«Έξι Προεδρικά Πορτραίτα»

Εξ αφορμής της κυκλοφορίας του βιβλίου «Έξι Προεδρικά Πορτραίτα: Πολιτικά βιώματα με τους Προέδρους της Κύπρου την ιστορική περίοδο των τελευταίων πενήντα χρόνων», διοργανώθηκε εκδήλωση στο Πανεπιστήμιο Λευκωσίας, παρόντος του ιδίου του συγγραφέα, Κωστή Ν. Χατζηκωστή.

Χαιρετισμό στην εκδήλωση απηύθυναν ο Κυβερνητικός Εκπρόσωπος Νίκος Χριστοδουλίδης, ο πρώην Κυβερνητικός Εκπρόσωπος Στέφανος Στεφάνου, ο Εκτελεστικός Διευθυντής του Κέντρου Μελετών Τάσσος Παπαδόπουλος, Χρύσης Παντελίδης,

ο Κοσμήτορας της Σχολής Διεθνών Σχέσεων του Πάντειου Πανεπιστημίου Χριστόδουλος Γιαλλουρίδης και ο Κοινωνιολόγος/Πρόεδρος του Συμβουλίου του Πανεπιστημίου Λευκωσίας Νίκος Περιστιάνης.

“Δεν άκουσα πολιτικό ηγέτη, δεν άκουσα Πρόεδρο πενήντα χρόνια να πει απέτυχα. Αυτά είναι τα αποτελέσματα των επιτυχιών και των νικών αυτής της πεντηκονταετίας. Αυτοί οι Πρόεδροι αγωνίστηκαν πράγματι σκληρά, αγωνίστηκαν για την κυπριακή ελευθερία, πάλεψαν να πετύχουν στην αποστολή τους μέσα στις υποκειμενικές τους δυνατότητες και αντικειμενικές τους αντιξοότητες. Δεν πέτυχαν. Οι επερχόμενες γενιές των Ελλήνων θα κρίνουν την προσφορά και την επίδοση τους στην εκπλήρωση της αποστολής τους. Δεν είναι έργο δικό μας σήμερα παρά μόνο να κάνουμε απλές κρίσεις προσωπικές. Η ιστορία θα αποφασίσει”, ανέφερε σε παρέμβασή του ο συγγραφέας του βιβλίου.

Μέσα στην γεμάτη κόσμο από αίθουσα “ΟΥΝΕΣΚΟ” του Πανεπιστημίου Λευκωσίας, ο κ. Χατζηκωστής αναφέρθηκε στο Κυπριακό και εξέφρασε τις απόψεις του επί του θέματος, λέγοντας πως ”καμιά άμυνα δεν θα εκφοβίσει τον Τούρκο κατακτητή αν δεν έχει μέσα το στοιχείο της αποτρεπτικής δύναμης και του κόστους για την ίδια την Τουρκία. Καμία συμβιβαστική νέα υποχώρηση δεν πρόκειται να κορέσει την τουρκική πολιτεία αν δεν συνοδεύεται πειστικά από το έμπρακτο μήνυμα ότι οι Ελληνες δεν θα μονιμοποιήσουν την κατάκτηση της γης τους με την υπογραφή τους”.

Σε άλλο σημείο της ομιλίας του, ο κ. Χατζηκωστής είπε ότι “οι Ελληνες του σήμερα και του αύριο έχουν χρέος να ενσαρκώσουν την διαχρονική παραίνεση του Ηρόδοτου – οι ελεύθεροι λαοί οφείλουν να μάχονται με όλες τους τις δυνάμεις ενάντια σε όποιον απειλεί την ελευθερία τους και ΄σε όποιον καταπατά τα εδάφη τους”.

Έμπρακτα, συνέχισε ο κ. Χατζηκωστής, να επιβεβαιώσουν την αλάνθαστη συμβουλή του Θουκυδίδη `κανένα κράτος δεν μπορεί να είναι ελεύθερο αν δεν είναι εξίσου ισχυρό με τα γειτονικά του κράτη`.

Στον χαιρετισμό του, ο Εκπρόσωπος Νίκος Χριστοδουλίδης εξηγώντας την επιστημονική προσέγγιση με την οποία κάποιος μπορεί να κάνει το πορτραίτο ενός ηγέτη, είπε ότι ο συγγραφέας την χρησιμοποιεί στο βιβλίο του κι έδωσε χαρακτηριστικά παραδείγματα από το βιβλίο.

Μιλώντας για τον Μακάριο, ο συγγραφέας παραθέτει ένα διάλογο που είχε μαζί του, μέσα από τον οποίο δείχνει ότι ο Μακάριος ασχέτως τι του έλεγαν, τις συζητήσεις που είχε με τους συνομιλητές του, λάμβανε αποφάσεις κατά κύριο λόγο στη βάση των δικών του δεδομένων, βάσει της δικής του ανάγνωσης πραγμάτων.

Αναφερόμενος στον Σπύρο Κυπριανού σημειώνει ότι “ο Κυπριανού από την εφηβεία του ήταν τρόφιμος του Κυπριακού, σιτιζόταν στο Πρυτανείο του Κυπριακού, δεν εργάστηκε ποτέ επαγγελματικά, ολόκληρη η ζωή του ήταν η πολιτική και τα πολιτικά αξιώματα. Ανάλωσε την ζωή του κατασπαταλώντας αφειδώλευτα τις δυνάμεις του στον αγώνα της Κύπρου”.

Σε σχέση με τον Πρόεδρο Βασιλείου αναφέρει ότι “ο Βασιλείου με ελλειπή ιστορική παιδεία, με γλίστρα πολιτική πείρα και πεπλανημένες απόψεις για το Κυπριακό και τις δυσχέρειες του, απλοποίησε με περίεργα και αφελή συνθήματα την περιπλοκότητα του προβλήματος. Ο Βασιλείου ήταν προϊόν της ιδιωτικής επιχειρηματικότητας, και ως τεχνοκράτης υπήρξε αποτελεσματικός και αποφασιστικός σε διάφορους τομείς της εσωτερικής πολιτικής της Κύπρου...”.

Σε σχέση με τον Πρόεδρο Κληρίδη, ο συγγραφέας αναφέρει ότι “στα χρόνια που συνεργαστήκαμε δεν τον είδα ποτέ ούτε να κρατά βιβλία ούτε και να διαβάζει εφημερίδες. Αυτή η αδυναμία του όχι μόνο δεν του επέτρεπε να πληροφορείται για τις εξελίξεις αλλά κυρίως δημιουργούσε μεγάλο πρόβλημα ως προς την ικανότητα του να καλλιεργεί μια προσωπική κριτική σκέψη απέναντι στα γεγονότα...”.

Σε σχέση με τον Τάσσο Παπαδόπουλο, ο συγγραφέας αναφέρει ότι “από τις συζητήσεις μου μαζί του πρόσεξα κάποια στοιχεία της προσωπικότητας του, που ίσως δεν είναι ευρέως γνωστά και στα οποία θα ήθελα να σταθώ. Διάφοροι θεωρούσαν ότι το στυλ και ο χαρακτήρας του εξέπεμπαν εγωκεντρική συμπεριφορά και συνεπώς ουδείς μπορούσε να τον βοηθήσει. Εκείνοι που τον γνώριζαν καλά, δεν απέκρυπταν ότι ο εγωκεντρισμός του ήταν μάλλον προϊόν φοβίας και ανασφάλειας που τον έκανε να μην εμπιστεύεται τους φίλους και συνεργάτες του...”.

Σε σχέση με τον Πρόεδρο Χριστόφια, αναφέρει ότι “παθιασμένος κομμουνιστής, φτωχός αγωνιστής και πιστό κομματικό στέλεχος πέτυχε να υλοποιήσει ένα άπιαστο όνειρο – να καταλάβει ο ίδιος την προεδρία και το κόμμα του την διακυβέρνηση του τόπου. Ηταν ένα πολιτικό γεγονός του οποίου οι πολύπτυχες διαστάσεις εντυπωσίασαν και εξέπληξαν τους πολιτικούς αναλυτές και εντός και εκτός Κύπρου. Αυτό ίσως τελικά να υπήρξε το μέγα επίτευγμα του στην πολιτική ιστορία της Κύπρου. Αυτή την εξουσία όμως δεν μπόρεσε να την ασκήσει με επιτυχία...”.

Στην ομιλία του ο πρώην Κυβερνητικός Εκπρόσωπος Στέφανος Στεφάνου είπε πως “οι μαρτυρίες και οι απόψεις του συγγραφέα που καταγράφονται μέσα στο βιβλίο, ο οποίος ως εκ της θέσεως του στα πολιτικά πράγματα και γενικότερα στην κυπριακή κοινωνία είχε την ευκαιρία να έχει άμεση επαφή με όλους τους Προέδρους της Κυπριακής Δημοκρατίας, αποτελούν ένα χρήσιμο υλικό για στοχασμό πάνω στην ιστορική πορεία του Κυπριακού”.

Η αναδρομή στο παρελθόν, η ιστορική εντρύφηση και αξιολόγηση, συνέχισε, υποβάλλει την αναζήτηση ιστορικών πηγών πληροφόρησης. Σε αυτές τις πηγές συγκαταλέγονται οι προσωπικές μαρτυρίες πρωταγωνιστών ή ακόμη και παρατηρητών στα διάφορα γεγονότα την ώρα που αυτές συμβαίνουν ή που ακόμα η επίδραση τους βρίσκεται σε εξέλιξη.

“Η συμπερίληψη τέτοιων μαρτυριών είναι πολύ χρήσιμη γιατί συνήθως αυτές οι μαρτυρίες αναδεικνύουν τα διακυβεύματα, τα διλήμματα, τις σκέψεις που κυριαρχούν την ώρα που πρέπει να ληφθούν οι αποφάσεις”, πρόσθεσε.

Ο Εκτελεστικός Διευθυντής του Κέντρου Μελετών Τάσσος Παπαδόπουλος, Χρύσης Παντελίδης ανέφερε ότι “αυτό που, για μένα, καθιστά το συγκεκριμένο βιβλίο ελκυστικό, είναι το γεγονός ότι καταπιάνεται με προσωπικότητες που διαμόρφωσαν, επηρέασαν ή καθόρισαν τη σύγχρονη Ιστορία της Κύπρου και, πιο συγκεκριμένα, τα πρώτα 53 χρόνια ζωής της Κυπριακής Δημοκρατίας. Του κράτους που αποτελεί το σημαντικότερο επίτευγμα του κυπριακού λαού στη μακραίωνη ιστορία του νησιού μας και τη μοναδική ασπίδα προστασίας του κυπριακού ελληνισμού απέναντι στην επεκτατική πολιτική της Τουρκίας”.

Όταν ένα βιβλίο έχει ως θέμα «Έξι προεδρικά πορτραίτα», στην περίπτωση της Κύπρου έχει πρόσθετο και ιδιαίτερο ενδιαφέρον, σημείωσε, αφού ο εκάστοτε Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας είναι ταυτόχρονα: Αρχηγός του κράτους, Αρχηγός της Κυβέρνησης και Ηγέτης της Ελληνοκυπριακής Κοινότητας

Ο Κοσμήτορας της Σχολής Διεθνών Σχέσεων του Πάντειου Πανεπιστημίου Χριστόδουλος Γιαλλουρίδης ανέφερε ότι “το βιβλίο με φέρνει πίσω σε ένα στοχασμό των παιδικών μου χρόνων στη Μόρφου όπου και γνώρισα την Τούλα και τον Κωστή Χατζηκωστή στους αγώνες τους για την ελευθερία και την ελληνικότητα της Κύπρου”.

Ο κ. Γιαλλουρίδης είπε επίσης ότι “ο Κωστής Χατζηκωστής στο βιβλίο του, το κεντρικό μήνυμα που θέτει, είναι το ζήτημα της απουσίας οποιασδήποτε ικανότητας συγκροτημένης πρόβλεψης και πρόγνωσης του μέλλοντος του τόπου από την ηγεσία”.

Από την πλευρά του, ο Κοινωνιολόγος/Πρόεδρος του Συμβουλίου του Πανεπιστημίου Λευκωσίας Νίκος Περιστιάνης, είπε πως “πρόκειται για ένα ενδιαφέρον θέμα, είναι ευχάριστο, απλό, επικοινωνεί σωστά ο συγγραφέας, ζωντανεύει αφήγηση με τις προσωπικές περιγραφές, για τον περίγυρο του κάθε Προέδρου, τους φίλους του, κ.λπ.”.

Είναι ένα βιβλίο, σημείωσε, που αξίζει να διαβάσουμε. “Είναι πραγματικά καλογραμμένο και πετυχαίνει τους στόχους του. Είναι ένα τολμηρό βιβλίο...”.