Πόρισμα ΣΚΤ: Ποιοι ευθύνονται πριν το 2013 – Στον αυτόματο πιλότο

Ατασθαλίες, συγκάλυψη και κλειστοί κομματικοί κύκλοι, στον αυτόματο αφέθηκε ο Συνεργατισμός.

Για την κατάσταση προ του 2013, το πόρισμα αναφέρεται μεταξύ άλλων στον τρόπο εκλογής των μελών της Επιτροπείας στα ΣΠΙ (ένα μέλος, μία ψήφος), το οποίο δεν διασφάλιζε την ποιοτική επάρκεια των μελών για σκοπούς υγιούς διαχείρισης των ιδρυμάτων.

"Αντίθετα, τα μέλη των Επιτροπειών των ΣΠΙ εκλέγονταν συνήθως με κομματικά κριτήρια και όχι με βάση την ικανότητα και καταλληλότητά τους για διαχείριση ενός πιστωτικού ιδρύματος", αναφέρεται και προστίθεται πως η ανεξαρτησία και αυτονομία των ΣΠΙ

δημιουργούσε ένα ευνοϊκό πεδίο για πολιτικές και κομματικές επιρροές.

"Μικρή ή καθόλου σημασία εδίδετο στην ικανότητα των εκλεγμένων και στα προσόντα τους να χειρισθούν χρηματοοικονομικά ζητήματα. Αυτό δεν είχε μόνο σαν αποτέλεσμα την τήρηση κακών τραπεζικών πρακτικών, αλλά ευνοούσε και την διάπραξη ατασθαλιών και καταχρήσεων, αλλά το χειρότερο ήταν η συγκάλυψη τους. Όλα εξελίσσονταν γύρω από ένα κλειστό κομματικό κύκλο", αναφέρεται.

Για τις εξουσίες των εκάστοτε Υπουργών Εμπορίου αφού ξεκαθαρίζεται πως οι δραστικές εξουσίες του Υπουργού από το 2003 και εντεύθεν έπαυσαν να υπάρχουν, τονίζεται πως ο Έφορος υπέβαλλε στον Υπουργό την ετήσια έκθεση, την οποία ο Υπουργός κατέθετε στο Υπουργικό Συμβούλιο και τη Βουλή των Αντιπροσώπων και παράλληλα η Ελεγκτική Υπηρεσία Συνεργατικών Εταιρειών παρέδιδε στον Υπουργό την ετήσια έκθεση της την οποία ο ίδιος κατάθετε επίσης στο Υπουργικό και την κατέθετε στη Βουλή.

"Από τη μαρτυρία δύο Υπουργών Εμπορίου που κατάθεσαν ενώπιον μας για τη μετά το 2003 περίοδο, φαίνεται ότι η κατάθεση της έκθεσης ήταν τυπική και δεν υπήρχε συζήτηση της και επομένως και κανένας έλεγχος επί του διοριζόμενου από το Υπουργικό Συμβούλιο Εφόρου. Παρενθετικά εδώ ν’ αναφέρουμε ότι η έκθεση της ΕΥΣΕ, η οποία κατατίθετο στη Βουλή, ούτε και εκεί ετύγχανε οποιασδήποτε προσοχής. Δεν έχουμε εντοπίσει πρακτικά της Βουλής από τα οποία να προκύπτει μια τέτοια συζήτηση. Το ίδιο δεν μπορεί να λεχθεί και για την προ του 2003 περίοδο, όταν εκθέσεις του Εφόρου έφθαναν στη Βουλή των Αντιπροσώπων", αναφέρεται.

Σε ό,τι αφορά τον Έφορο Ανάπτυξης και Εποπτείας Συνεργατικών Εταιρειών, που για όλη την περίοδο 1987-2013 ήταν οι κ. Χλωρακιώτης και Λύρας διαδοχικά, αναφέρεται ότι και οι δύο "απέτυχαν ν’ ασκήσουν αποτελεσματική όχι μόνον κατασταλτική εποπτεία, αλλά κυρίως προληπτική εποπτεία". "Δεν εξηγούνται διαφορετικά οι μεγάλοι αριθμοί παρατυπιών, ατασθαλιών και καταχρήσεων στα οποία ήδη αναφερθήκαμε και αφορούν πολυάριθμα ΣΠΙ για όλη την περίοδο για την οποία είχαν την εποπτεία του ΣΠΤ", σημειώνεται.

"Τόσο ο κ. Χλωρακιώτης όσο και ο κ. Λύρας ευθύνονται για την κατάρρευση του ΣΠΤ μέχρι το 2013. Οι ευθύνες τους ήταν τεράστιες. Οι κάποιες προσπάθειες τους για εποπτεία ήταν σπασμωδικές και αναποτελεσματικές. Για τις ευθύνες τους δεν επιθυμούμε να πούμε περισσότερα. Γνωρίζουμε ότι και οι δύο αντιμετωπίζουν 173 ποινικές κατηγορίες ενώπιον του Κακουργιοδικείου Λευκωσίας. Παρ’ όλον ότι οι ποινικές τους ευθύνες, οι αναζητούμενες ενώπιον του Κακουργιοδικείου, δεν σχετίζονται ευθέως με την αδράνεια και αμέλεια εκτέλεσης των καθηκόντων τους ως Εφόρων, προτιμούμε να μην πούμε περισσότερα. Ενδεχόμενα η απόδοση ευθυνών από την Επιτροπή να θεωρηθεί ότι παραβιάζει το συνταγματικό και άλλως πως κατοχυρωμένο τεκμήριο της αθωότητας του οποίου απολαμβάνουν", σημειώνεται.

Γνώριζαν οι κυβερνήσεις τα προβλήματα, καμία συζήτηση στη Βουλή για τα τεκταινόμενα στον Συνεργατισμό

Στο πόρισμα για όλες τις κυβερνήσεις μέχρι το 2013 επισημαίνεται πως τα προβλήματα του ΣΠΤ ή και ευρύτερα του Συνεργατισμού ήταν καλά γνωστά και απασχολούσαν τις εκάστοτε κυβερνήσεις πριν το 2013. Στην επιτροπή κατέθεσαν Υπουργοί τριών διαφορετικών κυβερνήσεων που κάλυπταν την περίοδο από το 1998 μέχρι και το 2013.

"Προκύπτει από τις καταθέσεις και των τεσσάρων ότι τα προβλήματα του ΣΠΤ και ιδιαίτερα αυτό των ΜΕΧ ήταν καλά γνωστά σε όλες τις κυβερνήσεις και τις απασχολούσαν. Μάλιστα από την κατάθεση της κ.Γιωρκάτζη προκύπτει ότι με την ιδιότητα της σαν Γενικός Ελεγκτής συζήτησε το θέμα με τον Πρόεδρο Παπαδόπουλο ο οποίος της ανάθεσε την ετοιμασία ειδικής έκθεσης την οποία και ετοίμασε και του παρέδωσε(δεν κατέστη δυνατόν να την εντοπίσουμε)", αναφέρεται.

Η επιτροπή στην έκθεσή της καταλήγει στο συμπέρασμα ότι ελαμβάνοντο σπασμωδικά μέτρα χωρίς συγκεκριμένο στόχο και σχέδιο, μέτρα που δεν οδηγούσαν στην οριστική επίλυση των προβλημάτων και ότι καμία κυβέρνηση δεν μπόρεσε να λάβει την θαρραλέα απόφαση λήψης ριζοσπαστικών μέτρων για οριστική αντιμετώπιση των χρονιζόντων προβλημάτων του ΣΠΤ.

"Θα χρησιμοποιήσουμε μια κοινότυπη φράση για περιγραφή της κατάστασης. Ο ΣΠΤ αφέθηκε να οδηγείται “στον αυτόματο πιλότο”", αναφέρεται χαρακτηριστικά.

Στην έκθεση αναφέρεται ότι δεν είναι αμέτοχες ευθυνών για την κατάσταση η οποία αφέθηκε σε μια μακρά σειράν δεκαετιών να εμπεδωθεί στον ΣΠΤ οι εκάστοτε κυβερνήσεις στο σύνολο τους. Διευκρινίζεται ότι τα συμπεράσματα αυτά δεν περιορίζονται και δεν αφορούν μόνο τις κυβερνήσεις από το 1998 και μετέπειτα αλλά και τις προ αυτών, ιδιαίτερα από το 1987 και εντεύθεν.

"Μπορούμε δε με αρκετή ασφάλεια να τονίσουμε ότι όσο εγγύτερα φθάνουμε στο 2013 οι ευθύνες των κυβερνήσεων καθίστανται σοβαρότερες διότι και τα προβλήματα του ΣΠΤ εγίνοντο και μεγαλύτερα και εμφανέστερα μέσα από την αποκάλυψη σκανδάλων και ποινικών διώξεων υπευθύνων", αναφέρεται.

Για την Βουλή αναφέρεται πως ετηρείτο ενήμερη για τα τεκταινόμενα στον ΣΠΤ μέσα από ετήσιες εκθέσεις, οι οποίες ετοιμάζονταν από τις συνεργατικές εποπτικές και ελεγκτικές αρχές, ωστόσο δεν εντοπίστηκε στα πρακτικά της Βουλής καμιά συζήτηση για τα κακώς έχοντα στον ΣΠΤ.

"Παράλειψε να εκτελέσει το συνταγματικό της καθήκον του ελέγχου της εκτελεστικής εξουσίας", αναφέρεται.

Για τα πολιτικά κόμματα αναφέρεται πως η ευθύνη τους υπήρξε τεράστια στην καταστροφική πορεία που ακολούθησε ο ΣΠΤ για τις πολλές δεκαετίες που προηγήθηκαν της ανακεφαλαιοποίησης του 2013-2014.

Για την Κεντρική Τράπεζα αναφέρεται πως μέσα από την αρμοδιότητα της θα μπορούσε κατά έναν έμμεσο τρόπο να ασκήσει έναν είδος εποπτείας και ελέγχου επί του ΣΠΤ ευρύτερα. "Απέτυχε να το πράξει προσκρούοντας κυρίως σε πολιτικές –κομματικές αντιδράσεις, αλλά και σε οργανωμένα σύνολα του Συνεργατικού κινήματος, τα οποία επιδίωκαν να διατηρήσουν την ανεξαρτησία και αυτονομία των ΣΠΙ", αναφέρεται.

Στην έκθεση σημειώνεται ότι ήδη για 21 ΣΠΙ οι αστυνομικές αρχές πληροφόρησαν την επιτροπή ότι ευρίσκονται υπό διερεύνηση για ενδεχόμενη διάπραξη ποινικών αδικημάτων ή ότι ήδη ευρίσκονται ενώπιον ποινικού δικαστηρίου πρόσωπα τα οποία δυνατόν να εμπλέκονται.

"Πιστεύουμε όμως ότι υπάρχουν περιθώρια να τύχουν έρευνας από τις αστυνομικές αρχές οι ιθύνοντες και πολλών άλλων ΣΠΙ όπως για παράδειγμα των ΣΠΕ Άχνας, Αθηαίνου, Λατσιών, Κρασοχωρίων, Πρωτοβουλίας Γυναικών, χωρίς η αναφορά μας να είναι εξαντλητική.

Για έναν αριθμό ΣΠΙ, αναφέρεται, ενδεχομένως να μην είναι ζήτημα αναζήτησης ποινικών ευθυνών, αλλά αστικών ευθυνών για τον τρόπο ανεξέλεγκτης χορήγησης δανείων. Έργο το οποίο ενέπιπτε στην αρμοδιότητα της ΣΚΤ και σήμερα στην διάδοχο της ΣΚΤ κατάσταση. ΣΠΙ τα οποία ίσως να εμπίπτουν σ’ αυτή την κατηγορία θα μπορούσαμε και πάλιν ενδεικτικά να κατονομάσουμε το Σ.Τ. Λεμεσού και το Σ.Τ. Πάφου", αναφέρεται.

ΚΥΠΕ