Ο Ελληνισμός στη Λιβύη και οι «τουρκικές μειονότητες» του Ερντογάν (ΦΩΤΟ)

Ένα από τα επιχειρήματα του Τούρκου πρόεδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερτογάν για την απόφαση επέμβασης στη Λιβύη είναι οι ιστορική και γενεαλογικοί δεσμοί με τη χώρα. «Βρισκόμαστε σε αυτά τα εδάφη (σ.σ. τη Λιβύη) όπου οι πρόγονοί μας έγραψαν ιστορία, επειδή μας προσκάλεσαν εκεί για να διαλύσουμε την αδικία και τις διώξεις», είχε δηλώσει ο Τουρκος Πρόεδρος.

Πριν από λίγες μάλιστα μέρες ανακάλυψε τουρκική μειονότητα στη Λιβύη ότι  «υπάρχουν απόγονοι Τούρκων που ο Χαφτάρ

θέλει να κάνει Εθνοκάθαρση. Αυτοί είναι απόγονοι του Μπαρμπαρόσα, των Οθωμανών και 1 εκατομμύριο απόγονοι Τούρκων – Κιορόγλου και άλλων Τούρκων στη Λιβύη», τονίζοντας πως «είναι καθήκον μας να υποστηρίξουμε τα εγγόνια των προγόνων μας όπως κάνουμε σε όλη τη Βόρεια Αφρική».

Οι μειονότητες του Νταβούτογλου

Η εκμετάλλευση των τουρκικών και μουσουλμανικών μειονοτήτων σε διάφορες περιοχές της πρώην Οθωμανικής Αυτοκρατορίας  υπήρξε  μια από τις τακτικές επέμβασης σε τρίτες χώρες που εισηγήθηκε και ο πρώην Υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας και Πρωθυπουργός  Αχμέντ Νταβούτογλου στο βιβλίο του «Το Στρατηγικό Βάθος».

Ειδικά για τη Κύπρο γράφτηκε και το περίφημο «Ακόμη κι αν δεν υπήρχε ούτε ένας μουσουλμάνος Τούρκος εκεί, η Τουρκία όφειλε να διατηρεί ένα κυπριακό ζήτημα... Καμία παγκόσμια και περιφερειακή δύναμη που κάνει στρατηγικούς υπολογισμούς στη Μέση Ανατολή, στην Αν. Μεσόγειο, στο Αιγαίο, στη διώρυγα του Σουέζ και στον Περσικό Κόλπο δεν μπορεί να παραμελήσει την Κύπρο» (σελ 279).

Επιπλέον στη Βαλκανική χερσόνησο θεωρούσε ότι η Τουρκία θα πρέπει να εξασφαλίσει δικαιώματα παρέμβασης σε ζητήματα που αφορούν τις μουσουλμανικές μειονότητες των χωρών αυτών προσεγγίζοντας παράλληλα την Αλβανία και τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη τις οποίες και θεωρεί φυσικούς συμμάχους της Άγκυρας. Θέμα Τουρκικής μειονότητας στην Ελλάδα, Θράκη και Δωδεκάνησα, έθεσε ο Αχμέτ Νταβούτογλου και στον τότε Υπουργό Εξωτερικών Ευάγγελο Βενιζέλο. 

Στον ισχυρισμό Ερντογάν  ότι υπάρχουν «1 εκ. Τούρκοι στη Λιβύη» απάντησαν μέσω διαδικτυακής καμπάνιας  οι Λίβυοι με μαζικό σύνθημα-hashtag #Είμαι_Λίβυος_και_δεν_είμαι_ανάμεσα_στο_ένα_εκατομμύριο.

Ο Ελληνισμός σε Λιβύη

Σε κάθε περίπτωση η Τουρκία μπορεί να ισχυρίζεται ότι διαθέτει ιστορικούς δεσμούς με την Λιβύη για να δικαιολογήσει την παρέμβασή της αλλά σε καμία περίπτωση δεν έχει το ιστορικό βάθος που έχει ο ελληνισμός, από την αρχαιότητα, στα ρωμαϊκά χρόνια και την βυζαντινή αυτοκρατορία  στην χώρα.

Αρχικά θα πρέπει να σημειωθεί πως  όνομα της Λιβύης, προέρχεται από τον αιγυπτιακό όρο Λεμπού, που αναφέρεται στους Βερβερίνους που ζούσαν δυτικά του Νείλου. Στα ελληνικά, έγινε Λιβύη, αν και στην αρχαία Ελλάδα ο όρος “Λιβύη”, είχε ευρύτερη σημασία, υπονοώντας ολόκληρη της Βόρειο Αφρική δυτικά της Αιγύπτου, συχνά δε και ολόκληρη την Αφρική. Στη περιοχή της Λιβύης οι θαλασσοπόροι Φοίνικες  ήταν εκείνοι που πρώτοι ίδρυσαν αποικίες, εμπορικούς σταθμούς για την ακρίβεια, στην ακτή της Τριπολίτιδας. Περίπου τον 7ο π.Χ.  έφτασαν στα  βόρεια παράλια της Λιβύη, ανατολικά του Κόλπου της Σύρτης και οι πρώτοι Έλληνες.

Η Κυρήνη ιδρύθηκε ως αποικία των Ελλήνων της Θήρας, κάτι που αναφέρεται στο τέταρτο βιβλίο της Ιστορίας του Ηρόδοτου . Σύμφωνα με την παράδοση άποικοι από τη Σαντορίνη έλαβαν χρησμό από το Μαντείο των Δελφών να εγκατασταθούν στη Βόρεια Αφρική στον ‘’τόπο ανάμεσα στα νερά’’. Έτσι το 631 π.Χ. ιδρύθηκε η πρώτη ελληνική αποικία στη Β. Αφρική, η Κυρήνη. Μέσα σε 200 χρόνια οι Έλληνες κατάφεραν να αναπτύξουν ακόμα τέσσερις ημιαυτόνομες παραθαλάσσιες πόλεις : Ταύχειρα (Τόκρα), Πτολεμαϊς (Τολμέιτα), Εσπερίδες (Βεγγάζη) και Απολλώνια (ως λιμάνι της Κυρήνης), γνωστές ως Πεντάπολι.

Ναός του Απόλλωνα στην Κυρήνη 

Ναός του Δία 

Σύμφωνα με τον Καλλίμαχο η πόλη ονομάστηκε Κυρήνη από το όνομα της κρήνης του Απόλλωνα που βρισκόταν κοντά της. Υπάρχει όμως και η εκδοχή ότι η ονομασία της οφείλεται στη νύμφη Κυρήνη, την οποία ερωτεύτηκε ο Απόλλωνας, την απήγαγε και από τα δάση του Πηλίου την οδήγησε στη Β. Αφρική. Η περιοχή της Κυρηναϊκής όπου βρίσκονταν οι ελληνικές αποικίες ήταν γνωστή ως ‘’Πεντάπολις’’. Σημαντικότερη απ’ όλες τις πόλεις ήταν η Κυρήνη. Έφτασε σε μεγάλη ευημερία λόγω του κέντρου εμπορίου με τους Λίβυους ιθαγενείς και λόγω της εξαγωγής του σίλφιου, ενός φυτού με φαρμακευτικές ιδιότητες που φύτρωνε άφθονο σ’ εκείνη την περιοχή.

Πάπυρος του τέλους του 2ου μ.Χ αιώνα η  ελληνική παρουσία επεκτάθηκε ανατολικότερα, όπως μαρτυρεί ένας αρχαίος πάπυρος τ που σώζει τα ονόματα ιδιοκτητών γης, πιστοποιεί ότι υπήρχε συντριπτική πληθυσμιακή υπεροχή Ελλήνων και ιθαγενών έναντι των Ρωμαίων.

Μετά το 460 π.Χ. έγινε δημοκρατία και μετά τον θάνατο του Μεγάλου Αλεξάνδρου έγινε τμήμα της δυναστείας των Πτολεμαίων. Η Κυρηναϊκή έγινε τμήμα της Αυτοκρατορίας των Πτολεμαίων με βάση την Αλεξάνδρεια και έγινε τμήμα της ρωμαϊκή επαρχία το 96 π.Χ. και οριστικά το 74 π.Χ.. Η επαρχία λεγόταν Κρήτης και Κυρηναϊκής με πρωτεύουσα τη Γόρτυνα στην Κρήτη.

Ναός της Εκάτης 

Φιλόσοφοι

Στην Κυρήνη, γεννήθηκε ο σπουδαίος φιλόσοφος και Επίσκοπος της Κυρηναϊκής Πεντάπολης, Συνέσιος (περ. 370-414). Ήταν μαθητής και θαυμαστής της Υπατίας Η Κυρήνη υπήρξε η γενέτειρα του Ερατοσθένη, ενώ με την πόλη σχετίζονται και άλλοι φιλόσοφοι, όπως ο Αρίστιππος, ο Καλλίμαχος και ο Καρνεάδης

Αρχαιολογικά ευρύτατα

Στην πόλη σώζονται αρχαία μνημεία, όπως ο ναός του Απόλλωνα (7ος αιώνας π.Χ.), ο ναός της Δήμητρας και ένας ναός του Δία, ο οποίος καταστράφηκε μερικώς μετά από εντολή του Μουαμάρ Καντάφι το 1978. Υπάρχουν ακόμη τα ερείπια του ναού της Εκάτης και των Διόσκουρων, καθώς επίσης και το αρχαίο νεκροταφείο με σημαντικά μνημεία και επιτύμβιες στήλες. Κοντά στη Κυρήνη, βρέθηκε και το άγαλμα της αναδυόμενης Αφροδίτης, απομίμηση παλιότερου της ελληνιστικής εποχής, το οποίο εκτίθεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Ρώμης. Το 2005, Ιταλοί αρχαιολόγοι από το Πανεπιστήμιο του Ουρμπίνο ανακάλυψαν 76 άθικτα ρωμαϊκά αγάλματα του 2ου αιώνα, τα οποία εντοπίστηκαν κάτω από ένα βοηθητικό τείχος ναού, που είχε γκρεμιστεί στο σεισμό του 375 μ.Χ. 

Ελληνορωμαϊκός πολιτισμός στην Sabratha.