Νευρογενή ανορεξία: Ο ρόλος της οικογένειας

Η ψυχογενής ανορεξία είναι ένα πρόβλημα που εμφανίστηκε τα τελευταία χρόνια στις δυτικές κοινωνίες και ταλαιπωρεί στη πλειοψηφία του (αν και όχι αποκλειστικά) νεαρές γυναίκες, οι οποίες υποσιτίζονται σε βαθμό που καταλήγει σε σοβαρή απώλεια βάρους, με πολλές παρενέργειες στη σωματική και ψυχική τους υγεία. Υπάρχει κίνδυνος ανάπτυξης μη αναστρέψιμων χρόνιων ιατρικών και ψυχιατρικών προβλημάτων, αλλά και θανάτου. Η θεραπεία της ανορεξίας είναι αρκετά δύσκολη, με ψηλά ποσοστά υποτροπιασμού. Είναι λοιπόν σημαντικό όσοι εμπλέκονται στην αντιμετώπιση της – πάσχοντες, γονείς, ιατροί, θεραπευτές, εκπαιδευτές – να προσπαθήσουν να κατανοήσουν τον τρόπο που αυτή δημιουργείται και εκδηλώνεται και κατά συνέπεια και τους τρόπους αντιμετώπισης της. Πώς αντιμετωπίζουμε λοιπόν το πρόβλημα της ψυχογενούς ανορεξίας;
Όπως ισχύει για κάθε ψυχολογικό πρόβλημα, πρέπει πρώτα να γνωρίζουμε τι είναι και τι την προκαλεί, ώστε να ξέρουμε τι χρειάζεται να αντιμετωπίσουμε. Η ανορεξία λοιπόν είναι μια από τις διατροφικές διαταραχές (όπως είναι και η βουλιμία) που χαρακτηρίζεται από ένα έντονο φόβο πάχους, σοβαρή απώλεια βάρους, εμμονή με το βάρος, διαστρεβλωμένη αντίληψη του σώματος και των αναγκών του και απώλεια κύκλων της εμμήνου ρύσης, ανάμεσα σε άλλα. Συνήθως εμφανίζεται σε άτομα νεαρής ηλικίας, κατά συντριπτική πλειοψηφία κορίτσια, από οικογένειες με ψηλό κοινωνικο-μορφωτικό επίπεδο. Έχει σοβαρές σωματικές επιπτώσεις που μπορούν να οδηγήσουν ακόμα και στο θάνατο, ενώ οι ψυχολογικές διαστάσεις του προβλήματος είναι επίσης πολύ σοβαρές και πολύπλοκες, με αποτέλεσμα να κατατάσσεται ανάμεσα στα δυσκολότερα προβλήματα για αντιμετώπιση από τους ειδικούς. Για την αποτελεσματική αντιμετώπιση της ανορεξίας χρειάζεται συνήθως μακροπρόθεσμη ψυχοθεραπεία. Αιτίες που προκαλούν νευρογενής ανορεξία
Όσον αφορά στις αιτίες που προκαλούν τη συμπεριφορά της ανορεξίας και τη δημιουργία της ανάλογης ψυχοσύνθεσης του ανορεκτικού ατόμου, δε θεωρείται ότι υπάρχει μία και μοναδική αιτία (κάτι που ισχύει για όλες τις διατροφικές διαταραχές). Γενετικοί και βιολογικοί παράγοντες θεωρούνται ότι μπορεί να παίζουν κάποιο ρόλο στην ανάπτυξη του προβλήματος, τα αίτια όμως θεωρούνται κατά κύριο λόγο ψυχολογικά: συναισθηματικές δυσκολίες (όπως χαμηλή αυτοεκτίμηση και μειωμένη αίσθηση ελέγχου κάποιου στη ζωή του), διαταραχές προσωπικότητας, κοινωνικά και οικογενειακά προβλήματα. Από ψυχολογικής απόψεως δε φαίνεται να υπάρχει ένας συγκεκριμένος τύπος προσωπικότητας που χαρακτηρίζει όλα τα άτομα που βιώνουν ανορεξία, εξαιτίας της πολυπλοκότητας του προβλήματος και της διαφορετικότητας του κάθε ατόμου. Θα μπορούσαμε όμως να πούμε ότι υπάρχουν κάποια στοιχεία που χαρακτηρίζουν την πλειοψηφία των ανορεκτικών, όπως έχουν καταδειχθεί μέσα από τη σχετική βιβλιογραφία. Για παράδειγμα, η ανορεκτική είναι συνήθως «το καλό παιδί» της οικογένειας (τουλάχιστο μέχρι την εκδήλωση του προβλήματος), επιδιώκει διαρκώς να ικανοποιεί τους άλλους και σπάνια εκδηλώνει τις ανάγκες και τις επιθυμίες της, κάτι που την οδηγεί σε μια παραλυτική αίσθηση προσωπικής αδυναμίας και αναποτελεσματικότητας. Είναι συνήθως ευάλωτη στην κριτική και διακρίνεται από τελειομανία, ενώ αγνοεί τις ανάγκες του σώματος της και χαρακτηρίζεται από μια επιφανειακή ψευδοπροσαρμογή σε αλλαγές που στην πραγματικότητα δυσκολεύεται να αποδεχθεί (όπως ο θάνατος, ο αποχωρισμός, η απομάκρυνση από το οικογενειακό περιβάλλον). Η σχετική βιβλιογραφία και ψυχοθεραπευτική εμπειρία καταδεικνύουν επίσης ότι η ανορεκτική συχνά φοβάται τη σεξουαλικότητα και την ενηλικίωσή της (γι’ αυτό ίσως η ανορεξία εκδηλώνεται συνήθως στην εφηβεία) και έτσι υποσυνείδητα πιθανόν η ανορεξία να αποτελεί ένα τρόπο για τη νεαρή κοπέλα να αποφύγει την ενηλικίωση και τη σεξουαλικότητα της. Διαβάστε τη συνέχεια στο paidiatros.com