Ο ELA και τα ελλιπή στοιχεία

Ζήτημα ελεύθερης πρόσβασης στην Κεντρική Τράπεζα θέτει ο Γενικός Ελεγκτής
Παρά το γεγονός πως παρεμποδίζεται ο έλεγχος της Υπηρεσίας, ο Οδυσσέας Μιχαηλίδης τονίζει τη βούλησή του για πλήρη διερεύνηση των συνθηκών, κάτω από τις οποίες η Λαϊκή έλαβε 9,8 δις ευρώ σε ELA

Ζήτημα ελεύθερης πρόσβασης σε όλα τα στοιχεία, πληροφορίες και αρχεία της Κεντρικής Τράπεζας, ούτως ώστε

ο Γενικός Ελεγκτής να μπορεί να ελέγξει όλες τις δραστηριότητες της ΚΤ, θέτει μέσω της Ετήσιας Έκθεσής του ο Οδυσσέας Μιχαηλίδης.

Όπως χαρακτηριστικά επισημαίνει, «η Υπηρεσία μας θεωρεί ότι το θέμα, ως θέμα αρχής, με την έμπρακτη στήριξη της τέως Γενικής Ελέγκτριας και νυν Διοικητού της ΚΤ, πρέπει, όπως και η ίδια υποστήριζε αφότου τροποποιήθηκε η σχετική νομοθεσία, να επανεξεταστεί άμεσα, ούτως ώστε να επιτευχθεί το συντομότερο η ανάλογη τροποποίηση της νομοθεσίας προς παροχή πλήρους και ελεύθερης πρόσβασης σε όλα τα στοιχεία, πληροφορίες και αρχεία της ΚΤ, περιλαμβανομένων και των θεμάτων που αφορούν το Ευρωπαϊκό Σύστημα Κεντρικών Τραπεζών (ΕΣΚΤ) στα πρότυπα άλλων χωρών της Ευρωζώνης, όπου παρέχεται στον Γενικό Ελεγκτή η δυνατότητα ελέγχου σε σχέση με όλες τις δραστηριότητες της ΚΤ.

Μια τέτοια ενέργεια συνεπάγεται την αποστολή του προσχεδίου του σχετικού νομοσχεδίου στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) για διατύπωση γνώμης. Ταυτόχρονα, προσβλέπουμε στη στήριξη από τη Διοικητή, κατά την εξέταση του θέματος που λαμβάνει χώραν σε ευρωπαϊκό επίπεδο, ώστε η ΕΚΤ να ελέγχεται πλήρως από το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο», σημειώνει ο Γενικός Ελεγκτής.

Έλεγχος στη βάση δημοσιεύματος
Σε ό,τι αφορά το «καυτό» ζήτημα της παραχώρησης έκτακτης ρευστότητας (ΕLA) στη Λαϊκή Τράπεζα, ο Γενικός Ελεγκτής αφού καταγράφει τις διαδικασίες κάτω από τις οποίες γίνεται η παραχώρηση ELA, αναφέρει ότι η ΚΤ ξεκίνησε την παραχώρηση ELA στην Τράπεζα τον Σεπτέμβριο του 2011. «Το ύψος της χρηματοδότησης αυτής αυξήθηκε δραματικά κατά τη διάρκεια του 2011 και του 2012, με αποτέλεσμα από τις αρχές του 2012 να ανέλθει στα 9,8 δισεκατομμύρια ευρώ και να παραμείνει στα ίδια περίπου επίπεδα μέχρι την κατάρρευση της τράπεζας τον Μάρτιο του 2013», προσθέτει, διαχωρίζοντας την παραχώρηση έκτακτης ρευστότητας σε πέντε χρονικές περιόδους.

Σημειώνεται πως ο Γενικός Ελεγκτής ασχολείται με το θέμα του ELA έχοντας ως βάση το «περιβόητο» δημοσίευμα της εφημερίδας «New York Times», στις 17.10.2014, σύμφωνα με το οποίο, στη βάση των πρακτικών του Διοικητικού Συμβουλίου της ΕΚΤ, υπήρχαν διαφωνίες μεταξύ Γερμανίας και άλλων χωρών για την παραχώρηση ELA στην Λαϊκή Τράπεζα και πως θέση του τότε Διοικητή Πανίκου Δημητριάδη ήταν ότι αν κατέρρεε η Λαϊκή θα δημιουργούσε πανικό στην αγορά. Όπως ήταν γνωστό, ο επικεφαλής της γερμανικής τράπεζας ήταν ανένδοτος στην παραχώρηση ρευστότητας στη Λαϊκή, καθώς πίστευε ότι παραβιαζόταν το δόγμα για μη υποστήριξη σε προβληματικά πιστωτικά ιδρύματα.

Στο μικροσκόπιο τα 70 αιτήματα
Πέραν των πιο πάνω, ο Γενικός Ελεγκτής τονίζει στην Έκθεσή του πως η Ελεγκτική Υπηρεσία έθεσε υπό το μικροσκόπιό της και τα εβδομήντα, συνολικά, αιτήματα για παραχώρηση ELA στη Λαϊκή Τράπεζα, καταγράφοντας όσο το δυνατό πληρέστερα τη σχετική διαδικασία αξιολόγησης που διενεργούσε η ΚΤ, καθώς και τις γενικότερες αποφάσεις που λαμβάνονταν με βάση τα δεδομένα και τις ιδιαιτερότητες της κάθε περιόδου. Όπως επισημαίνει, ακόμη, η καταγραφή αυτών των γεγονότων έχει σχεδόν ολοκληρωθεί και αναμένεται σύντομα η Ελεγκτική Υπηρεσία να προχωρήσει στο επόμενο στάδιο, αυτό της αξιολόγησής τους.

Ταυτόχρονα, ο Οδυσσέας Μιχαηλίδης, αφού καταγράφει τις θέσεις και δηλώσεις του πρώην Διοικητή της ΚΤ σε σχέση με τη Λαϊκή Τράπεζα, τονίζει πως θα πρέπει να αξιολογηθεί κατά πόσον η προσέγγιση που ακολουθήθηκε τότε, ότι δηλαδή η τράπεζα παρέμενε φερέγγυα επειδή υπήρχε προοπτική ότι θα συναφθεί πρόγραμμα στήριξης, αποδείχθηκε στην πράξη εσφαλμένη αφού, ενώ τελικά το πρόγραμμα στήριξης συνήφθη, η τράπεζα κρίθηκε ως αφερέγγυα και τελικά έκλεισε. Εύλογο είναι επίσης το ερώτημα, πώς η Κεντρική Τράπεζα έκρινε πως μια τράπεζα που παραβίαζε για μήνες το όριο κεφαλαιακής επάρκειας του 8% συνέχισε να λαμβάνει έκτακτη ρευστότητα, με μόνη στήριξη την προοπτική ανακεφαλαιοποίησης της τράπεζας και αποκατάστασης του δείκτη αυτού. Κάτι που ωστόσο δεν έγινε ποτέ.

Ανακριβής παραλληλισμός…
Στη βάση των πιο πάνω, ο Γενικός Ελεγκτής υποδεικνύει τα εξής: «Η Υπηρεσία μας έχει την άποψη ότι ο παραλληλισμός που γίνεται μεταξύ της πολιτικής παραχώρησης ELA (για το οποίο ευθύνη έχει η ΚΤ) και της πολιτικής για τις πιστοδοτικές πράξεις του Ευρωσυστήματος (για τις οποίες το Ευρωσύστημα είναι συλλογικά υπεύθυνο) είναι ανακριβής για την περίπτωση της Λαϊκής, καθώς η ισχύουσα τότε πολιτική της ΕΚΤ για την άσκηση διακριτικής ευχέρειας για τον μη αποκλεισμό ενός μη ‘‘οικονομικά εύρωστου’’ πιστωτικού ιδρύματος από πιστοδοτικές πράξεις του Ευρωσυστήματος, αφορούσε, σύμφωνα με απόφαση του ΔΣ της ΕΚΤ 15.5.2012, μόνο στην περίπτωση που η κεφαλαιακή επάρκεια του πιστωτικού ιδρύματος αναμενόταν να αποκατασταθεί εντός μιας πολύ μικρής χρονικής περιόδου, και συγκεκριμένα εντός 2 μηνών, ενώ για τυχόν μεγαλύτερη περίοδο χρειαζόταν σχετική έγκριση του ΔΣ της ΕΚΤ».

Παράλληλα, ο Γενικός Ελεγκτής τονίζει ότι «η Υπηρεσία θα αξιολογήσει κατά πόσον η απουσία ενός εφικτού σχεδίου εξόδου της τράπεζας από τον ELA, σε συνδυασμό με την παρατεταμένη μη λήψη δραστικών μέτρων, συνέτεινε στην παρατεταμένη εξάρτηση της τράπεζας από τον ΕLA και στην αύξησή του σε μη επιτρεπτά επίπεδα για τα κυπριακά δεδομένα, καθώς και σε ποιο βαθμό αυτό επηρέασε τις διαπραγματευτικές δυνατότητες της Κύπρου με την Τρόικα».

Σε τι στοχεύει
Για το ίδιο θέμα, ο Οδυσσέας Μιχαηλίδης γνωστοποιεί, επίσης μέσω της Έκθεσής του, πως «η Υπηρεσία μας θα αξιολογήσει τις μεθοδολογίες εκτίμησης των εξασφαλίσεων που χρησιμοποιούσε η ΚΤ, ώστε να φανεί κατά πόσον η αποδοχή των παρεχόμενων εξασφαλίσεων της Λαϊκής αποτελούσε πράξη τεχνοκρατικής ανάλυσης ή απόφαση πολιτικής της ΚΤ. Συγκεκριμένα, θα αξιολογηθεί το κατά πόσον, στις περιπτώσεις όπου η αξία των εξασφαλίσεων, με βάση την υφιστάμενη μεθοδολογία εκτίμησης, μειωνόταν κάτω από το ποσό του παρεχόμενου ELA (λόγω για παράδειγμα αύξησης των μη-εξυπηρετούμενων δανείων, υποβάθμισης της πιστοληπτικής αξιολόγησης των ομολόγων ή μη-επάρκειας των νέων εξασφαλίσεων), υποβάλλονταν ή όχι εισηγήσεις από τους αρμόδιους λειτουργούς της ΚΤ, για υιοθέτηση λιγότερο συντηρητικών παραδοχών ή διαφορετικών τεχνοκρατικών κριτηρίων, με αποτέλεσμα την αύξηση της συνολικής εκτίμησης ή την παραμονή της στα ίδια επίπεδα (αντί τη μείωσή της ως θα αναμενόταν)», προσθέτει.

Επισημαίνει δε: «Η Υπηρεσία μας επιφυλάσσεται να τοποθετηθεί μετά την ολοκλήρωση του σχετικού ελέγχου και την αξιολόγηση των δεδομένων. Θεωρούμε, ωστόσο, ότι χρειάζεται να αξιολογηθεί το κατά πόσον οι μεθοδολογίες εκτίμησης των δανειακών απαιτήσεων λάμβαναν επαρκώς υπόψη την αξιοπιστία των στοιχείων που χρησιμοποιούνταν για τις εκτιμήσεις αυτές. (…) Η Υπηρεσία μας υπογραμμίζει σχετικά ότι όποιες ευθύνες τυχόν προκύψουν θα ανήκουν αποκλειστικά σε όσους δεν ενήργησαν ορθά στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων τους κατά τη συγκεκριμένη περίοδο, και όχι σε όσους κατά την εκτέλεση των καθηκόντων τους, μεταγενέστερα, το εντοπίζουν προς διασφάλιση της διαφάνειας και λογοδοσίας», εξηγεί ο Οδυσσέας Μιχαηλίδης.