Νικόλας: Τα πραγματικά δεδομένα για την οικονομία είναι απογοητευτικά

Το Δημοκρατικό Κόμμα διοργάνωσε την Τρίτη 1/12/2020 Διαδικτυακή Συζήτηση με θέμα: «Κυπριακή Οικονομία: Προκλήσεις και Κίνδυνοι μετά την Πανδημία.

Κύριοι ομιλητές της συζήτησης, η οποία μεταδόθηκε ζωντανά από τη σελίδα του ΔΗΚΟ στο Facebook, ήταν:

- Νικόλας Παπαδόπουλος, Πρόεδρος ΔΗΚΟ

- Μάκης Κεραυνός, πρώην Υπ. Οικονομικών

- Καθηγητής Ανδρέας Θεοφάνους, Πρόεδρος Τμήματος Πολιτικών Επιστημών και Διακυβέρνησης του Πανεπιστημίου Λευκωσίας

-

Τα πραγματικά δεδομένα για την οικονομία είναι απογοητευτικά. Το ΔΗΚΟ είχε προειδοποιήσει από το Σεπτέμβριο ότι ένα δεύτερο κύμα πανδημίας και νέα περιοριστικά μέτρα θα προκαλούσαν μεγαλύτερη συρρίκνωση της οικονομίας από την αναμενόμενη.#Cyprus pic.twitter.com/L7twDf6vFf

Κατά τη συζήτηση, την οποία συντόνιζε ο Επικεφαλής της Επιτροπής Οικονομικών του ΔΗΚΟ, Μαρίνος Γιαλελής, οι ομιλητές πέραν των αρχικών τους τοποθετήσεων απάντησαν σε ερωτήσεις που υπέβαλε το κοινό μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου και ζωντανά μέσα από τη σελίδα του ΔΗΚΟ στο Facebook.

Αυτούσια η ομιλία του Προέδρου του ΔΗΚΟ:

Προκλήσεις και κίνδυνοι μετά την Πανδημία

Η εικόνα της κυπριακής οικονομίας έχει δυο όψεις:   Η μία όψη είναι η ωραιοποιημένη εικόνα που προβάλλει καθημερινά η κυβέρνηση του ΔΗΣΥ και η άλλη όψη είναι η πραγματικότητα…

Και δυστυχώς τα πραγματικά δεδομένα για την κυπριακή οικονομία είναι απογοητευτικά. Τον περασμένο Σεπτέμβρη, το ΔΗΚΟ, με επιστολή του προς τον ΠτΔ προειδοποιούσε πως έρχεται δεύτερο κύμα πανδημίας, όπως δυστυχώς έγινε και στην υπόλοιπη Ευρώπη.

Προειδοποιούσαμε, όπως εξάλλου προειδοποιούσε και η Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου, πως εάν παρ’ ελπίδα, έχουμε ένα νέο κύμα κορωνοϊού και νέα περιοριστικά μέτρα, τότε η συρρίκνωση της οικονομίας θα ήταν μεγαλύτερη από εκείνη που προέβλεπε η κυβέρνηση.

Προειδοποιούσαμε και ζητούσαμε από την κυβέρνηση να προετοιμαστεί, καθώς σε τέτοια περίπτωση, τόσο τα υγειονομικά όσο και τα οικονομικά δεδομένα θα ήταν χειρότερα από τα αναμενόμενα.

Δυστυχώς, δεν εισακουστήκαμε.

Αντίθετα, ακόμη και τον περασμένο Οκτώβριο ο Υπουργός Οικονομικών έγραφε σε επιστολή του προς τη Βουλή για τον προϋπολογισμό του 2021 ότι,
«…Η αντιμετώπιση της πανδημίας κρίθηκε κατά γενική ομολογία επιτυχημένη, καθώς ο αριθμός των κρουσμάτων μειώθηκε κατακόρυφα»  και Εκτιμούσε πως «…δεν αναμένεται 2ο κύμα πανδημίας για σκοπούς προβλέψεων του προϋπολογισμού του 2021…»
και ως συνέπεια αναθεώρησε τις προβλέψεις του για την συρρίκνωση της κυπριακής οικονομίας «…προς τα πάνω».

Ο αναπληρωτής πρόεδρος του ΔΗΣΥ πριν από ένα μήνα δήλωνε πως αναμένεται μία,
«…ισχυρή ανάκαμψη της οικονομίας για το 2021».

Ο Προέδρος του ΔΗΣΥ πριν από δυο μήνες στη σύσκεψη Αρχηγών για την οικονομία διαβεβαίωνε πως η ανάπτυξη του 2021…
«…θα καλύψει την ύφεση και όλες τις ζημιές του 2020…»  Αυτές εξακολουθούν να είναι οι προβλέψεις του ΔΗΣΥ για την κυπριακή οικονομία.

Δυστυχώς η πραγματικότητα σήμερα είναι κάπως διαφορετική:

• Έχουμε πλέον ένα 2ο κύμα της πανδημίας που είναι χειρότερο από το 1ο. Νέα περιοριστικά μέτρα που θα πλήξουν τις επιχειρήσεις εστίασης, κατανάλωσης, υπηρεσιών και όχι μόνο.

• Τα αποτελέσματα της τουριστικής βιομηχανίας φέτος ήταν χειρότερα από τα αναμενόμενα, ίσως τα χειρότερα από το 1976 και δυστυχώς, όλες οι εκτιμήσεις δείχνουν πως και η επόμενη χρονιά θα είναι εξίσου δύσκολη για την τουριστική βιομηχανία.

• Είχαμε το σκάνδαλο του «Αλ Τζαζίρα» και την άτακτη διακοπή του Κυπριακού Επενδυτικού Προγράμματος, με σημαντικές αρνητικές επιπτώσεις στην εργοληπτική βιομηχανία και στον τομέα των ακινήτων.

• Στη ναυτιλία για δυο συνεχόμενες χρονιές (το 2018 και το 2019) είχαουμε μείωση στην εγγραφή πλοίων. 

Σημειώνεται πως ή Κύπρος το 2000 ήταν 5η παγκοσμίως σε ότι αφορά το μέγεθος του στόλου της.  Σήμερα είμαστε 12οι και σε ευρωπαϊκό επίπεδο μας έχει ξεπεράσει η Μάλτα.    

Αυτά είναι κάποια μακροοικονομικά δεδομένα. 

Σε ανθρώπινο επίπεδο: 

• Η ανεργία προβλέπεται να ξεπεράσει το 9%.

• Σχεδόν ένας στους τέσσερεις συμπολίτες μας βρίσκεται κάτω από το όριο της φτώχειας (22,5% του πληθυσμού, 195.000 άτομα – μία πόλη όπως τη Λευκωσία, βρίσκεται κάτω από το όριο της φτώχειας)

• Ένα στα 7 νοικοκυριά στερείται βασικά αγαθά όπως το νερό, το ρεύμα και το φαγητό
Αυτή είναι η Κύπρος του 2021.  Αυτό είναι το «success story».

Και η ερώτηση και η απορία που έχουμε όλοι μας είναι, πως καταντήσαμε έτσι;

Σίγουρα η Πανδημία έχει δημιουργήσει πολύ αρνητικά δεδομένα, όπως εξάλλου έχει γίνει σε όλες ανεξαιρέτως τις ευρωπαϊκές χώρες.

Όμως η αλήθεια είναι ότι η Κύπρος είχε να αντιμετωπίσει αυτή την άκρως αρνητική εξέλιξη, με πολύ χειρότερα δεδομένα από ότι είχαν να αντιμετωπίσουν άλλες χώρες.

Για παράδειγμα ΠΡΙΝ από τον κορωνοϊό,

• Το σκάνδαλο της κατάρρευσης του Συνεργατισμού είχε ως αποτέλεσμα η Κύπρος να έχει το 4ο χειρότερο χρέος στην ΕΕ και το χειρότερο δημοσιονομικό έλλειμμα για το 2019.    

Υπενθυμίζω πως με βάση τις προβλέψεις της Κυβέρνησης, οι οποίες  περιλαμβάνονταν στο Στρατηγικό Πλαίσιο Δημοσιονομικής Πολιτικής 2017, το δημόσιο χρέος θα έπρεπε να είχε μειωθεί ως ακολούθως:

• 97,8% του ΑΕΠ το 2018
• 90% του ΑΕΠ το 2019
• 85,6% του ΑΕΠ το 2020  

Σε αντίθεση με τις τότε προβλέψεις και σχεδιασμούς της Κυβέρνησης η Κύπρος παρουσίαζε ως δημόσιο χρέος,

• το 2018 το 101% του ΑΕΠ
• το 2019 το 96% του ΑΕΠ
• και το 2020 θα κλείσουμε με 116% του ΑΕΠ χρέος 

• Η τραπεζική κρίση και η εκποίηση των περιουσιακών στοιχείων της κυπριακής οικονομίας συνεχίζονται και παράλληλα συνεχίζεται η πίεση που νιώθουν οι κυπριακές επιχειρήσεις και τα κυπριακά νοικοκυριά.

• Επιπρόσθετα και σαν να μην έφταναν όλα αυτά, η Κύπρος έχει να αντιμετωπίσει την εξάπλωση της διαφθοράς που οδήγησε στον τερματισμό του κυπριακού επενδυτικού προγράμματος με καταστροφικές συνέπειες για την κυπριακή οικονομία.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στην τελευταία έκθεση της διαπιστώνει πως η Κύπρος εισήλθε στην κρίση της πανδημίας με προ-υπάρχουσες ευπάθειες της κυπριακής οικονομίας, όπως:

• Το ψηλό δημόσιο χρέος (λόγω της κατάρρευσης του Συνεργατισμού)
• Το υψηλό ποσοστό ΜΕΔ
• Τη μέτρια ανάπτυξη της οικονομίας

Τονίζεται πως η Κύπρος ήδη είχε μπει στο Μηχανισμό Προειδοποίησης του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου λόγω υψηλού δημόσιου χρέους και ψηλού δημοσιονομικού ελλείμματος και όλα αυτά ΠΡΙΝ την πανδημία.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επιπρόσθετα επισημαίνει πως:

• Το Δημόσιο χρέος θα ανέλθει στο 116% του ΑΕΠ, δηλαδή, στο δεύτερο υψηλότερο του σημείο μετά το 2013.

• Η συρρίκνωση της κυπριακής οικονομίας θα είναι μεγαλύτερη από ότι προβλέπει η Κυβέρνηση και συγκεκριμένα θα είναι -6.2% και όχι -5%.

• Το δημοσιονομικό έλλειμμα ήταν υπερβολικό το 2019 (-6.3%) αλλά θα επιδεινωθεί απότομα το 2020 λόγω της κατάρρευσης του Τουρισμού.

• Το οικιακό χρέος ανήλθε το 2019 στο 90% του ΑΕΠ και είναι πάνω από τα όρια της προληπτικής εποπτείας.

Είμαστε με άλλα λόγια, ο πιο καταχρεωμένος λαός στην Ευρώπη.  

Τονίζω για να γίνω απόλυτα κατανοητός ότι: παρά του ότι, ΜΕΤΑ την κατάθεση του κρατικού προϋπολογισμού του 2021 από την κυβέρνηση, είχαμε,

• Το 2ο κύμα της πανδημίας
• Νέα περιοριστικά μέτρα
• Τον τερματισμό του ΚΕΠ
• Τις έντονες προειδοποιήσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής

Κι όμως, η Κυβέρνηση του ΔΗΣΥ επιμένει πως το 2021 θα έχουμε «ισχυρή ανάπτυξη» και έχει αφήσει τον προϋπολογισμό του 2021 αναλλοίωτο.Όπως μας τον έφεραν, έτσι έχει μείνει.

Το ΔΗΚΟ δεν συμφωνεί με αυτόν τον εφησυχασμό και την ωραιοποιημένη εικόνα που φαίνεται να υιοθετεί η κυβέρνηση του ΔΗΣΥ.
Επιμένουμε πως πρέπει να ληφθούν άμεσα, αποτελεσματικά μέτρα στήριξης της οικονομίας, των εργαζομένων, των Μικρομεσαίων επιχειρήσεων και των ευάλωτων ομάδων του πληθυσμού μας. 

Το ΔΗΚΟ προτείνει μεταξύ άλλων:

1. Την ανακατανομή δαπανών από τον κρατικό προϋπολογισμό έτσι ώστε να περιοριστούν τα ελλείμματα του κράτους σε σημαντικό βαθμό, αλλά και να διατεθούν κονδύλια για την ουσιαστική στήριξη της οικονομίας.

2. Την άντληση χρηματοδότησης από ευρωπαϊκές πηγές και από ευρωπαϊκά προγράμματα έτσι ώστε να μειωθεί το εγχώριο χρέος.

3. Την επαναφορά του Νομοσχεδίου των κρατικών  εγγυήσεων, ύψους €1.5 δις, ως αυτό είχε τροποποιηθεί με τις εισηγήσεις του Δημοκρατικού Κόμματος.

4. Τη λειτουργία Ταμείου Χρηματοδότησης Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων, το οποίο θα χρηματοδοτηθεί από τα σχετικά ευρωπαϊκά προγράμματα.

5. Την επιδότηση ενοικίων για επιχειρήσεις που περιορίζεται η λειτουργία τους λόγω των μέτρων.

6. Επέκταση των υφιστάμενων προγραμμάτων στήριξης των εισοδημάτων και των εργαζομένων συγκεκριμένων κλάδων μέχρι το πρώτο  τρίμηνο του 2021.      

7. Σε συνεργασία με το τραπεζικό σύστημα πρέπει να βρεθεί ο τρόπος συνέχισης της αναστολής των δόσεων, τουλάχιστον για τους τομείς της Οικονομίας που θα συνεχίσουν να αντιμετωπίζουν προβλήματα λόγω της κρίσης του Κορωνιού, όπως  είναι, για παράδειγμα, ο τομέας του τουρισμού.

8. Σε συνεργασία με το τραπεζικό σύστημα, να βρεθεί ο τρόπος να προστατευτεί η πρώτη κατοικία ευάλωτων νοικοκυριών με συγκεκριμένα κριτήρια έτσι ώστε να μην κινδυνεύουν από πλειστηριασμούς.\

9. Εδώ και κάποιους μήνες αναμένουμε να δούμε την πρόταση διαμεσολάβησης που ετοιμάζει η Κεντρική Τράπεζα, σε αντικατάσταση της σχετικής Πρότασης Νόμου του ΔΗΚΟ για διαμεσολάβηση του χρηματοοικονομικού επίτροπου που ψήφισε η Βουλή.

Επιπρόσθετα, θεωρούμε πως πρέπει να ληφθούν και άλλα μέτρα, στήριξης της επιχειρηματικότητας και της οικονομίας, ιδιαίτερα με τη μορφή των κινήτρων που πρέπει να δοθούν σε κυπριακές επιχειρήσεις, ως ακολούθως:

10. Να εξεταστεί κατά πόσο θα μπορούν να δοθούν, για τους επόμενους 12 μήνες, κίνητρα στις επιχειρήσεις με φορολογικές εκπτώσεις, για να συγκρατήσουν προσωπικό.

Για παράδειγμα,  με μία κλιμακωτή έκπτωση του εταιρικού φόρου, ανάλογα με τον αριθμό των εργαζομένων που διατηρούσε και που διατηρεί μια επιχείρηση.

11. Να επεκταθεί η περίοδος συμψηφισμού απωλειών μίας επιχείρησης από τα 5 χρόνια στα 7.

12. Να ανασταλεί για ένα χρόνο η επιβολή φορολογίας λελογισμένων κερδών για τα μερίσματα.

13. Να δοθεί άμεσα ένα ποσοστό 145% απόσβεσης επενδύσεων (depreciation value) για όποια επένδυση κάνει μία επιχείρηση τους επόμενους 12 μήνες. Αυτό το ποσοστό μπορεί να αυξηθεί στο 200% για επενδύσεις στην καινοτομία.

Φυσικά, οφείλουμε να τονίσουμε πως το πιο σημαντικό μέτρο για τη στήριξη της κυπριακής οικονομίας είναι η αποτελεσματική αντιμετώπιση του προβλήματος υγείας που η εξάπλωση του COVID-19 προκαλεί. 

Προέχει η υγεία του κόσμου. Και ακολούθως έρχεται η υγεία της οικονομίας. Δυστυχώς σήμερα, νοσούν και οι δυο.