Ο Ν.Αιμιλίου,νέος Γεν.Εισαγγελέας Δικαστηρίου ΕΕ ανοίγει τα χαρτιά του

Στις 22 Απριλίου 2021, οι  αντιπρόσωποι των κυβερνήσεων των κρατών μελών της ΕΕ, σε ειδική συνεδρίαση στις Βρυξέλλες, επικύρωσαν το διορισμό του Πρέσβη Νικόλα Αιμιλίου στη θέση του Γενικού Εισαγγελέα του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η απόφαση λήφθηκε ύστερα από σύσταση ειδικής Επιτροπής, που προβλέπεται από το Άρθρο 255 της Συνθήκης για τη Λειτουργία της ΕΕ και η οποία είναι επιφορτισμένη να γνωμοδοτεί σχετικά με την επάρκεια των υποψηφίων για την άσκηση των συγκεκριμένων καθηκόντων. 

Αξίζει να σημειωθεί

ότι ο  Πρέσβυς Νικόλας Αιμιλίου γεννήθηκε στην Αμμόχωστο το 1963. Κατέχει LLM στο Ευρωπαϊκό Δίκαιο από το London School of Economics (LSE) και Διδακτορικό από το University College London (UCL). Έχει εργαστεί ως Λέκτορας στα πανεπιστήμια του Southampton και του Queen Mary (University of London) και κατείχε την έδρα Jean Monnet στο Πανεπιστήμιο του Durham.  Υπηρετεί στο Υπουργείο Εξωτερικών από το 1997 και στη βαθμίδα του Πρέσβη από το 2000. Το 2004, μετά την ένταξη της Κύπρου στην ΕΕ, διορίστηκε Μόνιμος Αντιπρόσωπος της Κύπρου στην ΕΕ (2004-2008). Στη συνέχεια, διορίστηκε Γενικός Διευθυντής του Υπουργείου Εξωτερικών (2008-2012) και Μόνιμος Αντιπρόσωπος της Κύπρου στον ΟΗΕ (2012-2017). Από το 2017 μέχρι σήμερα υπηρετεί εκ νέου ως Μόνιμος Αντιπρόσωπος της Κύπρου στην ΕΕ.   Στις 7 Οκτωβρίου 2021 αναλαμβάνει καθήκοντα Γενικού Εισαγγελέα στο Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. 

Ο κ. Αιμιλίου παραχώρησε συνέντευξη στο SigmaLive για τα νέα του καθήκοντα ενώ μεταξύ άλλων μίλησε για  τις μεγαλύτερες προκλήσεις που αντιμετωπίζει η Κ.Δ αναφορικά με την εναρμόνιση  των νομοθεσιών της Ε.Ε. Επιπλέον εξέφρασε τις απόψεις του για το πώς μπορεί η Ε.Ε να αξιοποιηθεί από την Κυπριακή Δημοκρατία για την επίτευξη των εθνικών της στόχων στο Κυπριακό πρόβλημα.

Κ. Αιμιλίου, τι σημαίνει για εσάς προσωπικά ο διορισμός σας ως γενικού Εισαγγελέα στο Δικαστήριο της Ε.Ε;

Η επιλογή μου στη θέση του Γενικού Εισαγγελέα στο Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αναμφίβολα αποτελεί μια μεγάλη τιμή αλλά ταυτόχρονα και τεράστια πρόκληση.  Πρόκειται για την πρώτη φορά που Κύπριος υπηρετεί σε αυτή τη θέση και, ως εκ τούτου, νιώθω το μέγεθος της ευθύνης διπλά, τόσο ως Κύπριος όσο και ως Ευρωπαίος πολίτης.  Την ίδια ώρα, ο διορισμός μου σηματοδοτεί το τέλος μιας πορείας 28 χρόνων στο Υπουργείο Εξωτερικών, κατά την οποία είχα την τιμή να υπηρετήσω σε καίρια πόστα, όπως στη θέση του Γενικού Διευθυντή του Υπουργείου Εξωτερικών, του Μονίμου Αντιπροσώπου της Κύπρου στον ΟΗΕ και δύο φορές στη θέση του Μονίμου Αντιπροσώπου της Κύπρου στην ΕΕ.   Δεν ήταν εύκολη απόφαση να τερματίσω τη διπλωματική μου πορεία, αλλά από τον Οκτώβριο που θα αναλάβω τα νέα μου καθήκοντα επιστρέφω ουσιαστικά στο χώρο μέσα από τον οποίο ξεκίνησα, αυτό της νομικής και της εξειδίκευσης στο Ευρωπαϊκό Δίκαιο.

Ποιος ο ρόλος και τα καθήκοντά σας πλέον ως γενικός εισαγγελέας στο Δικαστήριο της Ε.Ε;

Όπως γνωρίζετε, το Δικαστήριο της ΕΕ μεριμνά για την ομοιόμορφη ερμηνεία και εφαρμογή του Δικαίου της ΕΕ σε όλα τα κράτη μέλη.  Ουσιαστικά έχει την ευθύνη να διασφαλίζει ότι τα κράτη μέλη και τα θεσμικά όργανα της Ένωσης συμμορφώνονται με το Δίκαιο της ΕΕ.  Στο δικαστήριο, κάθε υπόθεση ανατίθεται σε έναν δικαστή-εισηγητή και σε έναν από τους 11 γενικούς εισαγγελείς.  Ο Γενικός Εισαγγελέας καλείται να γνωμοδοτήσει σε αυτές τις υποθέσεις, εάν προκύψουν είτε πολύπλοκα ζητήματα είτε καινούργια νομικά θέματα.  Οι γνωμοδοτήσεις έχουν συμβουλευτικό χαρακτήρα, αλλά έχουν ιδιαίτερη βαρύτητα, με το Δικαστήριο να επικαλείται τις γνωμοδοτήσεις των Γενικών Εισαγγελέων τόσο σε τρέχουσες όσο και σε μεταγενέστερες υποθέσεις.

Ποιες θεωρείτε πως είναι οι μεγαλύτερες προκλήσεις που αντιμετωπίζει η Κ.Δ αναφορικά με την εναρμόνιση  των νομοθεσιών της Ε.Ε , αποστολή μεταξύ άλλων που είναι επιφορτισμένο και το Δικαστήριο της Ε.Ε .

Η έγκαιρη ενσωμάτωση των Οδηγιών στο εθνικό δίκαιο αποτελεί, θα έλεγα, μια τεράστια πρόκληση για πολλά κράτη μέλη της ΕΕ, όχι μόνο για τη χώρα μας.  Για όσους δεν το γνωρίζουν, η εναρμόνιση είναι μια πολύ-επίπεδη διαδικασία στην οποία εμπλέκονται πολλές υπηρεσίες όπως τα αρμόδια υπουργεία, η Νομική Υπηρεσία και η Βουλή.  Επίσης, σε πολλές περιπτώσεις για την εφαρμογή μιας Οδηγίας χρειάζεται να εισαχθούν καινοτομίες που απαιτούν, για παράδειγμα, δημιουργία νέων φορέων ή και υποδομών.  Αντιλαμβάνεστε τί σημαίνουν όλα τα πιο πάνω για ένα μικρό κράτος, όπως η Κύπρος.   Πρέπει να πω, όμως, ότι τα τελευταία χρόνια καταβάλλονται μεγάλες προσπάθειες για να είμαστε σε θέση να ανταποκριθούμε πιο έγκαιρα στα χρονοδιαγράμματα που τίθενται για ενσωμάτωση των Οδηγιών.  Αλλά, εξακολουθούν να παρατηρούνται προβλήματα, τα οποία, όπως ανέφερα ήδη, είναι κοινά στην πλειοψηφία των κρατών μελών.

 Για όσους δεν γνωρίζουν, ποια διαδικασία προσφυγής στο Δικαστήριο ακολουθείται εάν ως  ιδιώτες ή επιχείρηση θεωρούμε πως έχουμε υποστεί ζημιά  από όργανο της Ε.Ε;

Τόσο ιδιώτες όσο και νομικές οντότητες, όπως επιχειρήσεις όπως αναφέρατε, που θεωρούν ότι έχουν υποστεί ζημία εξαιτίας κάποιας ενέργειας ή παράλειψης θεσμικού οργάνου της Ένωσης ή ακόμα και προσωπικού των οργάνων, μπορεί να προσφύγει στο Δικαστήριο με δύο τρόπους.  Είτε άμεσα, στο Γενικό Δικαστήριο της ΕΕ το οποίο είναι το σώμα που εκδικάζει όλες τις προσφυγές που ασκούνται από ιδιώτες και εταιρείες. Είτε έμμεσα, μέσω των εθνικών δικαστηρίων στα κράτη μέλη τα οποία έχουν τη δυνατότητα να αποφασίσουν τα ίδια κατά πόσο να απευθύνουν προδικαστικό ερώτημα στο Δικαστήριο της ΕΕ.

Μια ερώτηση πολιτικής υφής, καθώς διατελέσατε μεταξύ άλλων και Μόνιμος Αντιπρόσωπος της Κ.Δ στην Ε.Ε. Πως κρίνετε τη μη συμμετοχή της Ε.Ε ως επίσημου μέλους στην Πενταμερή μετά από πιέσεις ουσιαστικά της Άγκυρας;  Υπήρχαν διαχρονικά «ευρωπαϊκά διπλωματικά όπλα» που δεν τα αξιοποίησε η Κ.Δ για το εθνικό μας ζήτημα;

H Κύπρος είναι κράτος μέλος της ΕΕ και, σε περίπτωση που επιτευχθεί λύση του Κυπριακού, η χώρα μας θα εξακολουθήσει να είναι κράτος μέλος.  Αυτό σημαίνει ότι η λύση του Κυπριακού πρέπει να είναι συμβατή με το κοινοτικό κεκτημένο, τις αρχές και τις αξίες της ΕΕ.  Ας μη λησμονούμε ότι όλοι οι Κύπριοι πολίτες είναι πολίτες της ΕΕ και η επανενωμένη Κύπρος πρέπει να μπορεί να συμμετέχει αποτελεσματικά στη διαδικασία λήψης αποφάσεων της Ένωσης.  Είναι λυπηρό που η τουρκική πλευρά δεν αντιλαμβάνεται αυτό τον ουσιαστικό και, ας μου επιτραπεί να πω, μοναδικό ρόλο της ΕΕ.  Όπως απεδείχθη και στο Κραν Μοντάνα, όπου η ΕΕ ήταν παρούσα, ο ρόλος της είναι πολύτιμος για τη γεφύρωση διαφορών μεταξύ των δύο πλευρών, με τρόπο που να διασφαλίζει ότι η μορφή της λύσης θα είναι συμβατή με το κοινοτικό κεκτημένο και το Δίκαιο της ΕΕ.

Η κυπριακή διπλωματία, από το 2004 που η Κύπρος εντάχθηκε στην ΕΕ αξιοποιεί όλα τα μέσα που έχει στη διάθεσή της, ως ισότιμο και πλήρες κράτος μέλος της Ένωσης.  Υπάρχουν φυσικά τα διαφορικά εθνικά συμφέροντα εντός της ΕΕ.  Αλλά, παρά τις όποιες δυσκολίες, θα σας καλούσα να αναλογιστείτε ποια «διπλωματικά όπλα», όπως τα αποκαλείτε, θα είχαμε στη διάθεσή μας έναντι της Τουρκίας εάν δεν ήμασταν κράτος μέλος της Ένωσης. Τότε μόνο κάποιος μπορεί να αντιληφθεί ότι μέσα στην ΕΕ, η Κύπρος είναι σαφώς πιο ισχυρή διεθνώς, από ότι θα ήταν εκτός της ευρωπαϊκής μας οικογένειας.