Προηγούμενη άδεια της αρμόδιας αρχής δημοσίων υπαλλήλων

Σύμφωνα με το Άρθρο 62(2) του περί Δημοσίας Υπηρεσίας Νόμου, Ν.1/90:

«(2) Οι δημόσιoι υπάλληλoι δεv μπoρoύv vα δημoσιεύoυv ή vα μεταδίδoυv από τηv τηλεόραση, τo ραδιόφωvo ή άλλo μέσo oπoιαδήπoτε ύλη η oπoία αvαφέρεται στηv άσκηση τωv καθηκόvτωv τoυς χωρίς τηv πρoηγoύμεvη άδεια της αρμόδιας αρχής».

(Η έμφαση δική μου).

Περαιτέρω, τo Άρθρο 10 της Συμβάσεως της Ρώμης περί των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και των Θεμελιωδών Ελευθεριών (Ε.Σ.Δ.Α.) ορίζει ότι

«1. Παν πρόσωπον έχει δικαίωμα εις την ελευθερίαν εκφράσεως. Το δικαίωμα τούτο περιλαμβάνει την ελευθερίαν γνώμης ως και την

ελευθερίαν λήψεως ή μεταδόσεως πληροφοριών ή ιδεών, άνευ επεμβάσεως δημοσίων αρχών και ασχέτως συνόρων…2. Η άσκησις των ελευθεριών τούτων, συνεπαγομένων καθήκοντα και ευθύνας, δύναται να υπαχθή εις ωρισμένας διατυπώσεις, όρους, περιορισμούς ή κυρώσεις, προβλεπομένους υπό του νόμου και αποτελούντας αναγκαία μέτρα εν δημοκρατική κοινωνία δια την εθνικήν ασφάλειαν…την προάσπισιν της τάξεως…».

Επίσης, το Άρθρο 19 του Συντάγματος προνοεί ότι

1. Έκαστος έχει το δικαίωμα ελευθερίας του λόγου και της καθ’ οιονδήποτε τρόπον εκφράσεως.

2. Το δικαίωμα τούτο περιλαμβάνει την ελευθερίαν της γνώμης, της λήψεως και μεταδόσεως πληροφοριών και ιδεών άνευ επεμβάσεως οιασδήποτε δημοσίας αρχής και ανεξαρτήτως συνόρων.

3. Η ενάσκησις των δικαιωμάτων, περί ων η πρώτη και δευτέρα παράγραφος του παρόντος άρθρου, δύναται να υποβληθή εις διατυπώσεις, όρους, περιορισμούς ή ποινάς προδιαγεγραμμένους υπό του νόμου και αναγκαίους μόνον προς το συμφέρον της ασφαλείας της Δημοκρατίας ή της συνταγματικής τάξεως ή της δημοσίας ασφαλείας ή της δημοσίας τάξεως ή της δημοσίας υγιείας ή των δημοσίων ηθών ή προς προστασίαν της υπολήψεως ή των δικαιωμάτων άλλων ή προς παρεμπόδισιν της αποκαλύψεως πληροφοριών ληφθεισών εμπιστευτικώς ή προς διατήρησιν του κύρους και της αμεροληψίας της δικαστικής εξουσίας».

.

Στη βάση των ανωτέρω, η προηγούμενη άδεια της αρμόδιας αρχής, ως προληπτικό μέτρο, άνευ ετέρου και αυτή καθεαυτή, εκτιμώ ότι αναιρεί στην ουσία του το δημοκρατικό δικαίωμα ελευθερίας έκφρασης και γνώμης των δημοσίων υπαλλήλων, καθιστώντας το στην πράξη ανενεργό [απόφαση 2006/2012 Διοικητικού Εφετείου Αθηνών, απόφαση 2/2009 του Διοικητικού Εφετείου Αθηνών (Νομικό Βήμα 2010, Τόμος 58, σελ. 774), απόφαση 2056/2004 του Διοικητικού Εφετείου Πειραιώς (ΠΕΙΡΝΟΜ 2005/474), ΣτΕ 573/2005, ΣτΕ 251/2001 ΕΔΚΑ/2001 (507)].

Ειδικότερα και ενδεικτικά ως προς τις ανωτέρω αποφάσεις, η απόφαση 573/2005 του Συμβουλίου της Επικρατείας της Ελλάδας (Νομικό Βήμα, 2005, σελ. 1173) αφορούσε έφεση του Υπουργού Εθνικής Άμυνας με την οποία ζητούνταν η εξαφάνιση της 2272/1996 αποφάσεως του Διοικητικού Εφετείου Αθηνών, με την οποία ακυρώθηκε η απόφαση του Αρχηγού του Γενικού Επιτελείου Αεροπορίας για επιβολή στον εφεσίβλητο, επισμηναγό, της πειθαρχικής ποινής της φυλακίσεως 40 ημερών «διότι απέστειλε επιστολή χωρίς την άδεια της Υπηρεσίας στον Ημερήσιο Τύπο στην οποία στράφηκε κατά της Πολιτικής Ηγεσίας του Τύπου, χρησιμοποιώντας μάλιστα ανεπίτρεπτες εκφράσεις για Αξ/κό της Π.Α. με αποτέλεσμα την δημοσίευση της επιστολής αυτής την 15 Σεπτ. 95 στην Εφημερίδα «Ελεύθερο Τύπο» και τη δημιουργία δυσμενών σχολίων σε βάρος της Υπηρεσίας παραβαίνοντας έτσι το άρθρο 7 παράγραφος 1β του Κανονισμού Πειθαρχίας Π.Α. (Π.Δ. 178/77)».

Το Δικαστήριο απέρριψε την έφεση, κρίνοντας, καταληκτικά, ότι η διάταξη του άρθρου 7 παράγραφος 1β του Κανονισμού Πειθαρχίας της Ελληνικής Αεροπορίας (αλλά και άλλη διάταξη), στην οποία στηριζόταν η επιβολή της πειθαρχικής ποινής, ήταν ανίσχυρη ως αντικείμενη στις διατάξεις του άρθρου 14 παρ. 1 του Συντάγματος και του άρθρου 10 της Συμβάσεως της Ρώμης περί των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και των Θεμελιωδών Ελευθεριών (ΕΣΔΑ), παραθέτοντας τις ακόλουθες βασικές καταγραφές και σκέψεις:

«3. Επειδή, κατά το άρθρο 7 παρ. 1 στοιχ. β΄ του Κανονισμού Πειθαρχίας της Ελληνικής Αεροπορίας (π.δ. 178/1977, Α. 60), απαγορεύεται στους στρατιωτικούς να προβαίνουν σε δημόσιες δηλώσεις προς τον τύπο ή να δημοσιεύσουν οτιδήποτε σ’ αυτόν, χωρίς άδεια του Υπουργού Εθνικής Άμυνας, εξαιρέσει των δημοσιευμάτων στο στρατιωτικό τύπο. Περαιτέρω, η χωρίς έγκριση της Υπηρεσίας δημοσίευση οιασδήποτε γνώμης δια του τύπου ή άλλου μέσου συνιστά ένα από τα πειθαρχικά παραπτώματα που αναφέρονται ενδεικτικώς στο άρθρο 9 του αυτού Κανονισμού (παρ. 2 εδ. γ΄περ. 4).

Κατά την έννοια των ανωτέρω διατάξεων του Κανονισμού Πειθαρχίας της Ελληνικής Αεροπορίας, το γεγονός και μόνον της χωρίς προηγούμενη άδειας της Υπηρεσίας δημοσιεύσεως στον τύπο γνώμης του αξιωματικού συνιστά πειθαρχικό αδίκημα, ανεξαρτήτως αν δια του δημοσιεύματος αυτού στοιχειοθετείται και άλλη παράβαση του εν λόγω Κανονισμού (βλ. Σ.τ.Ε. 2217/1986, 1802/1986).

4. Επειδή, εξ άλλου, στο άρθρο 14 παρ. 1 του Συντάγματος ορίζεται ότι: «Καθένας μπορεί να εκφράζει και να διαδίδει προφορικά, γραπτά και δια του τύπου τους στοχασμούς του τηρώντας τους νόμους του Κράτους». Στο δε άρθρο 10 της κυρωθείσης με το ν.δ. 53/1974 (Α. 256) Συμβάσεως της Ρώμης περί των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και των Θεμελιωδών Ελευθεριών (ΕΣΔΑ), η οποία, σύμφωνα με το άρθρο 28 του Συντάγματος, αποτελεί αναπόσπαστο μέρος του εσωτερικού ελληνικού δικαίου και υπερισχύει από κάθε αντίθετη διάταξη νόμου, ορίζεται ότι : «1. Παν πρόσωπον έχει δικαίωμα εις την ελευθερίαν εκφράσεως. Το δικαίωμα τούτο περιλαμβάνει την ελευθερίαν γνώμης ως και την ελευθερίαν λήψεως ή μεταδόσεως πληροφοριών ή ιδεών, άνευ επεμβάσεως δημοσίων αρχών και ασχέτως συνόρων . . . 2. Η άσκησις των ελευθεριών τούτων, συνεπαγομένων καθήκοντα και ευθύνας, δύναται να υπαχθή εις ωρισμένας διατυπώσεις, όρους, περιορισμούς ή κυρώσεις, προβλεπομένους υπό του νόμου και αποτελούντας αναγκαία μέτρα εν δημοκρατική κοινωνία δια την εθνικήν ασφάλειαν . . . την προάσπισιν της τάξεως . . .».

5. Επειδή, με τις παρατεθείσες διατάξεις του Συντάγματος και της ΕΣΔΑ θεσπίζεται το δικαίωμα της ελεύθερης εκδηλώσεως της σκέψεως και της γνώμης, οι διατάξεις δε αυτές έχουν εφαρμογή και επί των προσώπων που ευρίσκονται σε ηθελημένη σχέση εξουσιάσεως προς το κράτος και, επομένως, και επί των στρατιωτικών υπαλλήλων. Ως προς την άσκηση δε του δικαιώματος αυτού από τους δημοσίους υπαλλήλους και, ειδικότερα, τους στρατιωτικούς, είναι ανεκτοί όχι μόνον οι γενικοί περιορισμοί τους οποίους ο νόμος (ιδίως δε ο ποινικός) επιβάλλει σε κάθε πολίτη, αλλά επί πλέον και οι ειδικότεροι περιορισμοί οι οποίοι δικαιολογούνται από τη φύση της υπαλληλικής σχέσεως και των υποχρεώσεων που απορρέουν από αυτήν, προκειμένου δε περί των στρατιωτικών υπαλλήλων και από το ειδικό καθεστώς πειθαρχίας το οποίο τους διέπει. Πάντως, οι ειδικοί αυτοί περιορισμοί δεν μπορούν να θεσπισθούν, εφόσον με αυτούς αναιρείται στην ουσία το ατομικό αυτό δικαίωμα και η αναγνωριζόμενη, γενικώς, έκταση της εφαρμογής του.Τέτοιο δε ανεπίτρεπτο περιορισμό συνιστά και η θέσπιση διατάξεως κατά την οποία εξαρτάται η άσκηση του δικαιώματος αυτού από τους δημοσίους υπαλλήλους, μεταξύ των οποίων και οι στρατιωτικοί, από την προηγούμενη άδεια της προϊσταμένης ή άλλης αρχής, δεδομένου ότι σε περίπτωση αρνήσεως της αρχής για την παροχή της αδείας καθίσταται ανενεργό το βασικό για την έννοια της δημοκρατίας ατομικό αυτό δικαίωμα. (Πρβλ. Σ.τ.Ε. 1048/1975, 780/1981 κ.α. Πρβλ. επίσης, σχετικά με την εφαρμογή του άρθρου 10 της ΕΣΔΑ και επί στρατιωτικών, Ευρ. Δικ. Δικ. Α απόφαση της 19.12.1994, VEREINIGUNG DEMOKRATISCHER SOLDATEN OSTERREICHS και GUBI κατά Αυστρίας, και απόφαση της 25.11.1997, Γρηγοριάδης κατά Ελλάδος). Κατ’ ακολουθίαν τούτων, οι προεκτεθείσες διατάξεις των άρθρων 7 παρ. 1 στοιχ. β΄ και 9 παρ. 2 εδ. γ΄περ. 4 του Κανονισμού Πειθαρχίας της Ελληνικής Αεροπορίας (π.δ. 178/1977), με τις οποίες προβλέπεται αντιστοίχως ότι απαγορεύεται στους στρατιωτικούς να προβαίνουν σε δηλώσεις στον τύπο ή να δημοσιεύουν οτιδήποτε σ΄ αυτόν χωρίς άδεια του Υπουργού Εθνικής Άμυνας και ότι συνιστά πειθαρχικό παράπτωμα η χωρίς έγκριση της Υπηρεσίας δημοσίευση οποιασδήποτε γνώμης δια του τύπου ή άλλου μέσου, είναι ανίσχυρες ως αντικείμενες στις διατάξεις του άρθρου 14 παρ. 1 του Συντάγματος και του άρθρου 10 της ΕΣΔΑ (πρβ. Σ.τ.Ε. 2217/1986, 1802/1986 κ.α.)».

(Οι εμφάσεις και υπογραμμίσεις δικές μου).

Περαιτέρω, στην απόφαση 2056/2004 του Διοικητικού Εφετείου Πειραιώς (Τμήμα Α΄ Ακυρωτικό) κρίθηκαν ανίσχυρες οι διατάξεις του άρθρου 1703 παρ. 3 περ. στ' του Προεδρικού Διατάγματος 210/1993 οι οποίες απαγόρευαν στους λιμενικούς τη δημοσίευση δηλώσεως ή γνώμης στον τύπο ή άλλο μέσο χωρίς άδεια των προϊσταμένων τους και συνιστούσαν ίδιο πειθαρχικό παράπτωμα σε περίπτωση παραβάσεως τους και, κατ’ ακολουθία, ακυρώθηκε, στη βάση σκέψεων που απαντώνται στις προηγούμενες αποφάσεις 251/2001 και 573/2005 του Συμβουλίου της Επικρατείας και, η επιβληθείσα πειθαρχική ποινή του δεκαπενθήμερου περιορισμού Αντιπλοιάρχου, από τον Αρχηγό του Λιμενικού Σώματος, διότι τις πρωινές ώρες της 31ης Ιανουαρίου 2003 παραχώρησε συνέντευξη στον τηλεοπτικό σταθμό ALPHA χωρίς να έχει λάβει σχετική άδεια από την αρμόδια υπηρεσία του Υπουργείου Εμπορικής Ναυτιλίας.

Ο Δημοσθένης Στεφανίδης είναι δικηγόρος

Τα σχόλια αντιπροσωπεύουν την προσωπική γνώμη των συγγραφέων τους και όχι αυτή του Sigmalive.com