Προστατεύουμε την δημιουργικότητα μας!

Η Διανοητική Ιδιοκτησία και τα Πνευματικά Δικαιώματα έχουν απασχολήσει και καιρούς ολόκληρο τον πλανήτη.

Σε αρκετές περιπτώσεις υπήρξαν καταπελτικές δικαστικές αποφάσεις που αφορούσαν παραβίαση της διανοητικής ιδιοκτησίας, κάτι που εκτός από παράνομο είναι και ανήθικο.

Τα θέματα που αφορούν στην διανοητική ιδιοκτησία και υπάγονται στο Τμήμα Εφόρου Εταιρειών και Διανοητικής Ιδιοκτησίας απασχολούν την συνέντευξη που ακολουθεί με την Ανώτερη Έφορο Εταιρειών και Διανοητικής Ιδιοκτησίας κυρία Στάλω Παπαϊωάννου.

Που υπάγεται το Τμήμα Εφόρου Εταιρειών και Διανοητικής Ιδιοκτησίας και

-Το Τμήμα Εφόρου Εταιρειών και Διανοητικής Ιδιοκτησίας είναι ένα από τα τμήματα του Υπουργείου Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας. Αρμοδιότητά του, μεταξύ άλλων, είναι η εφαρμογή της κυβερνητικής πολιτικής αναφορικά με θέματα που συμβάλουν στην εξυπηρέτηση και ανάπτυξη της κυπριακής οικονομίας. Συμβάλει στη δημιουργία των αναγκαίων συνθηκών για αύξηση της  δραστηριότητας των επιχειρήσεων και γενικά της παροχής υπηρεσιών στην Κύπρο και στο εξωτερικό.  Τις αρμοδιότητες του Τμήματος καθορίζουν, μεταξύ άλλων, οι νομοθεσίες που αφορούν νομικές οντότητες και οι νομοθεσίες που αφορούν τη διανοητική ιδιοκτησία. Είναι επίσης υπεύθυνο για την τήρηση των μητρώων που αναφέρονται στις πιο πάνω νομοθεσίες. Το Τμήμα αποτελείται από δύο κλάδους: τον Κλάδο Εταιρειών που είναι αρμόδιος για την τήρηση του Μητρώου Εταιρειών, Συνεταιρισμών, Αλλοδαπών Εταιρειών, Εμπορικών Επωνυμιών και τον Κλάδο Διανοητικής Ιδιοκτησίας που τηρεί το μητρώο Εμπορικών Σημάτων, Βιομηχανικών Σχεδίων και Διπλωμάτων Ευρεσιτεχνίας.  Το Τμήμα Εφόρου Εταιρειών έχει αναλάβει επιπρόσθετα την αρμοδιότητα της τήρησης και χειρισμού του Μητρώου Πραγματικών Δικαιούχων εταιρειών και άλλων οντοτήτων.

Μητρώο Πραγματικών Δικαιούχων

Είπατε ότι δημιουργήθηκε πρόσφατα το Μητρώο Πραγματικών Δικαιούχων. Ποια η αναγκαιότητα δημιουργίας του;

-Το Μητρώο Πραγματικών Δικαιούχων είναι ένα σημαντικό εργαλείο ενίσχυσης της διαφάνειας, της πρόληψης και της καταπολέμησης της χρησιμοποίησης εταιρειών και άλλων νομικών οντοτήτων για σκοπούς ξεπλύματος παράνομου χρήματος και χρηματοδότησης της παρανομίας, φαινόμενα που παρουσιάζονται τόσο στον Ευρωπαϊκό όσον και στο Διεθνή χώρο. Το εργαλείο αυτό έχει συσταθεί από την Κυπριακή Δημοκρατία στο πλαίσιο υποχρεώσεων που πηγάζουν από την εναρμόνιση της Κυπριακής Νομοθεσίας με το Κοινοτικό Κεκτημένο και της πολιτικής του Κυπριακού κράτους. Έχει παράλληλα αναπτυχθεί μία ενδιάμεση λύση πληροφοριακού συστήματος για τη συλλογή των πληροφοριών των πραγματικών δικαιούχων. Η ανάπτυξη οριστικής λύσης συστήματος συλλογής πληροφοριών για τους πραγματικούς δικαιούχους θα ολοκληρωθεί μέσα στο 2022. Η λειτουργία του Μητρώου έχει αρχίσει από τις 16 Μαρτίου 2021.  Όλες οι εταιρείες και άλλες νομικές οντότητες στην Κύπρο έχουν την υποχρέωση να καταχωρήσουν ηλεκτρονικά όλα τα απαιτούμενα στοιχεία των πραγματικών τους δικαιούχων στο Μητρώο Πραγματικών Δικαιούχων. Η χρονική περίοδος καταχώρησης των στοιχείων πραγματικών δικαιούχων στο Μητρώο είναι 12 μήνες από την αρχή εφαρμογής της ηλεκτρονικής εφαρμογής δηλαδή μέχρι 12 Μαρτίου 2022. Η καταγραφή των ορθών στοιχείων αναφορικά με τον πραγματικό δικαιούχο, είναι σημαντικός παράγοντας εντοπισμού εγκληματικών στοιχείων που έχουν σκοπό την απόκρυψη της ταυτότητας τους πίσω από μια ε εταιρική οντότητα. Πραγματικός δικαιούχος για τις νομικές οντότητες είναι το φυσικό πρόσωπο που είναι ο τελικός ιδιοκτήτης ή που έχει τον τελικό έλεγχο της νομικής οντότητας, είτε άμεσα είτε έμμεσα, ως αποτέλεσμα του ποσοστού των μετοχών/δικαιωμάτων ψήφου ή ιδιοκτησιακού δικαιώματος του νομικού προσώπου, μέσω μετοχών στον κομιστή ή ελέγχου με άλλα μέσα. Πραγματικός δικαιούχος νομικής οντότητας μπορεί να είναι και το φυσικό πρόσωπο το οποίο κατέχει θέση ανώτερου διοικητικού στελέχους. Πρόσβαση στις πληροφορίες του Μητρώου, κατά τη διάρκεια της ενδιάμεσης εφαρμογής, θα έχουν μόνο οι αρμόδιες εποπτικές αρχές, η ΜΟΚΑΣ, το Τμήμα Τελωνείων, το Τμήμα Φορολογίας και η Αστυνομία μετά από υποβολή γραπτού αιτήματος στο Τμήμα Εφόρου Εταιριών και Διανοητικής Ιδιοκτησίας.

Ποια η διαφορά της Διανοητικής Ιδιοκτησίας με την Πνευματική Ιδιοκτησία;

-Η διανοητική ιδιοκτησία αναφέρεται στα δικαιώματα των δημιουργών που προκύπτουν από δημιουργίες της διανόησης και τα οποία μπορούν να τύχουν εμπορικής εκμετάλλευσης κάτω από συγκεκριμένες προϋποθέσεις. Η πνευματική ιδιοκτησία προστατεύει έργα λόγου, τέχνης και επιστήμης των δημιουργών, καθώς και των δικαιούχων συγγενικών δικαιωμάτων.  Αποτελεί ένα από τα δύο είδη διανοητικής ιδιοκτησίας μαζί με τη βιομηχανική ιδιοκτησία, όρος που αναφέρεται στα εμπορικά σήματα, τα βιομηχανικά σχέδια και τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας. Με δικαίωμα Πνευματικής Ιδιοκτησίας καλύπτονται ένα μυθιστόρημα, μια ταινία, ένα ποίημα, μια διάλεξη, ένα τραγούδι κλπ.  Αυτό που προστατεύεται είναι το άυλο αγαθό, δηλαδή ο στοίχος, η μελωδία, η ερμηνεία ενός τραγουδιού και όχι ο φορέας ή το μέσο στο οποίο έχει ενσωματωθεί. Με δικαιώματα Βιομηχανικής Ιδιοκτησίας καλύπτονται για παράδειγμα το  σχέδιο ενός προϊόντος ή μια εφεύρεση, ένα εμπορικό σήμα το οποίο χαρακτηρίζει και διακρίνει τα προϊόντα ή τις υπηρεσίες ενός ιδιοκτήτη/κατασκευαστή από αυτό κάποιου άλλου.

Προστασία Δημιουργικότητας

Ενημερώστε μας λίγο για τη Διανοητική Ιδιοκτησία ως εργαλείο για την προστασία της δημιουργικότητας και της καινοτομίας, με στόχο να μάθουν περισσότερα οι νέοι μας;

-Η Διανοητική ιδιοκτησία μιας επιχείρησης ή ενός δημιουργού αποτελεί σημαντικό περιουσιακό στοιχείο που χρήζει προστασίας, καθώς αποτελεί σημαντικό παράγοντα για την ανάπτυξη και επιτυχία μιας επιχείρησης.  Η Διανοητική Ιδιοκτησία είναι κινητήρια δύναμη για την δημιουργικότητα και την καινοτομία. Η προστασία της είναι απόλυτα αναγκαία. Χωρίς την προστασία της οι επιχειρήσεις και οι δημιουργοί δεν θα μπορούν να απολαύσουν τα οφέλη των δημιουργιών τους, αφού δυνατόν να γίνουν θύματα αντιγραφής και παραποίησης.  Η προστασία της Διανοητικής Ιδιοκτησίας επιτυγχάνεται με την εγγραφή στα σχετικά Μητρώα της Κύπρου, της ΕΕ στον Ευρωπαϊκό Γραφείο Διανοητικής Ιδιοκτησίας (EUIPO) και του Παγκόσμιου Οργανισμού Διανοητικής Ιδιοκτησίας (WIPO). Τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας προστατεύονται με τη δημιουργία τους αυτοδικαίως, χωρίς να είναι απαραίτητη η καταχώρηση τους σε εθνικό Μητρώο αφού τηρηθούν συγκεκριμένες προϋποθέσεις που καθορίζονται από τη Νομοθεσία.  Τα δικαιώματα αυτά μπορούν να πωληθούν, να εκμισθωθούν, να παραχωρηθούν με άδεια χρήσης ή έναντι χρηματικής αμοιβής, ή να τύχουν άλλης εμπορικής εκμετάλλευσης. Η έλλειψη προστασίας της Διανοητικής Ιδιοκτησίας και η ανεξέλεγκτα παράνομη χρήση της χωρίς να αποδίδεται δίκαιη αμοιβή στους δημιουργούς και ιδιοκτήτες, αποτελεί ισχυρό αντικίνητρο στη δημιουργική σκέψη και καινοτομία.

Συνεργασία Κύπρου με Διεθνείς οργανισμούς

Από ότι αντιλαμβάνομαι, η Κύπρος έχει στενή συνεργασία με διεθνείς οργανισμούς Διανοητικής Ιδιοκτησίας.

-Το Τμήμα Εφόρου Εταιρειών και Διανοητικής Ιδιοκτησίας, εκπροσωπώντας την Κυπριακή Δημοκρατία λαμβάνει ενεργό μέρος στα σώματα Ευρωπαϊκών και Διεθνών οργανισμών και συμβάλλει με τις θέσεις του στην κοινή προσπάθεια προστασίας των Δικαιωμάτων Διανοητικής Ιδιοκτησίας. Η Κύπρος είναι μέλος του Γραφείου Διανοητικής Ιδιοκτησίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης (EUIPO), του Ευρωπαϊκού Γραφείου Διπλωμάτων Ευρεσιτεχνίας (ΕPO) και τον Παγκόσμιο Οργανισμό Διανοητικής Ιδιοκτησίας (WIPO).  Οι οργανισμοί αυτοί αρμοδιότητα έχουν να εφαρμόζουν σε Ευρωπαϊκό ή Διεθνές επίπεδο διάφορες Συνθήκες και Συμφωνίες στις οποίες η Κύπρος είναι μέλος.

Έχει προκηρυχθεί ξανά το σχέδιο κινήτρων για εγγραφή εμπορικών σημάτων και βιομηχανικών σχεδίων. Ποια είναι τα κίνητρα αυτά που προσφέρει το σχέδιο;

-Το σχέδιο κινήτρων “Ideas Powered for Business – SME Fund”, είναι ένα σχέδιο επιχορήγησης αιτήσεων εγγραφής εμπορικών σημάτων και βιομηχανικών σχεδίων, το οποίο εξαγγέλθηκε από το Γραφείο Διανοητικής Ιδιοκτησίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης (EUIPO) και συγχρηματοδοτείται με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Με το σχέδιο αυτό επιχορηγούνται οι αιτήσεις εγγραφής εμπορικών σημάτων, βιομηχανικών σχεδίων και διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας από μικρές και μικρομεσαίες επιχειρήσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ακόμη, επιχορηγείται και η υπηρεσία προ-διαγνωστικού ελέγχου «IP Scan» η οποία είναι συμβουλευτική υπηρεσία όσον αφορά τη δυνατότητα αξιοποίησης της Διανοητικής Ιδιοκτησίας της κάθε μικρής ή μικρομεσαίας επιχείρησης. Είναι η δεύτερη χρονιά που προκηρύσσεται το σχέδιο αυτό. Το 2021, το σχέδιο περιλάμβανε την επιχορήγηση του 50% του βασικού τέλους αίτησης εγγραφής Εμπορικού Σήματος και Βιομηχανικού Σχεδίου.  Κατά την περίοδο αυτή το ποσό των €76.587 καταβλήθηκε ως επιχορήγηση σε 346 μικρομεσαίες επιχειρήσεις στην Κύπρο. Το συνολικό ποσό επιχορήγησης το οποίο καταβλήθηκε σε μικρές και μικρομεσαίες επιχειρήσεις στην Ευρωπαϊκή Ένωση έφτασε τα €6.8 εκατ. Το σχέδιο επιχορήγησης είναι διαθέσιμο ξανά από τον Ιανουάριο 2022 με αυξημένο ποσοστό επιχορήγησης. Συγκεκριμένα η επιχορήγηση εγγραφής εμπορικών σημάτων και βιομηχανικών σχεδίων ανέρχεται στο 75% των τελών. Η επιχορήγηση βασικών τελών αιτήσεων εγγραφής μη ευρωπαϊκών εμπορικών σημάτων και βιομηχανικών σχεδίων όπως και Διπλωμάτων Ευρεσιτεχνίας ανέρχεται στο 50%. Η επιχορήγηση της υπηρεσίας «IP Scan» θα είναι διαθέσιμη από τον Απρίλιο 2022 και θα επιχορηγείται με ποσοστό 90%. Περισσότερες πληροφορίες και υποβολή αιτήσεων επιχορήγησης για το 2022 βρίσκονται στην ιστοσελίδα του Κλάδου Διανοητικής Ιδιοκτησίας του Τμήματος Εφόρου Εταιρειών και Διανοητικής Ιδιοκτησίας www.intellectualproperty.gov.cy.

ΣΕ ΠΛΑΙΣΙΟ ΠΑΡΑΚΑΛΩ ΟΙ 2 ΑΚΟΛΟΥΘΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ

Μείωση χρήσης ψηφιακού περιεχομένου παράνομων πηγών

Με ποιους τρόπους μπορούμε να ενθαρρύνουμε τους νέους προς την μείωση της χρήσης ψηφιακού περιεχομένου από παράνομες πηγές;

-Η χρήση περιεχομένου διανοητικής ιδιοκτησίας από παράνομες πηγές έχει πολύ μεγαλύτερες συνέπειες από ότι μπορεί κανείς να φανταστεί. Η έκθεση του Γραφείου Διανοητικής Ιδιοκτησίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης που συστάθηκε από κοινού με τον Οργανισμό Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης, για την κατάσταση σχετικά με την παραβίαση των δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας του 2020, δείχνει τις τραγικές συνέπειες της παράνομης χρήσης διανοητικής ιδιοκτησίας στην τοπική, ευρωπαϊκή και παγκόσμια οικονομία αλλά και τις επιπτώσεις που έχει η παράνομη αυτή χρήση στην κοινωνία. Οι παραβάσεις δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας φτάνουν το 3,3% του παγκόσμιου εμπορίου ενώ στην ΕΕ, το 6,8% των ετήσιων εισαγωγών είναι προϊόντα απομίμησης, κάτι που σε απόλυτους αριθμούς καταλήγουν σε €121 δις ζημιές τον χρόνο. Ακόμη πιο τραγικό είναι το γεγονός ότι οι απώλειες εσόδων διανοητικής ιδιοκτησίας έχουν στοιχίσει τη θέση απασχόλησης σε νόμιμες δραστηριότητες σε 671,000 ανθρώπους στην ΕΕ. Στην Κύπρο δε, μόνο σε τέσσερις βασικούς τομείς προϊόντων, όπως τα καλλυντικά/είδη ατομικής περιποίησης, τα φάρμακα, τα παιγνίδια και τα οινοπνευματώδη ποτά, προκαλείται ετήσια ζημιά ύψους €62 εκατ. Οι συνέπειες της χρήσης απομιμήσεων ή προϊόντων παραποίησης δεν αποφέρουν μόνο οικονομικές ζημιές αλλά είναι επικίνδυνα για την υγεία. Το 97% των προϊόντων παραποίησης ή απομίμησης εκτιμάται ότι ενέχουν σοβαρό κίνδυνο για τους καταναλωτές, όπως κίνδυνο πνιγμού, πυρκαγιάς, στραγγαλισμού, ηλεκτροπληξίας, και βλάβης στην ακοή.

Υπάρχουν εναλλακτικές πηγές και πρόσβαση σε περιεχόμενο που μπορεί να βοηθήσει τους καταναλωτές να εντοπίσουν νόμιμες ψηφιακές πηγές;

-Ναι φυσικά, όλες οι πηγές οι οποίες προέρχονται από τους ίδιους τους δημιουργούς ή από τις τους δικαιούχους συγγενικών δικαιωμάτων αποτελούν νόμιμες πηγές ψηφιακού περιεχομένου. Επίσης, το Τμήμα Εφόρου Εταιρειών σε συνεργασία με το Γραφείο Διανοητικής Ιδιοκτησίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, έχει δημιουργήσει ιστοσελίδα στην διαδικτυακή πύλη «Agorateka» όπου μπορεί το κοινό να πληροφορηθεί για τις νόμιμες πηγές ψηφιακού περιεχομένου που υπάρχουν στη Κύπρο. Η «Αgorateka» είναι μια ευρωπαϊκή δικτυακή πύλη που παρέχει γρήγορη και εύκολη πρόσβαση σε εθνικές πύλες με συνδέσμους που προσφέρουν νόμιμο ψηφιακό περιεχόμενο στις συμμετέχουσες ευρωπαϊκές χώρες, σεβόμενοι τα δικαιώματα διανοητικής ιδιοκτησίας συγγραφέων και δημιουργών. Το Τμήμα συμμετέχει στο Ευρωπαϊκό πρόγραμμα European Network of Authenticities, όπου πόλεις της Κύπρου θα τύχουν εκπαίδευσης και πιστοποίησης με σκοπό την καταπολέμηση της χρήσης προϊόντων παραποίησης/απομίμησης και την ενημέρωση των πολιτών για τη χρήση μόνο αυθεντικών προϊόντων.