«Ο Χριστόφιας μου τηλεφώνησε για να βοηθήσω τον Βγενόπουλο»

Οι αποκαλύψεις Ορφανίδη στην Επιτροπή Θεσμών συνεχίσθηκαν και χθες με αψιμαχίες και καβγάδες
Είπε πως ορισμένοι ξόδεψαν εκατομμύρια για να καταστρέψουν τις κυπριακές τράπεζες, ενώ κατηγόρησε την προηγούμενη κυβέρνηση για φούσκωμα των αναγκών των τραπεζών για να τις καταστρέψει

Επί εννέα ώρες απαντούσε σε ερωτήσεις των βουλευτών, για τον χρηματοοικονομικό τομέα και την καταστροφή των τραπεζών

αλλά και την οικονομική κρίση, ο πρώην διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας Αθανάσιος Ορφανίδης, ο οποίος είπε και πάλι πολλά για τα γνωστά θέματα που οδήγησαν την Κύπρο στην καταστροφή.

Αίσθηση φυσικά προκάλεσε η περιγραφή των πολιτικών παρεμβάσεων που δέχθηκε ακόμα και από τον ίδιο τον τέως Πρόεδρο της Δημοκρατίας Δημήτρη Χριστόφια, για να συγκατανεύσει το 2009 στην αύξηση της συμμετοχής της Μαρφίν Εγνατία στη Μαρφίν Λαϊκή, αίτημα το οποίο, όπως διεφάνη από τις δηλώσεις του στην Επιτροπή Θεσμών, απέρριπτε κατηγορηματικά.

Μου θύμωσε ο Πάμπος
«Είχα απορρίψει το αίτημα του Ανδρέα Βγενόπουλου», είπε ο κ. Ορφανίδης. «Μάλιστα του τηλεφώνησα και του ζήτησα να το αποσύρει, για να μην υποχρεωθώ να το απορρίψω. Διαμαρτυρήθηκε για την απόφασή μου και, όπως διεφάνη στη συνέχεια, χρησιμοποίησε την πρόσβαση που είχε σε ορισμένους κύκλους για να μεταπεισθώ».

Όπως χαρακτηριστικά είπε ο πρώην διοικητής, λίγες ώρες μετά την απόρριψη του αιτήματος Βγενόπουλου, τον επισκέφθηκε το τότε μέλος του διοικητικού συμβουλίου της Κεντρικής (και μετέπειτα βουλευτής του ΑΚΕΛ) Πάμπος Παπαγεωργίου, ο οποίος του έκαμε σφοδρή παρατήρηση επειδή αρνήθηκε να αποδεχθεί το αίτημα Βγενόπουλου.

Μετά ο Χαρίλαος…
Την επόμενη μέρα, το πρωί, πρόσθεσε, μου τηλεφώνησε ο τότε Υπουργός Οικονομικών Χαρίλαος Σταυράκης, ο οποίος με ρώτησε «αν μπορούμε να επανεξετάσουμε» το αίτημα Βγενόπουλου. Του εξήγησα την κατάσταση, του ανέφερα ότι είναι θέμα εποπτείας και θεώρησα ότι το θέμα θα είχε λήξει».

…Και τέλος ο Χριστόφιας
«Λίγο αργότερα -συνέχισε- με μεγάλη έκπληξη πληροφορήθηκα ότι ήθελε να μου μιλήσει ο ίδιος ο τότε Πρόεδρος της Δημοκρατίας, ο οποίος βρισκόταν σε επίσημη επίσκεψη στη Σερβία, την οποία διέκοψε για να μου τηλεφωνήσει, για να ζητήσει και εκείνος εξηγήσεις σχετικά με το αίτημα του κ. Βγενόπουλου. Είπα και στον Δ. Χριστόφια τα ίδια, του εξήγησα δηλαδή ότι πρόκειται για θέμα εποπτείας».

Σύμφωνα με τον Α. Ορφανίδη, μερικές εβδομάδες μετά τα γεγονότα αυτά, κατεβλήθη προσπάθεια από τρία νέα μέλη του διοικητικού συμβουλίου να τεθεί θέμα για τις εξουσίες του Διοικητή σε τόσο σημαντικές αποφάσεις.
Σημείωσε επίσης ότι τελικά ο Βγενόπουλος απέσυρε το αίτημά του.

Ο Σιαρλή μου είπε να μην παραιτηθώ
Ο πρώην διοικητής ρωτήθηκε και γιατί δεν παραιτήθηκε από το αξίωμα του διοικητή αφού, όπως είχε πει στην Επιτροπή, διέβλεπε την οικονομική καταστροφή και την καταστροφή στην οποία κάποιοι οδηγούσαν τον τραπεζικό τομέα.

«Συζήτησα το θέμα -είπε- με τον τότε Υπουργό Οικονομικών Βάσο Σιαρλή, ο οποίος με συμβουλευόταν για πολλά θέματα. Η σχέση μας ήταν πολύ καλή και γνώριζα ότι ο Β. Σιαρλή δεχόταν παρεμβάσεις στο έργο του, ή απλώς δεν ελαμβάνονταν υπ' όψιν οι προτάσεις του για την οικονομία. Μάλιστα μου ζήτησε και του έκλεισα συνάντηση με την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Ενώπιον της ηγεσίας της ΕΚΤ ο Β. Σιαρλή ανέλαβε δεσμεύσεις για διόρθωση της κυπριακής οικονομίας, τις οποίες δυστυχώς δεν μπόρεσε να τηρήσει, λόγω ακριβώς των εμποδίων που παρενέβαλλε στο έργο του η κυβέρνηση Χριστόφια».

Συνεχίζοντας ο κ. Ορφανίδης είπε επί λέξει τα εξής:
«Ρώτησα τον Βάσο Σιαρλή, αν θα τον διευκόλυνα αν υπέβαλλα την παραίτησή μου. Μου απάντησε κατηγορηματικά 'όχι', γιατί τότε διανύαμε μια πολύ κρίσιμη περίοδο για την οικονομία η οποία όδευε προς την καταστροφή και εγώ τον βοηθούσα στις προσπάθειές του. Θεωρούσα ότι επιβαλλόταν να παραμείνω, επειδή ακριβώς είμαι επαγγελματίας στη διαχείριση κρίσεων».

Προχωρώντας ένα βήμα παραπέρα, ο πρώην διοικητής είπε πως, αν τα κατάφερνε ο Βάσος Σιαρλή να πείσει τον Πρόεδρο Χριστόφια, για την οικονομική πολιτική που έπρεπε να ακολουθηθεί, η Κύπρος θα εσώζετο. Πρόσθεσε δε ότι, αν η κυβέρνηση Χριστόφια έπαιρνε μέτρα αντί να πάρει 2,5 δισεκατομμύρια δανεικά από τη Ρωσία, τα πράγματα θα ήταν πολύ διαφορετικά για την Κύπρο.

Θερμό επεισόδιο
Όλα τα πιο πάνω, καθώς και η αναφορά του Αθανάσιου Ορφανίδη ότι «έγιναν ματσαράγκες για τον ELA της Λαϊκής» προκάλεσαν την έντονη αντίδραση του βουλευτή του ΑΚΕΛ Γιώργου Λουκαΐδη, με αποτέλεσμα να προκληθεί θερμό επεισόδιο μεταξύ τους και να ανάψουν κυριολεκτικά τα αίματα, με τον κ. Λουκαΐδη να φωνάζει τον πρώην διοικητή ότι λέει ψέματα και τον κ. Ορφανίδη να φωνάζει ότι ο τέως Πρόεδρος Χριστόφιας τορπίλιζε συνεχώς τις προσπάθειες του Βάσου Σιαρλή.

Να σημειωθεί ότι ο πρώην διοικητής δέχθηκε έντονη κριτική από την ομάδα των βουλευτών του ΑΚΕΛ για τις δηλώσεις που γίνονταν υπέρ του από τον ΔΗΣΥ και το ΔΗΚΟ.

«Ο Αβέρωφ και ο Νικόλας», του είπε συγκεκριμένα ο Άριστος Δαμιανού του ΑΚΕΛ, «σε θεωρούσαν σωτήρα και φώναζαν κάτω τα χέρια από τον Ορφανίδη. Γιατί δεν τους ζήτησες να σταματήσουν να ζητούν τον επαναδιορισμό σου, αφού όπως λες δεν τον ήθελες;».

Ο Γιώργος Περδίκης των Οικολόγων εξάλλου είπε στον κ. Ορφανίδη τα εξής:
«Αν ήμουν στη θέση σου, θα έβγαινα στο πιο ψηλό καμπαναριό και θα φώναζα 'συνάξετέ τον (τον Δ. Χριστόφια) γιατί μας καταστρέφει'».

Δεν είμαι εγώ που έφερα τον Βγενόπουλο
Στις επικρίσεις που ακούσθηκαν εναντίον του για τη χρεοκοπία της Λαϊκής, η οποία, όπως ελέχθη, πήρε για πρώτη φορά έκτακτη ρευστότητα από τον μηχανισμό της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας επί της δικής του θητείας, ο κ. Ορφανίδης είπε χαρακτηριστικά:
«Δεν έφερα εγώ τον κ. Βγενόπουλο στην Κύπρο. Τον κ. Βγενόπουλο τον έδιωξα όταν μπορούσα».

Οι αριθμοί της Pimco
Έντονη συζήτηση, σε βαθμό που μπορεί να χαρακτηρισθεί και καβγάς, έγινε μεταξύ ΑΚΕΛ και πρώην διοικητή, σε σχέση με τους αριθμούς που ο οίκος Pimco έδωσε ως ανάγκες των κυπριακών τραπεζών. Ο κ. Ορφανίδης επέμεινε στη θέση την οποία επανειλημμένα έχει καταθέσει δημοσίως, ότι οι αριθμοί ήταν επίτηδες φουσκωμένοι, σε μια προσπάθεια να πληγούν οι κυπριακές τράπεζες, αφήνοντας ξεκάθαρα να νοηθεί ότι αυτό έγινε με οδηγίες της κυβέρνησης Χριστόφια.

Είπε χαρακτηριστικά:
«Ορισμένοι ξόδεψαν πολλά εκατομμύρια για να βρουν τρόπους να καταστρέψουν το τραπεζικό σύστημα της Κύπρου».
Δέχθηκε, όπως ήταν αναμενόμενο, σφοδρή επίθεση από το ΑΚΕΛ, βουλευτές του οποίου τον κατηγόρησαν ξανά ότι ψεύδεται, ενώ έντονη συζήτηση και αμφισβήτηση της αξιοπιστίας του πρώην διοικητή έγινε και για την αναφορά του σε άρθρο του γ.γ. του ΑΚΕΛ Άντρου Κυπριανού για τους αριθμούς της Pimco.

Για να πληγεί η αξιοπιστία του πρώην διοικητή το ΑΚΕΛ κυκλοφόρησε χθες, στα δημοσιογραφικά έδρανα, την είδηση για την αποζημίωση που κλήθηκε από το δικαστήριο να πληρώσει τον Γενάρη του 2015 ο κ. Ορφανίδης, στο μέλος του δ.σ. της Κεντρικής Νίκο Κωνσταντίνου για δυσφήμηση.

Απαντώντας στο τελευταίο, ο πρώην διοικητής είπε πως για την υπόθεση αυτή καταδικάσθηκε ερήμην, αφού δεν του επιδόθηκε η κλήση για την αγωγή.

«Η κλήση τοιχοκολλήθηκε στο σπίτι μου στην Κύπρο, ενώ είναι σε όλους γνωστό ότι δεν διαμένω πια στην Κύπρο αλλά στις ΗΠΑ».

Το κούρεμα του 2013
Στη χθεσινή του εμφάνιση στην Επιτροπή Θεσμών, ο κ. Ορφανίδης αναφέρθηκε για άλλη μια φορά στη θέση του ότι το κούρεμα του Μαρτίου 2013 μπορούσε να είχε αποφευχθεί.

«Ανέφερα ήδη -είπε- τις ενέργειες της Κεντρικής Τράπεζας που οδήγησαν στα φουσκωμένα νούμερα της Pimco. Πιστεύω ότι το κούρεμα θα μπορούσε να είχε αποφευχθεί, αν η Κυβέρνηση αμφισβητούσε άμεσα την έκθεση της Pimco. Το λάθος της Κυβέρνησης είναι ότι φαίνεται να βασίστηκε στις εκτιμήσεις της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου.

Αυτό είναι τραγικό, διότι ήταν ήδη γνωστό πριν από τις αρχές του Μάρτη ότι η Κεντρική είχε δώσει οδηγίες στην Pimco, για να φουσκώσει τα νούμερα. Δυστυχώς η Κυβέρνηση Αναστασιάδη, με Υπουργό τότε τον Μιχάλη Σαρρή, δεν ξέρω πώς να το πω, «φαίνεται να έπεσε σε μια παγίδα».

Στη συνέχεια έγινε συζήτηση για την αξιοπιστία της εταιρείας Alvarez &Marsal και εισηγήθηκε ότι θα έπρεπε να διερευνηθεί ο ρόλος της στην πώληση των καταστημάτων των κυπριακών τραπεζών στην Ελλάδα. Για το θέμα αυτό έγινε έντονη επίσης συζήτηση, καθώς και λόγος για συμφέροντα τριών τραπεζιτών τα οποία εξυπηρετήθηκαν με την πώληση των κυπριακών τραπεζών στην Ελλάδα.

Για την εταιρεία αυτή, η οποία είχε προσληφθεί επί Πανίκου Δημητριάδη για να διερευνήσει τις συνθήκες στις τράπεζες, ελέχθησαν πολλά περί μιζών και προμηθειών, κι αφέθηκαν να αιωρούνται ερωτηματικά για την ποιότητα της έρευνάς της.

Μαρφίν και ομόλογα
Για τη μετατροπή θυγατρικής τράπεζας της Μαρφίν σε υποκατάστημα στην Κύπρο, ο κ. Ορφανίδης είπε πως η Κεντρική, σύμφωνα με την κυπριακή νομοθεσία, δεν έχει λόγο και ότι απλώς ενημερώθηκε, αφού έγινε η μετατροπή με αίτημα στον Έφορο Εταιρειών και εξασφάλιση δικαστικής απόφασης.

«Η Κεντρική απλώς ενημερώθηκε για τη μετατροπή», ανέφερε. «Πρόκειται για κενό στην κυπριακή νομοθεσία, το οποίο πρέπει να διορθωθεί».

Για την αγορά ελληνικών ομολόγων ανέφερε ότι οι Κεντρικές Τράπεζες δεν έχουν λόγο και δεν μπορούν να επέμβουν στην αγορά κρατικών ομολόγων, και ότι πρόκειται για απόφαση που ελήφθη σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

Η εξαγορά της Uniastrum
Πολλή συζήτηση έγινε και για την αγορά της ρωσικής τράπεζας Uniastrum από την Τράπεζα Κύπρου. Από την αγορά αυτή, η Τρ. Κύπρου υπέστη ζημιά ύψους 700 εκ.

Όπως είπε ο κ. Ορφανίδης, η τελική εισήγηση που πήγε στο γραφείο του για την εξαγορά ήταν θετική. Ο ίδιος συμφώνησε, όπως είπε, αφού οι προοπτικές της Ρωσίας την εποχή εκείνη αλλά και οι σχέσεις της με την ΕΕ ήταν βελτιωμένες, ενώ αναφορά έκανε και στο γεγονός ότι τον τότε καιρό είχαν γίνει πολλές εξαγορές τραπεζών στην Ουκρανία και τη Ρωσία ακόμη και από αυστριακές τράπεζες. Προς επιβεβαίωση των λεγομένων του, ο κ. Ορφανίδης κάλεσε την Επιτροπή Θεσμών να ζητήσει τον φάκελο από την Κεντρική Τράπεζα.

Πάντως απαντώντας σε ερωτήσεις βουλευτών του ΑΚΕΛ, παραδέχθηκε ότι υπήρξε τηλεφωνική επικοινωνία από πλευράς του Γενικού Διευθυντή του Υπουργείου Οικονομικών Χρίστου Πατσαλίδη, στην παρουσία και του τότε Υπουργού Οικονομικών Χαρίλαου Σταυράκη, οι οποίοι του ζήτησαν να μην εγκρίνει την αγορά.

«Τους ζήτησα -είπε- να μου πουν συγκεκριμένους λόγους γιατί να μην αποδεχθώ την εξαγορά».
Στη συνέχεια απέρριψε ότι στη διάρκεια της θητείας του επέτρεψε την αλόγιστη επέκταση του τραπεζικού τομέα και έδωσε στοιχεία για τις τραπεζικές εργασίες τον Ιούνιο 2007, λίγες εβδομάδες μετά που ανέλαβε (συνολικές τραπεζικές εργασίες 646% του ΑΕΠ) και τον Ιούνιο του 2012 (συνολικές τραπεζικές εργασίες 669% του ΑΕΠ).

Φερέγγυα η Λαϊκή
Ο πρώην διοικητής επανέλαβε ότι ενόσω ο ίδιος ήταν διοικητής, η Λαϊκή Τράπεζα ήταν φερέγγυα, γι' αυτό και έπαιρνε έκτακτη ρευστότητα, ενώ εξήγησε ότι είχαν τεθεί ασφαλιστικές δικλίδες και ότι γίνονταν αναλύσεις από δύο διαφορετικά τμήματα κάθε δύο εβδομάδες για τη φερεγγυότητά της, καθώς και για την επάρκεια των εξασφαλίσεων για την παροχή ELA.

Εξήγησε ότι, αν τα κριτήρια αυτά δεν επληρούντο, η Κεντρική θα ήταν υπόλογη σε περίπτωση που θα εδημιουργείτο πρόβλημα.

Πάντως, επικαλούμενος πρακτικά συνάντησης της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας τον Ιανουάριο του 2013, είπε πως αργότερα παράνομα δινόταν ELA στη Λαϊκή.

Τα αξιόγραφα
Σε ερώτηση, αν η Κεντρική διερεύνησε παράπονα για τα αξιόγραφα, ο κ. Ορφανίδης είπε ότι τον Νοέμβριο του 2010 συζητήθηκε το θέμα σε συνάντηση των εποπτικών Αρχών στη βάση όχι συγκεκριμένων παραπόνων, αλλά φημολογίας. Πρόσθεσε ότι τον Ιανουάριο του 2011 εκδόθηκε εγκύκλιος από την Κεντρική προς τις τράπεζες, με την οποία υπενθυμίζονταν οι κανονισμοί για τα προϊόντα αυτά.

Στη συνέχεια είπε πως είχε γίνει περαιτέρω έρευνα, ενώ αναφέρθηκε και σε ενημέρωση που υπήρξε από τον λειτουργό της Κεντρικής Μιχάλη Στυλιανού, ότι δεν προέκυψε οτιδήποτε ανησυχητικό, ενώ δεν παρέλειψε να πει ότι θα ήταν χρήσιμο, αν οι αγοραστές των χρεογράφων υπέβαλλαν παράπονα στην Κεντρική.

Να σημειωθεί ότι ο κ. Ορφανίδης αναφέρθηκε και σε μεταγενέστερη έρευνα του ιδίου λειτουργού, του Μ. Στυλιανού δηλαδή, για τα αξιόγραφα, στην οποία τα συμπεράσματά του ήταν εντελώς αντίθετα.

«Διερωτώμαι -τόνισε- αν μου έδωσε λανθασμένη πληροφόρηση. Γνωρίζοντας τώρα τι ακολούθησε, δεν αποκλείω κανένα κίνητρο».

Τα μέλη των δ.σ. των τραπεζών
Ο κ. Ορφανίδης απέρριψε θέσεις βουλευτών, ότι ο ίδιος αρνήθηκε να υπάρχουν ανεξάρτητα μέλη στα διοικητικά συμβούλια των τραπεζών.

«Αντίθετα -τόνισε- κατά τη διάρκεια της θητείας μου η Κεντρική πρωτοστατούσε στη βελτίωση της εταιρικής διακυβέρνησης. Φυσικά πάντα υπάρχουν προβλήματα και πρέπει να πω ότι σε ελέγχους βρίσκαμε και λάθη και παραλείψεις και παραβιάσεις. Επιβάλλαμε κυρώσεις, κρίναμε και άτομα μη ικανά σε ορισμένες περιπτώσεις. Φυσικά όλα αυτά γίνονταν μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας».

Ισχυρό θεσμικό πλαίσιο
Ο πρώην διοικητής απέρριψε επίσης όσα υπέβαλαν βουλευτές, ότι δηλαδή η οικονομική καταστροφή οφείλεται σε χαλαρή εποπτεία.

«Το θεσμικό μας πλαίσιο -τόνισε- ήταν σχετικά πιο ισχυρό από άλλες χώρες. Μία αδυναμία, που υπήρχε διαχρονικά, αφορούσε τα Συνεργατικά Πιστωτικά Ιδρύματα, τα οποία δεν ήταν υπό τον έλεγχο της Κεντρικής. Όταν με την είσοδο της Κύπρου στο ευρώ δόθηκε πρόσβαση σε στοιχεία που αφορούσαν τα ΣΠΙ, τρόμαξα. Προσπαθήσαμε να κάνουμε βελτιώσεις, αλλά τα πράγματα δεν εκινούντο αρκετά γρήγορα».

Έντονη συζήτηση έγινε και για τους σκληρούς δίσκους δύο φορητών ηλεκτρονικών υπολογιστών που χρησιμοποιούσε ο πρώην διοικητής, στην Κεντρική.

Οι υπολογιστές του
Ο κ. Ορφανίδης δέχθηκε πυρά επειδή, όπως ελέχθη από βουλευτές, αρνήθηκε να παραδώσει τους σκληρούς δίσκους μετά την αποχώρησή του.

«Δεν αρνήθηκα», είπε. «Αυτό έγινε λόγω του ότι το τεχνικό τμήμα δεν είχε το απαραίτητο λογισμικό για να σβήσει τα προσωπικά μου δεδομένα μετά την αποχώρησή μου από την τράπεζα. Χρησιμοποιούσα δύο υπολογιστές με το ίδιο όμως πρόγραμμα κι έτσι υπήρχαν όλα τα στοιχεία και στους δύο δίσκους. Χρησιμοποιούσα τον μικρό υπολογιστή στα επαγγελματικά μου ταξίδια επειδή ήταν ελαφρύς, αλλά σ’ αυτόν δεν υπήρχαν αρχεία της Κεντρικής, αλλά αντίγραφά τους.

Όταν έφυγα, πήρα τον τελευταίο ηλεκτρονικό υπολογιστή μαζί μου για λίγες ημέρες, για να μπορώ να έχω πρόσβαση στην προσωπική μου ηλεκτρονική διεύθυνση. Όμως η νέα διοίκηση της τράπεζας ζήτησε να διακοπεί αμέσως η παροχή της προσωπικής μου αλληλογραφίας, με αποτέλεσμα να χάσω προσωπικά ηλεκτρονικά μηνύματα».

Ζαχαρίου: Τα 10 δις ήταν για τα δημόσια οικονομικά
Σε δηλώσεις μετά τη λήξη της συνεδρίας, ο πρόεδρος της Επιτροπής Θεσμών Ζαχαρίας Ζαχαρίου είπε πως η προσπάθεια που γίνεται αποσκοπεί στο να λάμψει η αλήθεια και πρόσθεσε ότι με την ολοκλήρωση της συζήτησης θα μελετηθούν όσα ελέχθησαν, για να ληφθεί απόφαση για τη διαχείρισή τους.

«Η οικονομική κρίση -σημείωσε- θα ήταν πιο χαλαρή, αν τον Μάιο του 2011 παίρναμε μέτρα και όχι δάνειο από τη Ρωσία. Επίσης, θέλω να πω ότι τα 10 δισεκατομμύρια του μνημονίου δεν τα δανειστήκαμε για τις τράπεζες, αλλά για διόρθωση των δημοσίων οικονομικών».