Η επανέναρξη συνομιλιών υπό το πρίσμα σχέσεων Τουρκίας - ΕΕ

Σε ένα διαφορετικό σκηνικό στην Κύπρο, την Τουρκία και την ΕΕ φαίνεται να υπάρχει μια νέα ευκαιρία με την αναμενόμενη επανέναρξη των συνομιλιών στο Κυπριακό, σύμφωνα με τους ομιλητές στη συζήτηση που πραγματοποίησε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στο τουρκοκυπριακό Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο στην κατεχόμενη Λευκωσία, με τη συμμετοχή δημοσιογράφων και ακαδημαϊκών που ανέλυσαν

Η συζήτηση είχε τίτλο “Πολιτικές εξελίξεις στην ΕΕ και την Τουρκία: η επίδραση στην Κύπρο”, την οποία παρακολούθησαν επικεφαλής των διπλωματικών αποστολών Γαλλίας, Σλοβακίας, Ιρλανδίας, Σουηδίας, Αυστραλίας, Δανίας και Πολωνίας αλλά και εκπρόσωποι των Πρεσβειών της Ρωσίας και της Ιταλίας.

Οι ομιλητές σημείωσαν την αλλαγή που συντελείται στην Τουρκία με την επικράτηση του ΑΚΡ το οποίο δεν είναι απλά στην εξουσία, αλλά ελέγχει το κράτος, όπως ανέφερε ο καθηγητής Νιαζί Κιζίλγιουρεκ, την κρισιμότητα των επικείμενων Βουλευτικών εκλογών στην Τουρκία τον Ιούνιο, το γεγονός ότι η ευρωπαϊκή προοπτική και η ΕΕ έχει αποδυναμωθεί στην τουρκική κοινή γνώμη, όπως εκτιμά ο ανταποκριτής του τουρκικού καναλιού NTV στις Βρυξέλλες Γκιουλντενέρ Σονουμούτ και δύο χρόνια μετά τα γεγονότα στο πάρκο Γκεζί εκείνο το ετερόκλητο πλήθος φαίνεται να συσπειρώνεται γύρω από το φιλοκουρδικό κόμμα HDP, σύμφωνα με τον ανταποκριτή της εφημερίδας Πολίτης στις Βρυξέλλες, Βαγγέλη Αρεταίο. Αν και θέματα μειονοτήτων, ατομικά δικαιώματα και δικαιώματα ελευθερίας του Τύπου και άλλα παρόμοια, υπάρχουν στην προεκλογική ατζέντα, στην ΕΕ δεν γίνεται καμία αναφορά, όπως επεσήμαναν.

Ο Τ/κ καθηγητής πολιτικών επιστημών, Αχμέτ Σοζέν σημείωσε πως η πολιτική και οικονομική ελίτ στην Τουρκία δεν είναι ευχαριστημένη για το πού πάει η χώρα με τον Ταγίπ Ερντογάν, αλλά από την άλλη φοβούνται μια συμμαχία και συγκυβέρνηση του ΑΚΡ με το κόμμα Εθνικιστικής Δράσης και γι` αυτό προτιμούν μια ελαφρά επικράτηση του κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης. Μίλησε και για χαμένη ευκαιρία που θεωρήθηκε από κάποιους όταν ο τότε Πρόεδρος, Αμπντουλάχ Γκιουλ, το Δεκέμβριο του 2013 δεν αντέδρασε έντονα στα σκάνδαλα διαφθοράς της κυβέρνησης του Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος παρ` όλα αυτά έγινε ο σημερινός Πρόεδρος της χώρας. Ο κ. Σοζέν μίλησε για μια “μερική παράλυση” της ΕΕ στο να λύνει προβλήματα, αλλά είναι σημαντικό το ότι υπάρχει εκεί ως αναφορά.

Πρέπει να βρεθεί λύση μέσα από τις δικές μας ανθρώπινες πηγές και δυνάμεις, δήλωσε ο Τ/κ αναπληρωτής καθηγητής πολιτικών επιστημών, Ερόλ Καϊμάκ λέγοντας ότι θα πρέπει να περιμένουμε να δούμε πού θα πάει αυτή η δυναμική Ακιντζί – Αναστασιάδη στο Κυπριακό. Η αναζήτηση της ταυτότητας των Τ/κ βοήθησε στην εκλογή του Μουσταφά Ακιντζί στην ηγεσία της τ/κ κοινότητας και ίσως τώρα πείσει τον κ. Αναστασιάδη και τους Ε/κ ότι “δεν είναι ο πράκτορας των Τούρκων”. Ο κ. Καϊμάκ διαφώνησε με την έγερση του θέματος των Βαρωσίων τόσο έντονα, υπενθυμίζοντας τη δήλωση Οζντίλ Ναμί ότι οι συνομιλίες θα συνεχιστούν από εκεί που έμειναν πριν την έκδοση της τουρκικής ΝΑVTEX και την αναστολή των διαπραγματεύσεων, δηλαδή πριν την έναρξη του τρίτου επιπέδου των συνομιλιών. Αναφερόμενος στο σχέδιο Ανάν ο κ. Καϊμάκ είπε ότι στα μειονεκτήματά του ήταν ότι κάποια πράγματα αφήνονταν στο πέρασμα του χρόνου, όπως η απόσυρση των τουρκικών στρατευμάτων.

Από την άλλη ο κ. Σοζέν εξέφρασε την έντονη άποψή του ότι παράλληλα με τις διαπραγματεύσεις θα πρέπει να γίνεται συζήτηση κάποιων ΜΟΕ ώστε εάν σε κάποια φάση “κολλήσει ο ένας δρόμος, να υπάρχει ο άλλος” και να πείσουμε την κοινή γνώμη ότι υπάρχουν χειροπιαστά παραδείγματα συνεργασίας μεταξύ των δύο κοινοτήτων. Για τον Αχμέτ Σοζέν, η Άγκυρα δεν έχει την πολυτέλεια να απορρίψει ένα σχέδιο στο οποίο θα καταλήξουν οι δύο πλευρές μετά από δεκαετίες συνομιλιών. “Εάν θέλουμε οι διαπραγματεύσεις να είναι επιτυχημένες θα πρέπει να κάνουμε πράγματα διαφορετικά από πριν, όχι όπως στο παρελθόν.

Η νέα διαδικασία να είναι πιο περιεκτική”. Σημείωσε δε τη διαφωνία του με σημεία του κοινού ανακοινωθέντος της 11ης Φεβρουαρίου, λέγοντας, μεταξύ άλλων, ότι θα πρέπει να καθορισθεί ένα ημερολόγιο συνομιλιών και για κάθε διαπραγματευτική φάση και να ξεκαθαρίσει η βάση των συνομιλιών, ότι θα είναι μια “διζωνική, δικοινοτική ομοσπονδία”. Ζήτησε επίσης συνεχή στήριξη από τη διεθνή κοινότητα και τις εγγυήτριες δυνάμεις στη διαδικασία των συνομιλιών. Κατά τον Σοζέν μετά τις εκλογές στην Τουρκία οι αναφορές στην Κύπρο θα μειωθούν και αυτό θα είναι προς όφελος και των Τ/κ και των Ε/κ.

Ο καθηγητής πολιτική ιστορίας, Νιαζί Κιζίλγιουρεκ αναφέρθηκε στις διαφορές μεταξύ του 2004 και σήμερα στις δύο κοινότητες αλλά και στην Τουρκία. Σήμερα, είπε, οι Ε/κ δεν βλέπουν τη λύση του Κυπριακού ως εμπόδιο, αλλά ίσως ως ευκαιρία να καλυτερεύσουν την οικονομική τους κατάσταση, ενώ έχουν απογοητευτεί και από την ιδιότητα του κράτους μέλους της ΕΕ. Οι Τ/κ μετά το “ναι” το 2004 είχαν φρούδες – όπως είπε – ελπίδες όχι για την αναγνώρισή τους αλλά για την ενσωμάτωση με κάποιον τρόπο στη διεθνή κοινότητα.

Μίλησε για προσπάθεια ισλαμοποίησης της τ/κ κοινότητας από το ΑΚΡ και πρόταξη της τ/κ ταυτότητας και αξιοπρέπειας από τον Ακιντζί, που τον έφερε στην εκλογική νίκη. Κατά τον κ. Κιζίλγιουρεκ η αντιπαράθεση του Ερντογάν με τον Ακιντζί ενέχει και ένα “ψυχολογικό παιχνίδι εξουσίας” που το παρομοίασε με ένα παρόμοιο περιστατικό μεταξύ του Προέδρου Μακαρίου και του τότε Έλληνα Πρωθυπουργού, Γιώργου Παπανδρέου το 1963. Η Τουρκία, είπε, δεν μπορεί να κάνει κάτι πάνω σε μια κοινότητα που έχει ήδη κινηθεί προς την κατεύθυνση της δικής της ταυτότητας, το οποίο οδηγεί σε μια στάση αξιοπρέπειας έναντι της Τουρκίας. Σημείωσε επίσης ότι στην ε/κ κοινότητα γίνεται μια συζήτηση για το Κυπριακό και τις προοπτικές, μετά την εκλογή Ακιντζί, με αισιοδοξία αλλά και ρεαλισμό.

Χαρακτήρισε δε σημαντικό στην αντιπαράθεση Ακιντζί – Ερντογάν, η διεθνής κοινότητα να δείξει ότι στηρίζει τον νεοκλεγέντα Τ/κ ηγέτη, πως δεν είναι μόνος του και αυτό να το εκμεταλλευτεί η Άγκυρα και ο Τούρκος Πρόεδρος.

Οι κ. Σονουμούτ και Καϊμάκ βρήκαν ανεπαρκή τα μονομερή ΜΟΕ που ανακοινώθηκαν από τον Πρόεδρο Αναστασιάδη, λέγοντας ότι πρέπει να είναι πιο χειροπιαστά που να προάγουν την άμεση συνεργασία και συμφιλίωση.

“Στον πόλεμο δεν υπάρχουν νικητές και στην ειρήνη δεν υπάρχουν χαμένοι” ανέφερε ο Τούρκος ανταποκριτής, λέγοντας πως οι δύο ηγέτες πρέπει να επικεντρωθούν στο να βρουν λύση στο πρόβλημα βασιζόμενοι στις εσωτερικές δυνάμεις και δυναμικές και οι τρίτες χώρες, συμπεριλαμβανομένων της Τουρκίας και της Ελλάδας, να μην παρέμβουν. Στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Συμβούλιο είναι πολύ δημιουργικοί και θα βρουν τρόπο να κάνουν την όποια λύση βρεθεί μέρος του κεκτημένου, συμπλήρωσε, λέγοντας πως αν αφαιρεθεί η οικονομική πτυχή του προβλήματος, εκφράζοντας τη βεβαιότητα πως θα βρεθεί λύση σε αυτό, το σημαντικό είναι να υπάρξει βαθιά επικοινωνία και προοπτική για τις δύο κοινότητες.

Στο χαιρετισμό της στην εκδήλωση η αναπληρώτρια επικεφαλής του γραφείου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στην Κύπρο Αλεξάνδρα Ατταλίδου μίλησε για τον αντίκτυπο της εκλογής Ακιντζί στην τ/κ ηγεσία που έχει αναπτερώσει τις ελπίδες και στις δύο κοινότητες, για τον αντίκτυπο που ίσως έχουν οι εξελίξεις στην Κύπρο στις ευρωτουρκικές σχέσεις και επεσήμανε ότι κάθε χρόνο τέτοια περίοδο υπάρχει ενδιαφέρον για την έκθεση προόδου του ΕΚ για την Τουρκία, παρατηρώντας ότι φέτος συμπίπτει με τις επερχόμενες εκλογές στην Τουρκία.

Το ΕΚ, πρόσθεσε, ενδιαφέρεται έντονα για τις εξελίξεις και όπως έχει τονισθεί σε ένα ψήφισμα πέρυσι απαιτεί από την Τουρκία αξιόπιστες δεσμεύσεις και ισχυρές δημοκρατικές βάσεις ενώ τονίζει επίσης πως οι διαπραγματεύσεις με την ΕΕ πρέπει να συνεχίζουν να προωθούν ένα ξεκάθαρο χρονοδιάγραμμα για τις μεταρρυθμίσεις στην Τουρκία.
ΠΗΓΗ: ΚΥΠΕ