Όταν η Μπιλμπάο ακουμπούσε το κύπελλο ΟΥΕΦΑ

Σαράντα ακριβώς χρόνια πριν και μετά από μία καταπληκτική πορεία, η βασκική ομάδα έφτασε για 1η φορά μία ανάσα από το να σηκώσει το ευρωπαϊκό τρόπαιο.

Εβδομάδα Γιουρόπα Λιγκ, εβδομάδα αποστολής του ΑΠΟΕΛ στο Μπιλμπάο κόντρα στην τοπική Αθλέτικ. Ευκαιρία και για λίγο... ρετρό. Όλοι θα θυμούνται την πρόκριση της ομάδας στον τελικό του Γιουρόπα Λιγκ το 2012 και την ήττα με 3-0 από την Ατλέτικο Μαδρίτης.

Όμως η 1η της συμμετοχή

σε τελικό της διοργάνωσης είναι αυτή που έχει καταγραφεί στην ιστορία. Έγινε ακριβώς 40 χρόνια πριν. Την περίοδο ΄76-΄77, όταν η Ατλέτικο Μπιλμπάο (στο τέλος της χρονιάς μετονομάστηκε έπειτα από 45 χρόνια ξανά σε Αθλέτικ) έκανε μία εξαιρετική πορεία, διεκδικώντας σε κάποια φάση τρεις τίτλους και μένοντας τελικά χωρίς τρόπαιο. Ας πάμε, λοιπόν, 40 χρόνια πίσω για μία μίνι αναδρομή.

Η Μπιλμπάο τερμάτισε 5η στο πρωτάθλημα της περιόδου ΄75-΄76 και, με τα τότε δεδομένα, απέκτησε το δικαίωμα να αγωνιστεί στο κύπελλο ΟΥΕΦΑ, αφού οι κορυφαίες ποδοσφαιρικά χώρες είχαν δικαίωμα συμμετοχής τριών ομάδων. Το Καλοκαίρι, η Διοίκηση του βασκικού συλλόγου αποφάσισε να αποδεσμεύσει τον προπονητή Ραφαέλ Ιριόντο και να προωθήσει τον βοηθό του Κόλντο Αγκίρε. Ο Αγκίρε ήταν μόλις 37 ετών, γέννημα θρέμμα της ομάδας, με μεγάλη καριέρα και στην Ατλέτικο και την Εθνική. Ο Αγκίρε ζήτησε μόνο την απόκτηση ενός φτασμένου ποδοσφαιριστή, Βάσκου φυσικά, και στο Μπιλμπάο αφίχθη ο διεθνής μέσος Τσουρούκα. Λίγους μήνες πριν είχε οδηγήσει τη Χιχόν στο εκπληκτικό 5-2 μέσα στο Μπιλμπάο. Υπήρχε και ένα θέμα στο κέντρο της άμυνας, αλλά ο Αγκίρε αποφάσισε να ποντάρει σε δύο 20χρονους. Αμφότεροι έγραψαν τη δική τους ιστορία. Ο Αλεσάνκο διέγραψε τεράστια καριέρα στις Μπιλμπάο, Μπαρσελόνα και Εθνική Ισπανίας. Εξαιρετικός αμυντικός και διεθνής ο Γκοϊκοετσέα. Αλλά έμεινε στην ιστορία ως ο «Χασάπης», για το δολοφονικό φάουλ που παραλίγο να βάλει τέλος στην καριέρα του Μαραντόνα. Το ρόστερ της ήταν πολύ δυνατό, με τους βετεράνους πρώην διεθνείς Ιρίμπαρ (θρυλικός τερματοφύλακας) και Τέχου Ρόχο, τον διεθνή στόπερ Μιγκέλ Άγχελ Βιγιάρ (μετέπειτα Πρόεδρος της Ομοσπονδίας), τον μέσο και μετέπειτα σπουδαίο τεχνικό Ιρουρέτα και τον επίσης διεθνή σκόρερ Ντάνι (δύο χρόνια μετά ήταν ο κορυφαίος της Εθνικής στο Μουντιάλ της Αργεντινής). Καλή μονάδα και ο επιθετικός μέσος Κάρλος Ρουίθ. Η Μπιλμπάο είχε προϋποθέσεις για να κάνει καλή πορεία σε όλες τις διοργανώσεις. Σε μία εποχή που στην Ισπανία και σχεδόν σε όλες τις χώρες οι ομάδες μπορούσαν να έχουν δύο ξένους, το ντεζαβαντάζ από την παρουσία και μόνο Βάσκων παικτών ήταν μικρότερο.

Στο πρωτάθλημα η Ρεάλ ήταν η κάτοχος του τίτλου, η Μπαρσελόνα το φαβορί, η Ατλέτικο το μεγάλο αουτσάιντερ. Η «Βασίλισσα» καταποντίστηκε, στο τέλος τερμάτισε 9η, η Μπιλμπάο κατάφερε ώς ένα σημείο (μέχρι τον Μάρτιο) να ακολουθήσει την «Μπάρτσα» και την Ατλέτικο στην κούρσα του τίτλου, αλλά έμεινε πίσω και τερμάτισε 3η με 8 βαθμούς διαφορά από την πρωταθλήτρια ομάδα της Μαδρίτης. Κατάφερε πάντως να κερδίσει μέσα στο Καμπ Νου και να καταβάλει εις διπλούν τη Ρεάλ.

Στα κύπελλα και κυρίως στο κύπελλο ΟΥΕΦΑ η πορεία ήταν διαφορετική. Η Μπιλμπάο έφτασε στους τελικούς, αλλά έμεινε χωρίς τίτλο. Στο κύπελλο Ισπανίας έχασε στα πέναλτι από την Μπετίς (2-2 ο αγώνας). Στην Ευρώπη, η πορεία της ήταν όμως πολύ πιο εντυπωσιακή.

ΟΥΕΦΑ με θηρία

Στη διοργάνωση συμμετείχαν τότε 64 ομάδες, οπότε ο μάξιμουμ αριθμός ήταν 12 (με τον διπλό τελικό) σε νοκ άουτ αγώνες. Το επίπεδο και ο βαθμός δυσκολίας σαφώς υψηλότερος, αφού έλειπαν μόνο οι πρωταθλήτριες και οι κυπελλούχοι. Πέραν από τις ιταλικές, ισπανικές, αγγλικές, γαλλικές και γερμανικές ομάδες, μεγάλη ισχύ είχαν και οι Βέλγοι κι οι Ολλανδοί. Έτσι, στην εκκίνηση του Κυπέλλου ΟΥΕΦΑ της περιόδου ΄76-΄77 βρέθηκαν οι: Μπαρσελόνα, Μίλαν, Γιουβέντους, Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ, Μάντσεστερ Σίτι, Σάλκε, Καϊζερσλάουτερν (απέκλεισε στον 1ο γύρο την ΕΝΠ) Άγιαξ και Πόρτο. Οι ομάδες από τις ανατολικές χώρες απαγόρευαν στους παίκτες τους να φύγουν στο εξωτερικό (μόνο οι Γιουγκοσλάβοι το έκαναν έπειτα από 28 χρόνια) και σαφώς η ισχύς τους ήταν πολύ πιο μεγάλη από τώρα.

Η Μπιλμπάο βρήκε αρχικά μπροστά της την, κατά τεκμήριο, καλύτερη ομάδα εκείνης της εποχής στην Ουγγαρία, την Ούιπεστ. Έχασε με 1-0 στη Βουδαπέστη, αλλά στον «λάκκο των Λεόντων», στο «Σαν Μαμές», ήταν λιοντάρι και κέρδισε με το επιβλητικό 5-0, αφού προηγήθηκε με 4-0 στο ημίχρονο. Τρία γκολ έβαλε ο Ντάνι και δύο ο Ρόχο. Στον 2ο γύρο, πήρε ισοπαλία 1-1 (ισοφάρισε ο Ματαριάγα) στη Βασιλεία και κέρδισε 3-1 στο Μπιλμπάο με δύο γκολ του Κάρλος και ένα του Βιλάρ. Και μετά ήρθαν τα πιο δύσκολα. Απέναντί της βρέθηκε η Μίλαν.

Δραματική πρόκριση

Ακατάλληλα για καρδιακούς ήταν τα δύο παιχνίδια με τους Μιλανέζους. Στο «Σαν Μαμές» η ιταλική ομάδα προηγήθηκε με τον Φάμπιο Καπέλο και έφερε ζόρια, αλλά η βραδιά είχε δρόμο. Η Μπιλμπάο απάντησε στο 45’ με τον Ντάνι και, με την έναρξη του β΄ μέρους, προηγήθηκε με τον Κάρλος. Σε ένα τρίλεπτο, Ντάνι και Κάρλος έκαναν τη βραδιά ονειρώδη, αφού σκόραραν στο 83' και στο 86', με την Μπιλμπάο να θριαμβεύει με 4-1 και ν' αποκτά τεράστιο προβάδισμα πρόκρισης. Για να μπει όμως στους «8» έπρεπε να κάνει διαδρομές μεταξύ παράδεισου - κόλασης κι αντίστροφα. Στο ημίχρονο όλα καλά, 0-0, αλλά στο 60' η Μίλαν πήρε προβάδισμα δύο γκολ και στο 84' με πέναλτι έκανε το 3-0 μέσα σε ντελίριο ενθουσιασμού. Η Μπιλμπάο είχε όμως απάντηση, στο 88' κέρδισε πέναλτι και ο Ματαριάγα μείωσε σε 3-1.

Adios «Barca» και Cruyff

Στους «8» η κληρωτίδα έφερε τον ισπανικό εμφύλιο. Μπιλμπάο - Μπαρσελόνα. Στο «Σαν Μαμές» οι Βάσκοι απάντησαν δις στο γκολ του Ασένσι και με σκόρερ τους Τσουρούκα, Ντάνι πήγαν με ισχνό αβαντάζ στη Βαρκελώνη. Ο Ιρουρέτα δύο φορές έδωσε προβάδισμα στην Μπιλμπάο (13', 29') και, παρά τα δύο γκολ του Γιόχαν Κρόιφ, η Αθλέτικ άντεξε, πήρε το 2-2 και προκρίθηκε στα ημιτελικά.

Παραλίγο… ΑΕΚ

Στους «4» είχε περάσει η πανίσχυρη Γιουβέντους, αλλά οι άλλες δύο ομάδες βρέθηκαν ανέλπιστα εκεί. Η ΑΕΚ Αθηνών (που στην πορεία είχε αποκλείσει τις Ντέρμπι, Ντιναμό Μόσχας, Ερυθρό Αστέρα και ΚΠΡ) και η βελγική Μόλενμπεεκ, που έχει διαλυθεί εδώ και μερικά χρόνια. Η Μόλενμπεεκ βρέθηκε στον δρόμο της Μπιλμπάο, που πέρασε πάντως δύσκολες ώρες και χρειάστηκε το εκτός έδρας του Τσουρούκα για να περάσει (1-1 και 0-0 οι αγώνες).

Οι τελικοί

Στο «Κομουνάλε» του Τορίνο η Μπιλμπάο πιέστηκε στα πρώτα λεπτά και δέχτηκε γκολ στο 15' με τον Ταρντέλι. Στο υπόλοιπο του αγώνα είχε τις στιγμές για τέρμα, από την άλλη όμως η Γιουβέντους είχε περισσότερες. Τίνγκα το «Σαν Μαμές» 14 μέρες μετά (18 Μαΐου), με 43 χιλιάδες κόσμου. Η απειρία του Αλεσάνκο έδωσε την ευκαιρία στον σπουδαίο Μπέτεγκα μόλις στο 7’ να μείνει ελεύθερος στην περιοχή και να ανοίξει το σκορ.

Η Μπιλμπάο ήθελε τρία γκολ. Απάντησε άμεσα, στο 11' με τον Τσουρούκα. Πίεσε για το 2ο, έχασε ευκαιρίες (ο Τζοφ έκανε δύο σπουδαίες επεμβάσεις) και πέτυχε άλλο ένα γκολ που δεν μέτρησε (προηγήθηκε χέρι). Στην επανάληψη ο ρυθμός της δεν ήταν το ίδιο καλός, ανέβηκε και η Γιουβέντους. Η ανατροπή έμοιαζε αδύνατη, αλλά στο 83', από εκτέλεση κόρνερ, ο Κάρλος (μπήκε σαν αλλαγή) έκανε με κεφαλιά το 2-1. Η βασκική ομάδα πίεσε στον λίγο χρόνο που απέμενε για το 3ο γκολ, αλλά χωρίς αποτέλεσμα. Η κούπα πήγε στο Τορίνο, η Μπιλμπάο έμεινε με τη μεγάλη προσπάθεια. Έναν μήνα μετά έχασε, όπως προαναφέραμε, και στον τελικό του κυπέλλου Ισπανίας. Η ομάδα εκείνη έκανε άλλη μία καλή χρονιά (3η τη σεζόν ΄77-΄78) και άρχισε να ανανεώνεται. Πέρασε τρεις μέτριες χρονιές, αλλά έδειξε σαφή σημάδια ανάκαμψης. Στα 1983 κατέκτησε το πρωτάθλημα και έναν χρόνο μετά το νταμπλ.