Χακάν Φιντάν: Ο «ενοχλητικός» Τούρκος υπουργός Εξωτερικών

Ο νέος υπουργός Εξωτερικών, Χακάν Φιντάν, αποτελεί ένα από τα πλέον πολύ-συζητημένα πρόσωπα (και) στην Τουρκία, μετά την ανακοίνωση του υπουργικού συμβουλίου του Ερντογάν, τόσο για το παρελθόν του ως διοικητής των μυστικών υπηρεσιών (ΜΙΤ) στο εσωτερικό, όσο και για το ρόλο του σε διάφορες διπλωματικές και επιχειρησιακές αποστολές σε χώρες του εξωτερικού.

Ο Χακάν Φιντάν είναι ο «άνθρωπος του προέδρου», αυτόν που ο Ερντογάν περιγράφει ως «το κουτί μου με τα μυστικά». Στην πραγματικότητα, ήταν ο αόρατος Τ/ΥΠΕΞ της Τουρκίας για μεγάλο

«Μέσα σε μία μόλις εβδομάδα, όταν ανέλαβε επικεφαλής της MİT, δημοσιεύθηκαν εναντίον του κείμενα στη Wall Street Journal, στην Washington Post και στους Washington Times. Το πιο προσβλητικό άρθρο για τον Φιντάν υπέγραψε ο David Ignatius, ο υπεύθυνος για το ξέσπασμα του «One Minute» στο Νταβός [σ.σ. Ο David Ignatius ήταν ο συντονιστής του πάνελ από το οποίο αποχώρησε οργισμένος ο Ταγίπ Ερντογάν στις 29/1/2009, στρεφόμενος εναντίον  του προέδρου του Ισραήλ Shimon Peres].

Την εποχή που o Χακάν Φιντάν ήταν επικεφαλής της MIT, ο Ισραηλινός υπουργός Άμυνας Εχούντ Μπαράκ τον κατηγόρησε ότι βρίσκεται κοντά στο Ιράν προβαίνοντας έτσι σε μια ασχήμια πρωτόγνωρη στη διπλωματία. Τον Ιούνιο του 2022, ο Ισραηλινός πρόεδρος Χέρτζογκ τηλεφώνησε στον ορόεδρο Ερντογάν για να τον ευχαριστήσει για την αποτροπή από τη MIT απόπειρας επίθεσης κατά Ισραηλινών πολιτών στην Κωνσταντινούπολη. Τέσσερις μήνες πριν από αυτό, η MIT είχε συλλάβει Ιρανούς πράκτορες που σχεδίαζαν να απαγάγουν αντιπάλους τού καθεστώτος στην Κωνσταντινούπολη.

Ο Χακάν Φιντάν είναι ‘ενοχλητικός’ για τις ΗΠΑ, επειδή έχει προκαλέσει μεγάλη ζημιά στις δύο τρομοκρατικές οργανώσεις που ελέγχει η CIA: Υπάρχουν ηγέτες τρομοκρατικών οργανώσεων στο Ιράκ και τη Συρία, οι οποίοι δεν μπορούν να βγουν στο εξωτερικό, και υπάρχουν μέλη της FETÖ που έχουν μαζευτεί από όλο τον κόσμο και έχουν μεταφερθεί στην Τουρκία.

Η Γερμανία, η οποία ανοίγει τις πόρτες της στους φυγόδικους κατηγορούμενους της FETÖ, η οποία δεν μπορεί ακόμα να εξηγήσει τι συνέβη στη βάση Ramstein [σ.σ. αναφορά σε καταγγελίες για χρήση της βάσης σε μεταφορές όπλων στη Συρία] και παραμένει βουβή έναντι της οργάνωσης του PKK που δρα με διάφορα ονόματα σε όλη τη χώρα, δεν έκρυψε ποτέ τη δυσφορία της προς την MİT υπό τον Χακάν Φιντάν. Ο πρώην υπουργός Εσωτερικών Ντε Μεζιέρ μάλιστα το έχει πει ανοιχτά.

Ο Χακάν Φιντάν υπήρξε ένα ενοχλητικό όνομα για τη Γαλλία πριν ακόμη γίνει επικεφαλής της MİT. Το άνοιγμα της Τουρκίας στην Αφρική, με το οποίο το Παρίσι ένιωθε πολύ άβολα, έγινε την περίοδο που ο Φιντάν ήταν επικεφαλής της ΤΙΚΑ.

Η Ελλάδα επίσης νιώθει άβολα με τον Χακάν Φιντάν: Μέλη τρομοκρατικών οργανώσεων που στάλθηκαν στην Τουρκία για να προκαλέσουν δασικές πυρκαγιές πιάστηκαν μόλις πάτησαν το πόδι τους στη στεριά.

Αλλά και η Ρωσία νιώθει επίσης άβολα με τον Χακάν Φιντάν. Οι επιχειρήσεις εναντίον Ρώσων πρακτόρων που ήρθαν για να εξοντώσουν στελέχη της τσετσενικής αντιπολίτευσης και το γεγονός ότι είναι γνωστό κάθε βήμα του στρατηγού Τσάικο, ο οποίος βρίσκεται πολύ κοντά στο συριακό παρακλάδι της τρομοκρατικής οργάνωσης, είναι πρόβλημα για τη Μόσχα.

Ο Χακάν Φιντάν δεν ενοχλεί γιατί αποτρέπει επιχειρήσεις εναντίον της Τουρκίας ή γιατί εκτελεί επιχειρήσεις για λογαριασμό της Τουρκίας. Αυτά είναι πράγματα που είναι στη φύση της δουλειάς. Αυτό που θα κάνει τους ομολόγους του Χακάν Φιντάν να νιώθουν άβολα είναι ότι θα κλείσει την πόρτα στο ψέμα που χρησιμοποιείται συχνά στις διμερείς διαπραγματεύσεις. Μιλάμε για κάποιον [τον Χακάν Φιντάν] που έγραψε πριν από χρόνια στη διατριβή του στο [Πανεπιστήμιο] Bilkent: «Η καλή υπηρεσία πληροφοριών δεν εγγυάται πάντα καλή εξωτερική πολιτική, αλλά η κακή υπηρεσία πληροφοριών οδηγεί σίγουρα σε κακή εξωτερική πολιτική».

Μπείτε στη θέση του υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ Μπλίνκεν, του Ρώσου υπουργού Εξωτερικών Λαβρόφ ή του Έλληνα υπουργού Εξωτερικών Δένδια και φανταστείτε μια διαπραγμάτευση με τον Τούρκο Υπουργό Εξωτερικών Φιντάν. Οι συνομιλητές του Φιντάν θα είναι τόσο άνετοι όσο θα ήσασταν εσείς, εάν ο συνομιλητής σας φορούσε ειδικά γυαλιά που σας κάνουν να φαίνεστε γυμνοί...».

Κούρδος μόνο εξ αίματος

Το ρόλο του Κούρδου Χακάν Φιντάν απέναντι στους ομοεθνείς του Κούρδους αναλύει επίσης η Αμπερίν Ζαμάν στο think tank Al-Monitor.

«Ενώ συχνά τονίζεται ο ρόλος του Φιντάν στις ειρηνευτικές συνομιλίες μεταξύ του παράνομου Εργατικού Κόμματος του Κουρδιστάν (PKK) και της κυβέρνησης, ως επικεφαλής της εθνικής υπηρεσίας πληροφοριών, επέβλεψε παράλληλα στοχευμένες δολοφονίες πολλών υποτιθέμενων μαχητών του ΡΚΚ στο Ιρακινό Κουρδιστάν και τη βορειοανατολική Συρία, για να μην αναφερθούμε στον μη τεκμηριωμένο αριθμό αμάχων που χάθηκαν σε επιθέσεις με μη επανδρωμένα αεροσκάφη», αναφέρει η Ζαμάν.

Ο Αντνάν Τσελίκ, ακαδημαϊκός, εξειδικευμένος στο Κουρδικό Ζήτημα σε συνέντευξή του στην ιστοσελίδα bianet.org υποστηρίζει ότι κάποιοι υπουργοί στο νέο υπουργικό συμβούλιο είναι μόνο «βιολογικά Κούρδοι», δηλαδή από άποψη καταγωγής μόνο.

«Ο Ερντογάν, παρά τις επικρίσεις, προστάτευε γενικά τον Χακάν Φιντάν. “Τον έστειλα στο Όσλο, τον έστειλα στο Ιμραλί”, αναφέρει, προσθέτοντας ότι «ο Χακάν Φιντάν είναι ταυτόχρονα και ο πιο πιστός στον Ερντογάν και το πιο ισχυρό πρόσωπο τόσο για μια διαπραγμάτευση που θα μπορεί να γίνει με το κουρδικό κίνημα».

Απαγωγές γκιουλενιστών

Ο Nate Schenkkan, ανώτερος διευθυντής έρευνας στο Freedom House, σημείωσε μέσω Twitter ότι ο Φιντάν «είναι ο ηθίνων νους πίσω από απαγωγές δεκάδων ανθρώπων σε όλο τον κόσμο ως επικεφαλής της εκστρατείας για διεθνή καταστολή». Πολλοί βασανίστηκαν και κρατήθηκαν σε «σκοτεινές» τοποθεσίες στην Τουρκία. Ο Schenkkan πρόσθεσε ότι το υπουργείο Εξωτερικών «ήταν βασικός εταίρος στις απαγωγές, με στοιχεία σε όλο τον κόσμο ότι οι πρεσβείες και τα προξενεία λειτουργούσαν ως κόμβοι για τις επιχειρήσεις».

Επιχειρήσεις ΜΙΤ επί Φιντάν

Ο διορισμός του Χακάν Φιντάν στο Τ/ΥΠΕΞ παρέχει σημαντικά στοιχεία για την κατανόηση των στόχων και των προσανατολισμών της κυβέρνησης στην εξωτερική πολιτική στη νέα εποχή, υποστηρίζει στην αριστερή εφημερίδα Εβρενσέλ ο Γιουσούφ Καραντάς, παραθέτοντας με τη σειρά του μία σειρά επιχειρησιακών δράσεων της τουρκικής υπηρεσίας πληροφοριών επί Φιντάν.

- Ο ηγέτης του ιρακινού ισλαμικού κόμματος που υποστηρίζεται από την κυβέρνηση Ερντογάν καταδικάστηκε σε θάνατο στη χώρα του για τη συμμετοχή του σε πολυάριθμες βομβιστικές επιθέσεις και σφαγές. Μετά την καταδίκη του, απήχθη από την τουρκική υπηρεσία πληροφοριών και μεταφέρθηκε στην Τουρκία.

- Η τουρκική υπηρεσία πληροφοριών έστειλε φορτηγά γεμάτα όπλα στους τζιχαντιστές στη Συρία.

- Παρά την προειδοποίηση ενός αξιωματικού του στρατού, η τουρκική υπηρεσία πληροφοριών δεν έλαβε κανένα μέτρο για να αποτρέψει την απόπειρα πραξικοπήματος της 15ης Ιουλίου.

Οι ενδείξεις δείχνουν, κατά τον Γιουσούφ Καραντάς, ότι με τον Φιντάν η κυβέρνηση θα συνεχίσει τις παρεμβατικές πολιτικές της σύμφωνα με τις επεκτατικές φιλοδοξίες και τα συμφέροντα μιας μικρής μειοψηφίας με την οποία συνεργάζεται.