Παγκόσμια Ημέρα της Διαφθοράς: Ανησυχεί η νεολαία για διαφθορά στην Κύπρο

Η επιτακτική ανάγκη ενεργούς συστράτευσης της κοινωνίας των πολιτών, και κυρίως των νέων, στον αγώνα καταπολέμησης της διαφθοράς και διαπλοκής ήταν το κύριο πόρισμα δημόσιας συζήτησης που διοργάνωσε το Πανεπιστήμιο Κύπρου σε συνεργασία με το Cyprus Integrity Forum στις 6 Δεκεμβρίου 2021, με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα κατά της Διαφθοράς που τιμάται κάθε χρόνο

στις 9 Δεκεμβρίου.

Τη συζήτηση χαιρέτησε ο Πρόεδρος του Cyprus Integrity Forum, κ. Μάριος Σκανδάλης, επισημαίνοντας πως στόχος του οργανισμού είναι να δώσει βήμα στους νέους και τις νέες να εκφράσουν τις θέσεις τους για το καίριο πρόβλημα της διαφθοράς, τονίζοντας πως καμία μεταρρύθμιση δεν μπορεί να πετύχει χωρίς την ενεργή, συνεπή και επίμονη συμμετοχή των πολιτών και ιδιαίτερα των νέων. Ο κ. Σκανδάλης αναγνώρισε την απογοήτευση των νέων αναφέροντας χαρακτηριστικά: «Απογοήτευση πρώτιστα, γιατί εμείς που οφείλαμε να σας γαλουχήσουμε με αξίες ηθικής. Αντιθέτως, διαιωνίσαμε τον προσωπικό εγωκεντρισμό, τη φιλαργυρία και την ανοχή υιοθέτησης ανήθικων συμπεριφορών. Αγαπητοί μου, νέοι και νέες, εκ μέρους της ώριμης κοινωνίας του τόπου μας, απολογούμαι». Τέλος, κάλεσε την Κυπριακή νεολαία να ασκήσει την πίεση που χρειάζεται για αφύπνιση και αλλαγή, αφού η απαίτηση για διασφάλιση διαφανούς και ηθικής κοινωνίας δεν αποτελεί απλά δικαίωμα αλλά και καθήκον.

Ομιλητές στην εκδήλωση ήταν νέοι/ες επαγγελματίες, απόφοιτοι του Πανεπιστημίου Κύπρου: Αντώνης Νεοφύτου, Πάνος Ντόας, Μαρία Φασουλίδου και Έλενα Χριστοδούλου. Στις τοποθετήσεις τους εξέφρασαν καθολικά τους προβληματισμούς και την έντονη ανησυχία τους για τα φαινόμενα διαφθοράς και διαπλοκής στην Κύπρο, και τις δυσμενείς επιπτώσεις αυτών των νοοτροπιών.

Ανέφεραν πως, δυστυχώς, διαπιστώνουν εκτεταμένες περιπτώσεις διαφθοράς και διαπλοκής τόσο στην πολιτική και στον δημόσιο τομέα, όσο και σε ιδιωτικές δραστηριότητες. Κοινή τους διαπίστωση είναι πως ελλείψεις σε νομοθετικό πλαίσιο, αδυναμίες στη διερεύνηση, αποτελεσματική και έγκαιρη απονομή δικαιοσύνης, αλλά και η ανοχή από πλευράς της κοινωνίας της ατιμωρησίας και ελλειμμάτων λογοδοσίας και ευθιξίας αξιωματούχων, επιτρέπουν την αναλγησία και τη διαιώνιση του φαύλου κύκλου της διαφθοράς και διαπλοκής. Τόνισαν πως οι συχνές δημόσιες αποκαλύψεις ευρείας έκτασης και βαθιάς έντασης φαινομένων διαφθοράς προκαλούν ντροπή, θλίψη, θυμό και αγανάκτηση στην κοινωνία των νομιμοφρόνων πολιτών, και ιδιαίτερα στους νέους.

Επεσήμαναν πως η διαφθορά και διαπλοκή αμαυρώνουν τη φήμη της χώρας με συνεπακόλουθες επιπτώσεις στις πολιτικές και οικονομικές της δυνατότητες, στην προσέλκυση επενδύσεων, στην αποτελεσματική λειτουργία των θεσμών και της οικονομίας, στην εμπιστοσύνη των πολιτών, κλπ. Ειδικά για τις επιπτώσεις στη νέα γενιά, συμφώνησαν πως η διαφθορά προκαλεί αγανάκτηση και απογοήτευση που οδηγούν στην αποστασιοποίηση, στη μείωση της αυτοπεποίθησης και της εμπιστοσύνης της προς επίσημους θεσμούς, στην αναβλητικότητα και στην αποχή από ενεργό συμμετοχή στα κοινά, με συνεπακόλουθες δυσμενείς επιπτώσεις στις προοπτικές κοινωνικής προόδου και ανάπτυξης.

Οι ομιλητές συμφώνησαν πως είναι επιτακτική ανάγκη η ενεργή συστράτευση των πολιτών και ειδικότερα των νέων, οι οποίοι αποτελούν το μέλλον του τόπου, στον αγώνα καταπολέμησης της διαφθοράς και στην απαιτητική διεκδίκηση μεταρρυθμίσεων, έτσι ώστε να εξαλειφθεί το καρκίνωμα της διαφθοράς που επηρεάζει ολόκληρη την κοινωνία. Εξέφρασαν την πεποίθηση πως η διαφθορά μπορεί να καταπολεμηθεί με συνεπείς και επίμονες ατομικές και συλλογικές δράσεις κοινωνικής καταδίκης των αδικοπραγούντων, αφύπνισης των ανυστερόβουλων κυττάρων της κοινωνίας και ενεργούς εμπλοκής τους σε εκστρατεία αλλαγής κουλτούρας, όπως η εγκατάλειψη της απάθειας και της ανοχής και η προώθηση σεβασμού στην αξιοκρατία.  

Τη συζήτηση συντόνισε ο Καθηγητής Διοικητικής Επιστήμης και Συν-διευθυντής του μεταπτυχιακού προγράμματος στη Διοίκηση Επιχειρήσεων (ΜΒΑ) του Πανεπιστημίου Κύπρου, κ. Ηρακλής Βλαδιμήρου. 

Στην εισαγωγή του, ο κ. Βλαδιμήρου ανέφερε πως φαινόμενα διαφοράς και διαπλοκής, όπως, κατάχρηση εξουσίας, οικειοποίηση δημοσίων πόρων, αθέμιτη προώθηση ιδίου οφέλους, νεποτισμός, αναξιοκρατία, κ.ά., απαντώνται διαχρονικά σε διάφορες κοινωνίες και πολιτεύματα˙ ‘ευδοκιμούν’ όμως όπου αδυναμίες θεσμών, απάθεια και ανοχή του κοινωνικού συνόλου προσφέρουν πρόσφορο έδαφος για αναλγησία, ατιμωρησία και περιορισμό της διαφάνειας. Χαιρέτησε την πρόθυμη ανταπόκριση των ομιλητών να συμμετάσχουν στη δημόσια συζήτηση, και να εκφράσουν τους προβληματισμούς τους γι’ αυτό το σημαντικό πρόβλημα. Ανέφερε πως παρόλο που η κυπριακή κοινωνία γνωρίζει για φαινόμενα διαφοράς και διαπλοκής διαχρονικά, παρακολουθεί με ανοχή το απόστημα να κακοφορμίζει, με κατάληξη τις προσβλητικές για τη χώρα πρόσφατες αποκαλύψεις.

Στην καταληκτική του τοποθέτηση, ο κ. Βλαδιμήρου συνόψισε τις γενικές διαπιστώσεις των ομιλητών. Επεσήμανε πως η καταπολέμηση φαινομένων διαφθοράς και διαπλοκής είναι τόσο ατομική, όσο και συλλογική, ευθύνη των πολιτών και κάλεσε, με τη σειρά του, τη νέα γενιά σε συστράτευση για αλλαγή κουλτούρας και νοοτροπίας.

Ανέφερε πως το ‘αντίδοτο’ βρίσκεται στην υιοθέτηση της ‘Αριστοτελικής αρετής’ και του ενάρετου βίου.  Με αναφορές σε αποσπάσματα της Αριστοτελικής φιλοσοφίας (Ηθικά Νικομάχεια) επεσήμανε τη διττή υπόσταση της ‘αρετής’, τόσο ως διανοητικής ενέργειας, όσο και ως ηθικής δράσης. Η διανοητική δραστηριότητα εστιάζει στη λογική, στη φρόνηση/σοφία, στη δικαιοπραγία με προσήλωση σε αρχές και αξίες. Η ηθική πλευρά αναφέρεται στη βούληση και συνειδητή προσήλωση στην ορθή εφαρμογή των αποφάσεων της διανόησης. Κατά συνέπεια, οι αποφάσεις θα πρέπει να υποκινούνται και να συνάδουν με αρχές όπως η δικαιοσύνη, ισονομία, αξιοκρατία και ανιδιοτέλεια.

Οι ηθικές δράσεις θα πρέπει να εδράζονται σε συνεπή και επίμονη άσκηση εγκράτειας, εντιμότητας, αξιοπιστίας, και προσήλωση στην εξυπηρέτηση του γενικού οφέλους.  Ο Αριστοτέλης αναγνωρίζει πως η αρετή δεν επιτυγχάνεται ως αποτέλεσμα φυσικής προδιάθεσης, αλλά προκύπτει ως αποτέλεσμα συνεπούς δραστηριότητας και επίμονης άσκησης, δηλαδή, ως αποτέλεσμα πρακτικής. Συνέστησε στους νέους να εμπλακούν ενεργά στην υιοθέτηση και άσκηση ενάρετων πρακτικών, έτσι ώστε να μεγιστοποιήσουν την αποτελεσματικότητα της πίεσης τους για απαραίτητες μεταρρυθμίσεις.