Αποτίμηση 4 χρόνων της διακυβέρνησης Αναστασιάδη

Τις τελευταίες μέρες ολοένα και περισσότερο γίνεται αντιληπτό ότι έστω και ανεπίσημα έχουμε εισέλθει σε προεκλογική περίοδο. Είναι καθοριστικής σημασίας να κατανοήσουμε το διακύβευμα των Προεδρικών Εκλογών του Φεβρουαρίου του 2018. Αναπόφευκτα θα αξιολογηθεί η διακυβέρνηση Αναστασιάδη.

Ως υποψήφιος στις προεδρικές εκλογές του 2013 ο κ. Αναστασιάδης διακήρυξε ότι στόχος του ήταν να οδηγήσει την Κύπρο σε μια νέα

εποχή. Υποσχέθηκε την επανεκκίνηση της οικονομίας, την αξιοκρατία, ένα αποτελεσματικό κράτος καθώς και μια βιώσιμη λύση του Κυπριακού. Υπογράμμιζε επίσης κατ’ επανάληψιν ότι δεν μπορεί να επιστρέψει το απορριφθέν Σχέδιο Ανάν. Όλα αυτά, τόνιζε, θα υλοποιούντο με τη συνένωση δυνάμεων.

Οι προεδρικές δεσμεύσεις για «την επιλογή των άριστων των αρίστων» δεν τηρήθηκαν καθώς από τους πρώτους διορισμούς επικράτησε τελικά ο γνωστός παλαιοκομματισμός παρά το γεγονός ότι η ευνοιοκρατία και οι πελατειακές σχέσεις συνεπάγονται σοβαρό κόστος για το κράτος, την κοινωνία και την οικονομία. Η συνέχεια είναι γνωστή. Ως εκ τούτου το αίσθημα της απαξίωσης ενδυναμώνεται.

Στο πεδίο της οικονομίας τέσσερα χρόνια μετά το κούρεμα καταθέσεων εξακολουθούν να υφίστανται σοβαρά προβλήματα παρά τη σταθεροποίηση και τους πρόσφατους δείκτες οικονομικής μεγέθυνσης. Ως ποσοστό του ΑΕΠ το δημόσιο χρέος είναι γύρω στο 110% και το ιδιωτικό γύρω στο 350%. Οι επιδόσεις της Κύπρου αποτελούν «success story» μόνο όταν γίνεται σύγκριση με τα τεκταινόμενα στην Ελλάδα. Σήμερα στην Κύπρο πέραν του 25% του πληθυσμού ζει κάτω από το όριο της φτώχειας, η ανεργία και η υποαπασχόληση είναι σε ψηλά επίπεδα παρά τη μετανάστευση, πολλές μικροεπιχειρήσεις έχουν κλείσει, ο κοινωνικοοικονομικός ιστός της χώρας συντρίβεται και η ανισότητα διευρύνεται.

Οι αποφάσεις του Eurogroup για κούρεμα καταθέσεων ήταν εγκληματικές και δημιούργησαν πολύ μεγαλύτερα προβλήματα απ’ όσα έλυσαν. Οι συνέπειες της συντριβής του τραπεζικού τομέα, της απώλειας δισεκατομμυρίων καθώς και της καταρράκωσης της εμπιστοσύνης εξακολουθούν να είναι τραγικές. Ούτε μπορεί να αγνοηθεί η πώληση των Κυπριακών Τραπεζών στην Ελλάδα έναντι πινακίου φακής. Τα αποτελέσματα θα ήταν σαφώς καλύτερα εάν υπήρχε η απαιτούμενη σοβαρότητα, υπευθυνότητα, προετοιμασία, μια στάση αξιοπρέπειας και συνεχούς διεκδίκησης, ψυχικό σθένος καθώς και η επιστράτευση της επιστημονικής τεκμηρίωσης.

Προφανώς δεν υπάρχει επαρκής θεωρητική κατανόηση των δεδομένων ενώ ταυτόχρονα υφίστανται ιδεολογικές αγκυλώσεις. Ενδεικτικό της ανεπάρκειας που βιώσαμε (και πληρώσαμε/πληρώνουμε) είναι το γεγονός ότι κυβερνητικοί αξιωματούχοι δήλωναν επανειλημμένα ότι το πρόγραμμα της Τρόικας θα μπορούσε να ήταν το Μανιφέστο της κυβέρνησης, λησμονώντας το παράπονο του Προέδρου της Δημοκρατίας και του Υπουργού Εξωτερικών ότι η Κύπρος χρησιμοποιήθηκε ως πειραματόζωο. Για τη θέση αυτή όμως έπρεπε να ζητηθεί η νομιμοποίησή της από τον λαό. Όχι μόνο αυτό δεν έγινε αλλά ενώ υπάρχουν βαρύτατες ευθύνες για την κατάρρευση της οικονομίας ο λαός εξακολουθεί να αναμένει την απονομή δικαιοσύνης. Θα δούμε κατά πόσον στην επερχόμενη προεκλογική περίοδο θα εξακολουθήσει η κυβερνητική παράταξη να στηρίζει τις επιλογές της Τρόικα.

Η Κύπρος εξακολουθεί να είναι σε αναζήτηση νέου υποδείγματος και μιας αποτελεσματικής δημόσιας διοίκησης. Μέχρι τώρα, δεν έχουν γίνει αποτελεσματικές κινήσεις που να συμβάλλουν προς αυτή την κατεύθυνση. Σε σχέση με τις ιδιωτικοποιήσεις είχα κατ’ επανάληψιν αναφέρει ότι εάν προχωρήσουν θα δημιουργηθούν μεγαλύτερα προβλήματα απ’ όσα υπόσχονται να επιλύσουν. Δυστυχώς τα τεκταινόμενα στο Λιμάνι της Λεμεσού επιβεβαιώνουν την εκτίμηση αυτή.

Τέσσερα χρόνια μετά τις εγκληματικές αποφάσεις του Μαρτίου του 2013 η χώρα εξακολουθεί να μην έχει όραμα και πυξίδα. Η κυβέρνηση εξακολουθεί να προσπαθεί να δημιουργεί εντυπώσεις με μια επικοινωνιακή τακτική. Αυτό δεν αρκεί. Δεν μπορεί μια χώρα να ζει με ψευδαισθήσεις. Η Κύπρος δεν έχει ακόμα ένα νέο οικονομικό υπόδειγμα, οι εξελίξεις σε σχέση με το Κυπριακό δεν προδιαγράφονται ευοίωνες ενώ η βαθειά αξιακή κρίση εξακολουθεί να μας ταλανίζει. Προφανώς θα είναι δύσκολο για τον Πρόεδρο Αναστασιάδη να προβεί σε ένα θετικό απολογισμό για τη θητεία του. Ως εκ τούτου η κυβερνητική παράταξη αναμένεται ότι θα επενδύσει στη σύγκριση με την προηγούμενη κυβέρνηση. Αυτό όμως δεν είναι η απάντηση. Η χώρα χρειάζεται προοπτική.

*Ο Ανδρέας Θεοφάνους είναι Καθηγητής Πολιτικής Οικονομίας και Πρόεδρος του Κέντρου Ευρωπαϊκών και Διεθνών Υποθέσεων του Πανεπιστημίου Λευκωσίας.