Αποκοπές Δημοσίων: 4+1 απαντήσεις σε καυτά ερωτήματα

Πληθώρα αναλύσεων και απόψεων βλέπει το φως της δημοσιότητας τις τελευταίες μέρες, στον απόηχο των αποφάσεων του Διοικητικού Δικαστηρίου αναφορικά με τις περικοπές και άλλες επεμβάσεις στους μισθούς των δημοσίων υπαλλήλων.

Με τις πρόσφατες αποφάσεις του το Διοικητικό Δικαστήριο πυροδότησε ουσιαστικά τη συζήτηση τόσο για το τι μέλλει γενέσθαι με τους μισθούς των δημοσίων υπαλλήλων όσο και για το πώς θα πρέπει να αντιμετωπισθούν οι συνέπειες αυτών.

Από κυβερνητικής πλευράς, εν πρώτοις, το μόνο που έχει ξεκαθαρίσει είναι ότι προωθείται έφεση κατά των αποφάσεων αυτών, ενώ παράλληλα δια στόματος Υπουργού Οικονομικών δόθηκε και μια πρώτη εκτίμηση του κόστους των αποφάσεων του Διοικητικού Δικαστηρίου, το οποίο ανέρχεται, σύμφωνα με τον Χάρη Γεωργιάδη, στο €1,06 δις.

Από πλευράς των δημοσίων υπαλλήλων τώρα, ο Γενικός Γραμματέας της Υπηρεσίας Γλαύκος Χατζηπέτρου διευκρίνισε από το βήμα του Συνεδρίου της ΠΑΣΥΔΥ την περασμένη βδομάδα ότι τα ποσά που βλέπουν το φως της δημοσιότητας και παραπέμπουν σε δικαστική βόμβα είναι παραπλανητικά. Υπάρχουν, είπε, στοιχεία από την ΠΑΣΥΔΥ, που καταρρίπτουν τους ισχυρισμούς του κράτους.

Το SigmaLive σε μια προσπάθεια δεύτερης ανάγνωσης των όσων ακούγονται και γράφονται, «ακτινογραφεί» τα 6 «καυτά σημεία» με ερωτήσεις που ταλανίζουν τους δημόσιους αλλά και τους εργαζόμενους του ιδιωτικού τομέα και την κοινωνία ευρύτερα.

Γιατί επικρατεί μια γενικότερη σύγχυση

Είναι αντιληπτό ότι υπάρχει μια ευρύτερη σύγχυση και πολλαπλές αναγνώσεις σε ό,τι αφορά τα αποτελέσματα των αποφάσεων και τον τρόπο διαχείρισης αυτών.

Νομικοί κύκλοι εξηγούν στο SigmaLive πως ένας πρώτος λόγος σύγχυσης είναι πως οι πρόσφατες αποφάσεις του Διοικητικού Δικαστηρίου αφορούν δυνητικά ένα μεγάλο αριθμό δημοσίων υπαλλήλων και επιφέρουν -σε περίπτωση μη ανατροπής του.

Ένας δεύτερος λόγος σύγχυσης είναι πως στην Κύπρο -σε αντίθεση με άλλες χώρες- δεν υπάρχει ούτε σαφής νομολογιακός κανόνας ούτε νομοθετική ρύθμιση που να προβλέπει πως, σε περίπτωση κρίσης ενός νόμου ως αντισυνταγματικού, το Δικαστήριο μπορεί να καθορίσει τον χρόνο 'ισχύς' της σχετικής απόφασης, περιορίζοντας έτσι, εάν το κρίνει απαραίτητο, το οικονομικό κόστος αυτής. Με άλλα λόγια, δεν υπάρχει κανόνας που να δίδει τη δυνατότητα στο Διοικητικό Δικαστήριο ή στο Ανώτατο Δικαστήριο να ορίσουν πως τα αποτελέσματα της αντισυνταγματικότητας θα επηρεάσουν τους μισθούς τόσο αυτών που άσκησαν προσφυγές όσο και των λοιπών δημοσίων υπαλλήλων μόνο για το μέλλον και όχι αναδρομικά. Τέτοιοι κανόνες υπάρχουν σε διάφορες χώρες, όπως η Ελλάδα, η Πορτογαλία κ.α.

Τι δικαιούνται όσοι έκαναν προσφυγές

Οι προσφυγές έγιναν από μια μερίδα των δημοσίων υπαλλήλων και όχι από το σύνολό τους. Σ' αυτούς θα πρέπει αφενός να επιστραφούν τα χρήματα για τις περικοπές και άλλες επεμβάσεις που έλαβαν κατά τους μήνες μου αφορούσαν οι προσφυγές, και αφετέρου να τερματισθούν οι εν λόγω περικοπές για το μέλλον, δηλαδή για τον χρόνο μετά την έκδοση των σχετικών αποφάσεων. Είναι ενδιαφέρον πως κάποιες από τις προσφυγές είχαν ασκηθεί ήδη από το 2012. Ο κάθε υπάλληλος χωριστά, λοιπόν, δικαιούται να λάβει το ποσό που ανταποκρίνεται στην περίοδο που αφορούσε η προσφυγή του μέχρι σήμερα. Αν στην προσφυγή προσβλήθηκαν όλες οι περικοπές από το 2012, τότε δικαιούται επιστροφή των χρημάτων που του αποκόπηκαν από τότε μέχρι την έκδοση της απόφασης.

Τι ισχύει για τους υπόλοιπους υπαλλήλους

Νομικοί κύκλοι που μίλησαν στο SigmaLive ανέφεραν ότι το ορθό γι’ αυτούς που δεν πρόσβαλαν την απόφαση, δηλαδή για το πλήθος των δημοσίων υπαλλήλων, θα ήταν να σταματήσουν οι περικοπές από τη μέρα που εκδόθηκαν οι αποφάσεις του Διοικητικού Δικαστηρίου και για το μέλλον. Σε διαφορετική περίπτωση, τα πρόσωπα αυτά θα μπορούν να εγείρουν προσφυγή, με ενδεχόμενο αποτέλεσμα την υπερφόρτωση του Διοικητικού Δικαστηρίου με αντίστοιχες υποθέσεις. Αυτό που επισημαίνεται ωστόσο, είναι πως δεν προκύπτει αβίαστα το συμπέρασμα ότι όλοι οι δημόσιοι υπάλληλοι δικαιούνται αναδρομικά όλα τα χρήματα που έχασαν από τον χρόνο που υιοθετήθηκαν οι νόμοι που κρίθηκαν αντισυνταγματικοί μέχρι σήμερα, αφού αυτοί δεν πρόσβαλαν τις επεμβάσεις για τον παρελθόντα χρόνο και έχασαν πια την προθεσμία να πράξουν κάτι τέτοιο.

Η «πράξη» έφεση

Όπως αναφέρθηκε πιο πάνω, η κυβέρνηση σε συνεννόηση με τον νομικό της σύμβουλο, προχωρεί σε ασκήσεις επί χάρτου προκειμένου να καταχωρισθεί έφεση στις αποφάσεις του Διοικητικού Δικαστηρίου. Παράλληλα, εξετάζονται και οι επιπτώσεις που θα επέλθουν από μια ενδεχόμενη μη ανατροπή των αποφάσεων αυτών στο Ανώτατο Δικαστήριο.

Πολύ απλά, αν η έφεση έχει επιτυχή έκβαση δεν δικαιούται κανείς τίποτα. Ωστόσο, η «νομική βιβλιογραφία» διαθέτει δυο αποφάσεις «σταθμούς» από το πρόσφατο παρελθόν, εκ των οποίων η μία αφορά την επιβολή έκτακτης εισφοράς στους μισθούς των δημοσίων υπαλλήλων και η δεύτερη τη λήψη μισθού και σύνταξης (από το ίδιο πρόσωπο) συγχρόνως από το Κράτος. Στην πρώτη υπόθεση, το Ανώτατο Δικαστήριο, κατά πλειοψηφία, αποφάσισε ότι ήταν δικαιολογημένη η έκτακτη εισφορά, ενώ στην δεύτερη, ομοίως κατά πλειοψηφία, έκρινε πως ο υπό εξέταση νόμος ήταν αντίθετος στο δικαίωμα στην ιδιοκτησία και άρα αντισυνταγματικός. Αν λοιπόν το Ανώτατο Δικαστήριο, στην έφεση αναφορικά με τις περικοπές και άλλες επεμβάσεις στους μισθούς προσανατολιστεί στο σκεπτικό της τελευταίας υπόθεσης, τότε πιθανόν να καταλήξει πως υπήρξε παραβίαση του Συντάγματος και να δικαιώσει τους δημόσιους υπαλλήλους. Αν τώρα το Ανώτατο Δικαστήριο οδεύσει προς το σκεπτικό της πρώτης υπόθεσης, τότε πιθανόν θα αποφανθεί ότι δεν υπάρχει τελικά παραβίαση του Συντάγματος.

Τι γίνεται με την τρέχουσα μισθοδοσία

Το SigmaLive ήδη σε προηγούμενο ρεπορτάζ κατέγραψε το τι γίνεται αυτή την στιγμή με την μισθοδοσία των δημοσίων. Νομικοί κύκλοι, ως είδαμε, επισημαίνουν αναφορικά με το συγκεκριμένο ζήτημα ότι, κανονικά, για τους δημόσιους υπαλλήλους που προσέφυγαν θα έπρεπε να μην γίνονται πλέον περικοπές, ενώ το ίδιο θα ήταν ορθό να ισχύσει και για τους λοιπούς εργαζομένους στον δημόσιο τομέα. Ένα όπλο στη φαρέτρα της Κυβέρνησης είναι μαζί με την Έφεση να καταχωρήσει και αίτηση αναστολής των αποφάσεων του Διοικητικού Δικαστηρίου, μέχρι την ολοκλήρωση της διαδικασίας στο Ανώτατο Δικαστήριο. Το αποτέλεσμα μιας τέτοιας αίτησης είναι πάντως αμφίβολο.