοι τον γνώρισαν μετά τον αγώνα, μόνο καλά λόγια είχαν να πουν για τον αείμνηστο Σάββα Ταλιαδώρο.

Μιλώντας στο SigmaLive, ο Πρόεδρος του Συνδέσμου Αγωνιστών ΕΟΚΑ Θάσος Σοφοκλέους εξήρε το ήθος και τον πατριωτισμό του αποβιώσαντος αγωνιστή. Ο Ταλιαδώρος ήταν αγνός από τον καιρό που εντάχθηκε στον αγώνα. Ήταν μαζί με τον Μάρκο Δράκο στην κρίσιμη μάχη που σκοτώθηκε, όταν η ομάδα τους έπεσαν σε ενέδρα των Βρετανών, προσπαθώντας να φύγουν από την Ευρύχου, προς τα ανατολικά. Στην ανταλλαγή πυροβολισμών που ακολούθησε, έπεσε ηρωικά ο Δράκος, ενώ πληγώθηκε στα πόδια ο αγωνιστής Κώστας Λοΐζου από το Μαραθόβουνο. Στην ομάδα του Δράκου, υπό την σύνθεση που είχε τότε, ήταν επίσης ο Νεόφυτος Σοφοκλέους, ο Τεύκρος Λοΐζου από το Καλό Χωριό Λεύκας και ο Σάββας Ταλιαδώρος, οι οποίοι μετέφεραν τον πληγωμένο συναγωνιστή τους στα Κατύδατα. Εκεί, τους περιέθαλψε και τους φρόντισε η οικογένεια του Δημοσθένη Σχίζα. Ο Κώστας Λοΐζου αργότερα έγινε τομεάρχης Μαραθάσας και πέθανε από εγκαύματα ενάμιση μήνα μετά την επίθεση κατά του Αστυνομικού Σταθμού Κάμπου, όπου τραυματίστηκε σοβαρά.

Ο Σάββας Ταλιαδώρος, κατέληξε ο κ. Σοφοκλέους, υπήρξε ένας καλός αγωνιστής, ευσυνείδητος και ενθουσιώδης, γεμάτος ενέργεια και διάθεση για αγώνα. Ένας πολύ καλός χαρακτήρας, λάτρης της Ελλάδας και πρότυπο καλού Χριστιανού, όπως απέδειξε και η μετέπειτα ζωή του.

Το επώνυμό του είναι επίκτητο, όπως μας ανέφερε ο κ. Σοφοκλέους, το οποίο υιοθέτησε από το επάγγελμα το οποίο ασκούσε με αγάπη και επιμέλεια. Ασκούσε το επάγγελμα του ξυλογλύπτη («ταλιαδώρου» στην κυπριακή διάλεκτο), ένα από τα αρχαιότερα επαγγέλματα και ειδικευόταν στα τέμπλα εκκλησιών.  

Η κηδεία του Σάββα Ταλιαδώρου θα τελεστεί την Κυριακή, 22 Δεκεμβρίου 2019 και ώρα 12:00μμ, στον Ιερό Ναό Αγίας Παρασκευής στην Ακρόπολη.