Η ρίζα του χουλιγκανισμού, οι ultras και το Russia 2018

Τα όσα απαράδεκτα επεισόδια έγιναν τη Δευτέρα στο Τσίρειο Στάδιο μεταξύ «φιλάθλων», των ultras, της ΑΕΛ και του ΑΠΟΕΛ, καταμαρτυρούν ότι ο χουλιγκανισμός στην Κύπρο δυστυχώς «ζει και βασιλεύει». Δικαιολογημένα το όλο ζήτημα θορύβησε για ακόμη μια φορά την κυπριακή κοινωνία και Πολιτεία, η οποία εκ των υστέρων τρέχει προκειμένου να αναζητήσει τις

Το φαινόμενο, όμως, έχει ευρύτερες διαστάσεις και εκτείνεται και στον ευρωπαϊκό χώρο. Τρομακτικές ήταν οι εικόνες χθες από το σκληρότερο ντέρμπι στον ποδοσφαιρικό κόσμο μεταξύ Παρτιζάν και Ερυθρού Αστέρα. Όταν οι "γκρόμπαρι" της Παρτιζάν, ελληνιστί "νεκροθάφτες", εντόπισαν οπαδούς των φιλοξενούμενων στο γήπεδο, τους κυνήγησαν χτυπώντας τους χωρίς έλεος. (Αξίζει να σημειωθεί ότι η Παρτιζάν είναι αδελφοποιημένη με τη Θύρα 4 του ΠΑΟΚ Θεσσαλονίκης και οι οπαδοί του Ερυθρού Αστέρα με τη Θύρα 7 του Ολυμπιακού Πειραιώς.)

Τα πρώτα κρούσματα

Οι απαρχές του χουλιγκανισμού εντοπίζονται περίπου στα μέσα του 19ου αιώνα στην Αγγλία. Χαρακτηριστικό παράδειγμα ο αγώνας ποδοσφαίρου μεταξύ Thames και Townsend το 1846, που κατέληξε σε μεγάλο καβγά στους δρόμους.

Το πρώτο επεισόδιο που καταγράφηκε ως κρούσμα χουλιγκανισμού έξω από το γήπεδο ήταν το 1886, όταν οπαδοί της Preston χτυπήθηκαν βίαια με οπαδούς της Queens Park Rangers σε ένα σιδηροδρομικό σταθμό έξω από τη Γλασκώβη.

Η γιγάντωση του φαινομένου

Το φαινόμενο γιγαντώθηκε μετά το 1950, για να «μεταλαμπαδευτεί» στη Ρωσία και την υπόλοιπη Ευρώπη αργότερα. Στην άνοδο του χουλιγκανισμού συνέβαλαν, εκτιμούν αρκετοί, και τα ΜΜΕ, όπου από το 1964 κατείχαν σε προβολή ένα μερίδιο 25% ανά σεζόν. Στην Αγγλία, ο χουλιγκανισμός μετά το 1960 μετατράπηκε σε μείζον κοινωνικό ζήτημα, με αποτέλεσμα η Βρετανική Κυβέρνηση το 1968 να υιοθετήσει το διάταγμα ‘’Public Order Act’’, σύμφωνα με το οποίο τα δικαστήρια είχαν πλέον τη δυνατότητα να απαγορεύσουν την είσοδο στα γήπεδα των ταραχοποιών που εντοπίζονταν.

Υπενθυμίζεται ότι μετά τον τραγικό τελικό του Χέιζελ (1985) στις Βρυξέλλες για το Κύπελλο Πρωταθλητριών μεταξύ Λίβερπουλ και Γιουβέντους, αποφασίστηκε ο αποκλεισμός των αγγλικών ομάδων από τα Κύπελλα Ευρώπης μέχρι το 1990.

Τα μέτρα Θάτσερ

Στα χρόνια που μεσολάβησαν, η Σιδηρά Κυρία, όπως αποκαλούσαν τη Βρετανίδα Πρωθυπουργό Μάργκαρετ Θάτσερ, προχώρησε στην υιοθέτηση μιας σειράς μέτρων προκειμένου να παταχθεί το φαινόμενο.

Συγκεκριμένα, με τη νέα νομοθετική ρύθμιση, γνωστή ως «Football Spectators Act», προβλεπόταν ο συντονισμός κράτους-αστυνομίας-ποδοσφαιρικής ομοσπονδίας-ποδοσφαιρικών συλλόγων. Σε αυτό το πλαίσιο, εγκαταστάθηκαν επίσης κλειστά κυκλώματα καμερών, ειδικό προσωπικό ασφαλείας, καταργήθηκαν χώροι για όρθιους θεατές και υιοθετήθηκε η κάρτα φιλάθλου (Fan Card).

Επίσης, υπό κάλυψη αστυνομικοί, εισχώρησαν στους κόλπους των χούλιγκαν, αντιλήφθηκαν τον τρόπο με τον οποίο λειτουργούσαν, έδιναν πληροφορίες και η πρόληψη και καταστολή κατέστη πιο αποτελεσματική.

Η Αστυνομία, όχι μόνο συνόδευε και επιτηρούσε τις περιοχές απ' όπου περνούσαν οι οπαδοί μέχρι να φτάσουν στο γήπεδο, αλλά και κινηματογραφούσαν τις κινήσεις τους μέχρι να μπουν στο γήπεδο. Εισήχθη, επίσης, ο θεσμός των αστυνομικών-παρατηρητών (spotters).

Σε συναγερμό η Ρωσία

Η Ρωσία, που θα φιλοξενήσει το ερχόμενο καλοκαίρι το Παγκόσμιο Κύπελλο, προετοιμάζεται πυρετωδώς για να διαχειριστεί τα όποια προβλήματα προκύψουν σε σχέση με τον χουλιγκανισμό. Οι ειδικοί του χουλιγκανισμού υποστηρίζουν ότι η ισχυρή υπηρεσία ασφαλείας FSB της Ρωσίας έχει διαλύσει τις συμμορίες ποδοσφαίρου και έχει βάλει τους αρχηγούς τους σε «μαύρη λίστα» καθώς πλησιάζει το Παγκόσμιο Κύπελλο.

Η Ρωσία χρησιμοποιεί, επίσης, κάρτες φιλάθλου τόσο για επισκέπτες όσο και για ντόπιους.

Όπως αναφέρουν ρωσικά ΜΜΕ, οι Αρχές της χώρας θέλουν να αποφύγουν τις σκηνές που εκτυλίχθηκαν στη Μασσαλία κατά τη διάρκεια του Euro 2016, όταν οι Ρώσοι χούλιγκαν χτύπησαν τους οπαδούς της Αγγλίας, στέλνοντας αρκετούς στο νοσοκομείο.

Σύμφωνα με δηλώσεις του Υπουργού Εξωτερικών της Ρωσίας Σ. Λαβρόφ, δημιουργήθηκε ένα επιχειρησιακό αρχηγείο που συντονίζει τις προσπάθειες για αντιμετώπιση ενδεχόμενων τρομοκρατικών ενεργειών, ενώ ιδιαίτερη προσοχή δίνεται επίσης στο πρόβλημα των χούλιγκαν.

Οι εθνικές μονάδες πληροφοριών του ποδοσφαίρου, σύμφωνα με τη Σύμβαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, θα έχουν πρόσβαση σε ένα κλειστό διαδικτυακό πόρταλ, στο οποίο θα πληροφορούνται για οπαδούς-παραβάτες της δημόσιας τάξης, τις ομάδες κίνδυνου και άλλες σημαντικές πληροφορίες.

Το ρωσικό ποδόσφαιρο μαστίζεται ήδη από τον χουλιγκανισμό, με οπαδούς να προ-οργανώνουν συγκρούσεις με μαχαίρια, ρόπαλα κ.λπ., ενώ ο ρατσισμός έχει γίνει ιδιαίτερα έντονος με την έγχυση των οπαδών ξένων παικτών.