Γιατί η Ανατολική Ιερουσαλήμ έγινε σημείο ανάφλεξης μίας σύγκρουσης δεκαετιών

Η ένταση των τελευταίων εβδομάδων μεταξύ των Παλαιστίνιων διαδηλωτών και των δυνάμεων ασφαλείας του Ισραήλ αυξήθηκε επικίνδυνα τα τελευταία 24ωρα, δημιουργώντας φόβους για «έναν πόλεμο ευρείας κλίμακας».

Η στρατιωτική κλιμάκωση ανάμεσα στο Ισραήλ και τη Χαμάς συνεχίστηκε και την Τετάρτη (12/5), με νέα ισραηλινά αεροπορικά πλήγματα στη Λωρίδα της Γάζας,

έπειτα από βροχή ρουκετών που εκτόξευσε ο ένοπλος βραχίονας της ισλαμιστικής οργάνωσης εναντίον ισραηλινών πόλεων, συμπεριλαμβανομένης της μητρόπολης Τελ Αβίβ.

Έπειτα από μια νύχτα που σημαδεύτηκε από ανταλλαγές πυρών, ο ισραηλινός στρατός ανακοίνωσε σήμερα πως τα ξημερώματα ολοκλήρωσε νέα ευρεία «σειρά επιδρομών», πλήττοντας ιδίως «κατοικίες που ανήκαν σε ανώτερα στελέχη της τρομοκρατικής οργάνωσης Χαμάς».

Το ισλαμιστικό κίνημα από την άλλη ανέφερε ότι «διαδοχικά πλήγματα» είχαν αποτέλεσμα να καταστραφεί ολοσχερώς το γενικό αρχηγείο της αστυνομίας, χωρίς να διευκρινίσει εάν υπήρξαν θύματα.

Τα νέα πλήγματα, τα πιο εκτεταμένα μετά τον πόλεμο του 2014 στον θύλακα, σύμφωνα με τον ισραηλινό στρατό, ακολούθησαν την εκτόξευση εκατοντάδων ρουκετών τη νύχτα – «χιλίων και πλέον», κατά τον εκπρόσωπο του ισραηλινού στρατού Τζόναθαν Κόνρικους, εκ των οποίων 850 αναχαιτίστηκαν – εναντίον της επικράτειας του Ισραήλ.

Έπειτα από μια πρώτη ομοβροντία ρουκετών που εκτοξεύθηκαν προς την κατεύθυνση του Τελ Αβίβ το βράδυ χθες Τρίτη, η Χαμάς ανέφερε τη νύχτα πως εκτόξευσε άλλους 220 πυραύλους εναντίον του Τελ Αβίβ και της Μπερσέβα (νότια), όπου ήχησαν οι σειρήνες της αεράμυνας.

Ο Παλαιστινιακός Ισλαμικός Τζιχάντ, η δεύτερη ισχυρότερη ένοπλη ισλαμιστική οργάνωση στη Λωρίδα της Γάζας, δύο διοικητές μονάδων του ένοπλου βραχίονα της οποίας σκοτώθηκαν στις ισραηλινές επιδρομές, ανακοίνωσε εξάλλου πως κατάφερε «ισχυρό πλήγμα στον εχθρό» εκτοξεύοντας «100 πυραύλους».

Ουσιαστικά, η πυραυλική επίθεση της Χαμάς ήταν απάντηση στις εκτεταμένες συγκρούσεις που σημειώθηκαν τις προηγούμενες ημέρες στην Πλατεία των Τεμενών, στην Παλιά Πόλη της Ιερουσαλήμ. Σημειώνεται ότι δεκάδες χιλιάδες μουσουλμάνοι πιστοί συγκεντρώθηκαν την Παρασκευή (7/5) στην Πλατεία των Τεμενών - Όρος του Ναού για τους Εβραίους - στην τελευταία μεγάλη προσευχή της Παρασκευής του ιερού μήνα του Ραμαζανιού. Ωστόσο, ξέσπασαν συγκρούσεις μεταξύ Παλαιστινίων, οι οποίοι πέταξαν πέτρες και αντικείμενα, και της ισραηλινής αστυνομίας που χρησιμοποίησε χειροβομβίδες κρότου-λάμψης και πυροβόλησε πλαστικές σφαίρες ενάντια σε διαδηλωτές. 

Τη Δευτέρα (10/5) η ηγεσία της κοινής διοίκησης των ένοπλων κινημάτων του παλαιστινιακού θύλακα έδωσε διορία στο Ισραήλ μέχρι τις 18.00 προκειμένου να αποσύρει όλες τις δυνάμεις ασφαλείας από την περιοχή του τεμένους Αλ Άκσα της Ιερουσαλήμ και τη συνοικία Σεΐχ Τζάρα. Στη Σεΐχ Τζάρα, εκατοντάδες οικογένειες Παλαιστίνιων είναι αντιμέτωπες με έξωση από τα σπίτια τους, τα οποία διεκδικούνται από Ισραηλινούς εποίκους.

Όταν ο Ισραήλ αρνήθηκε, η Χαμάς έκανε πράξη την απειλή της βάλλοντας με ρουκέτες την Ιερουσαλήμ, αναγκάζοντας τους Ισραηλινούς βουλευτές να εγκαταλείψουν το κοινοβούλιο.

Τα ανοιχτά μέτωπα

Οι σημερινές συγκρούσεις όμως έχουν τις ρίζες τους σε ευρύτερους ιστορικούς και πολιτικούς παράγοντες.

Σύμφωνα με τη Süddeutsche Zeitung «οι εντάσεις γύρω από την Ημέρα της Ιερουσαλήμ, κατά την οποία το Ισραήλ γιορτάζει την κατάκτηση του ανατολικού τμήματος κατά τον Πόλεμο των Έξι Ημερών το 1967, δεν είναι νέες. Αλλά αυτό που καθιστά τις παρούσες επιθέσεις τόσο επικίνδυνες είναι η γενικότερη κατάσταση. Δεν αφορά μόνο τα μεγάλα ερωτήματα, όπως τις ιερές πόλεις και τη συζήτηση για την πρωτεύουσα, αλλά πρόκειται για μια σύγκρουση σε διάφορα επίπεδα που τροφοδοτείται από πολλές πηγές: έχει να κάνει με τη διεκδίκηση της εξουσίας μεταξύ των Παλαιστινίων, το σχηματισμό κυβέρνησης στο Ισραήλ και -τελευταίο αλλά όχι λιγότερο σημαντικό- αφορά τις σχέσεις με εκείνα τα αραβικά κράτη, με τα οποία το Ισραήλ ξεκίνησε προσπάθεια συμφιλίωσης».

Στα ανοιχτά μέτωπα βρίσκεται και η απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου του Ισραήλ για την εκδίωξη των Παλαιστινίων από τα σπίτια τους στην συνοικία Σέιχ Τζάρα της Ανατολικής Ιερουσαλήμ.

Τις προηγούμενες ημέρες ο Γενικός Εισαγγελέας του Ισραήλ ζήτησε από το ανώτατο δικαστήριο να προχωρήσει στην αναβολή μιας ακρόασης για την προγραμματισμένη εκδίωξη των Παλαιστινίων από τα σπίτια τους, που βρίσκονται σε μία εμβληματική γειτονιά της Ανατολικής Ιερουσαλήμ, όπως δήλωσε ένας εκπρόσωπος του Υπουργείου Δικαιοσύνης.

Η ακρόαση είχε προγραμματιστεί για τη Δευτέρα (10/5), μετά το ξέσπασμα της βίας, αλλά και την κλιμάκωση των διεθνών ανησυχιών, σχετικά με τις εξώσεις.

Ο Γενικός Εισαγγελέας, Αβιτσάι Μαντελμπλίτ, ζήτησε από το δικαστήριο να προχωρήσει σε μία αναβολή τουλάχιστον δύο εβδομάδων, ώστε να μπορέσει να εξετάσει την υπόθεση και να τοποθετηθεί, σύμφωνα με τον ίδιο εκπρόσωπο.

Αξίζει να σημειωθεί ότι το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο έκρινε τον Φεβρουράριο ότι έχει την δικαιοδοσία να εξετάσει εγκλήματα πολέμου ή άλλες ωμότητες που έχουν διαπραχθεί στα Παλαιστινιακά Εδάφη, ανοίγοντας τον δρόμο για την έναρξη ποινικής έρευνας, παρά τις αντιρρήσεις του Ισραήλ.

Οι δικαστές ανέφεραν ότι η απόφασή τους βασίστηκε στους κανόνες δικαιοδοσίας που περιγράφονται στο ιδρυτικό του ΔΠΔ και δεν συνεπάγεται κάποια προσπάθεια να καθοριστούν η κρατική υπόσταση ή τα σύνορα της Παλαιστίνης.

Το Ισραήλ, που δεν είναι μέλος του ΔΠΔ, επέμενε ότι δεν έχει την αρμοδιότητα να κρίνει τέτοια θέματα.

Η εισαγγελέας του ΔΠΔ, Φάτου Μπενσούντα, είχε δηλώσει τον Δεκέμβριο του 2019 ότι υπάρχει «λογική βάση να πιστεύουμε ότι διαπράχθηκαν ή διαπράττονται εγκλήματα πολέμου στην Δυτική Όχθη, συμπεριλαμβανομένης και της Ανατολικής Ιερουσαλήμ, καθώς και στη Λωρίδα της Γάζας. Ανέφερε ως πιθανούς δράστες όχι μόνο τις ισραηλινές ένοπλες δυνάμεις αλλά και ένοπλες παλαιστινιακές οργανώσεις, όπως τη Χαμάς. Η Μπενσούντα είχε πει τότε ότι σκόπευε να ξεκινήσει έρευνα για το θέμα, μόλις οι δικαστές έκριναν αν το Δικαστήριο έχει δικαιοδοσία σε αυτήν την περίπτωση ή όχι.

Σύμφωνα με ανάλυση του The Conversation, «η υπόθεση αυτή είναι εμβληματική της συστηματικής οικειοποίησης παλαιστινιακών σπιτιών και γης στην Ανατολική Ιερουσαλήμ από το 1967. Η κατάσχεση παλαιστινιακής περιουσίας είναι τόσο συνηθισμένη, αφού ένας Ισραηλινός έποικος καταγράφηκε σε βίντεο να λέει σε έναν Παλαιστίνιο, “εάν δεν κλέψω το σπίτι σας, κάποιος άλλος θα το κλέψει”. Οι πρόσφατες εξώσεις στο Shiekh Jarrah έχουν περιγραφεί από αξιωματούχους της Χαμάς - και από άλλους Παλαιστίνιους υποστηρικτές - ως μορφή εθνοκάθαρσης».

Προειδοποιήσεις για έναν «πόλεμο ευρείας κλίμακας»,

Το Ισραήλ και η Χαμάς οδεύουν σε «πόλεμο ευρείας κλίμακας», προειδοποίησε χθες ο ειδικός απεσταλμένος του ΟΗΕ για τη Μέση Ανατολή, ο Τορ Βένεσλαντ, καθώς δεν υπάρχει καμία ένδειξη αποκλιμάκωσης της έντασης.

«Υπάρχουν ακόμη πολλοί στόχοι στο στόχαστρο, αυτή δεν είναι παρά μόνο η αρχή», διεμήνυσε ο υπουργός Άμυνας Μπένι Γκαντς, ο οποίος ήταν ο επικεφαλής του γενικού επιτελείου στη διάρκεια του πολέμου το 2014, ενώ ο πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου υπερθεμάτισε, τονίζοντας πως η Χαμάς θα υποστεί «ένα χέρι ξύλο που δεν το περιμένει».

Στη διάρκεια παρέμβασής του που μεταδόθηκε απευθείας τηλεοπτικά, ο ηγέτης της Χαμάς, ο Ισμαήλ Χαμίγια, δήλωσε από την πλευρά του «έτοιμος» για την κλιμάκωση.

«Αν (το Ισραήλ) θέλει κλιμάκωση, η αντίσταση είναι έτοιμη, αν (το Ισραήλ) θέλει να σταματήσει, είμαστε επίσης έτοιμοι», τόνισε, αξιώνοντας να αποσυρθούν οι ισραηλινές δυνάμεις επιβολής της τάξης από την Πλατεία των Τεμενών στην Ανατολική Ιερουσαλήμ, τρίτο ιερότερο τόπο του Ισλάμ, που έχει μετατραπεί τις τελευταίες ημέρες σε θέατρο βίαιων επεισοδίων ανάμεσα σε ισραηλινούς αστυνομικούς και παλαιστίνιους διαδηλωτές, με πάνω από 700 τραυματίες.

Κατάπαυση του πυρός;

Τα βίαια επεισόδια επεκτάθηκαν χθες βράδυ σε πολλές κοινότητες του Ισραήλ με κατά πλειονότητα αραβικό πληθυσμό. Η αστυνομία ανέφερε πως συνέλαβε 21 πρόσωπα έπειτα από βίαια επεισόδια Τζισρ Α Ζάρκα και Ουάντι Άρα (βόρεια).

Στη Λοντ, όχι μακριά από το διεθνές αεροδρόμιο Μπεν Γκουριόν, όπου οι πτήσεις έχουν ανασταλεί προσωρινά, επιβλήθηκε κατάσταση «έκτακτης ανάγκης» έπειτα από «ταραχές» από πλευράς μελών των ισραηλινών Αράβων μετά τον βίαιο θάνατο 25χρονου Άραβα για τον οποίο συνελήφθη 34χρονος Εβραίος.

Εν μέσω της ανάφλεξης της βίας, το ΣΑ του ΟΗΕ συνεδριάζει ξανά, μετά την πρώτη συνεδρίαση τη Δευτέρα, που ολοκληρώθηκε χωρίς να υπάρξει καμία ανακοίνωση, λόγω των επιφυλάξεων των ΗΠΑ, που δεν θεωρούσαν ότι θα ωφελούσε «σε αυτό το στάδιο».

Διπλωματικές πηγές είπαν προχθές στο Γαλλικό Πρακτορείο ότι ο ΟΗΕ, με τη βοήθεια του Κατάρ και της Αιγύπτου, προσπαθεί να μεσολαβήσει ώστε να υπάρξει αποκλιμάκωση ανάμεσα στα δύο «ενδιαφερόμενα» μέρη.

Όμως το Κάιρο ανέφερε χθες ότι έχουν αποδειχθεί άκαρπες μέχρι εδώ οι προσπάθειές του να συζητήσει με το Ισραήλ την αποκλιμάκωση.

Ερωτηθείς σχετικά με τη μεσολαβητική προσπάθεια αυτή, ο εκπρόσωπος του ισραηλινού στρατού Κόνρικους αποκρίθηκε χθες πως «δεν πιστεύω ότι οι ανώτεροί μου είναι ενήμεροι, ή ότι τους ενδιαφέρει ιδιαίτερα».

Διαβάστε επίσης:

Μεσανατολικό: Επιθυμία Γαλλίας για εμπλοκή ΗΠΑ – Απρόθυμος ο Μπάιντεν

Ισραήλ και Γάζα: Οι εικόνες του τρόμου, της απόγνωσης, του φόβου