Αποκαλυπτικό: Η νομοθεσία για ανήλικους παραβάτες

Ένα πρωτοποριακό για τα κυπριακά δεδομένα νομοσχέδιο, που εγκαθιδρύει ένα νέο σύστημα ποινικής δικαιοσύνης, φιλικής προς τα παιδιά που βρίσκονται σε σύγκρουση με τον νόμο, έχει ετοιμάσει η Λήδα Κουρσουμπά, υπό τη διπλή της ιδιότητα ως Επίτροπος Νομοθεσίας και ως Επίτροπος Προστασίας των Δικαιωμάτων του Παιδιού. Η «Σημερινή» εξασφάλισε και παρουσιάζει στο ρεπορτάζ που ακολουθεί τις κυριότερες πρόνοιες, όπως αυτές αναφέρονται στο προσχέδιο (172 σελίδες), που έχει ήδη αποσταλεί στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας και στους αρμόδιους φορείς για διαβούλευση. Σήμερα δικάζονται ως ενήλικες Θα πρέπει να σημειωθεί ότι, με βάση την υφιστάμενη νομοθεσία, παιδιά κάτω των 14 ετών θεωρούνται ποινικά ανεύθυνα, ακόμη και αν σκοτώσουν. Ωστόσο, παιδιά άνω των 14 ετών, λόγω κενών στον νόμο, δικάζονται ως ενήλικες σε πολλές περιπτώσεις, αναφέρει η Επίτροπος, γεγονός που παραβιάζει τα δικαιώματά τους. Σύμφωνα με το νομοσχέδιο, «παιδί», για το ποινικό σύστημα, σημαίνει πρόσωπο μεταξύ δεκατεσσάρων ετών και είκοσι ενός, που κατηγορείται ενώπιον Δικαστηρίου για οποιοδήποτε αδίκημα που διέπραξε πριν συμπληρώσει το δέκατο όγδοο έτος της ηλικίας του. Οι βασικές αρχές του νομοσχεδίου Το νομοσχέδιο, που στοχεύει μεταξύ άλλων στην πρόληψη και αντιμετώπιση της νεανικής παραβατικότητας, εγκαθιδρύει ειδικές δομές και θεσμούς σε όλα τα στάδια των διαδικασιών που αφορούν παιδιά, τα οποία έρχονται σε σύγκρουση με νόμο. Η «Σημερινή» αποκαλύπτει τις κυριότερες πρόνοιες του νομοσχεδίου. Η ποινική δίωξη ή/και κράτηση παιδιών αποτελούν, κατά κανόνα, το έσχατο μέτρο και επιβάλλεται μόνο εφόσον οποιαδήποτε άλλα μέτρα έχουν δοκιμαστεί και αποτύχει, ανεξαρτήτως της σοβαρότητας του αδικήματος που έχει διαπραχθεί. Η προφυλάκιση παιδιού απαγορεύεται. Δύναται το δικαστήριο να διατάσσει τον περιορισμό παιδιού σε ειδικό χώρο περιορισμού παιδιών.Η φυλάκιση παιδιών απαγορεύεται σε κάθε περίπτωση. Εγκαθιδρύονται ειδικά δικαστήρια ανηλίκων, ένα σε κάθε Επαρχία, τα οποία δεν θα πρέπει να στεγάζονται στον χώρο οποιωνδήποτε άλλων δικαστηρίων.Κάθε Δικαστήριο ανηλίκων συγκροτείται από έναν ή περισσότερους Δικαστές Ανηλίκων, τους οποίους διορίζει το Ανώτατο Δικαστικό Συμβούλιο. Τι ποινές θα προβλέπονται Σύμφωνα με το προσχέδιο, σε περίπτωση που το Δικαστήριο κρίνει το παιδί ως ένοχο αδικήματος, δύναται είτε να επιπλήξει απλώς το παιδί και να το απαλλάξει από οποιοδήποτε άλλο μέτρο ή ποινή, ή να προχωρήσει περαιτέρω με την υπόθεση και να λάβει μία ή περισσότερες από τις πιο κάτω αποφάσεις: (α) απαλλαγή ή απαλλαγή υπό όρους(β) επιβολή προστίμου ή/και επιβολή καταβολής των εξόδων ή/και αποζημίωσης στο θύμα από το παιδί (γ) διάταγμα με το οποίο να υποχρεώνει τον γονέα ή κηδεμόνα να καταβάλει αποζημίωση στο θύμα(δ) διάταγμα γονικής επιτήρησης(ε) διάταγμα επιβολής κοινοτικής επιτήρησης (στ) διάταγμα κράτησης σε χώρο κράτησης παιδιών Υποχρεώσεις Αστυνομίας Σύμφωνα με το νομοσχέδιο, σε περίπτωση σύλληψης, είτε με ένταλμα είτε χωρίς, οποιουδήποτε παιδιού ως υπόπτου για τη διάπραξη οποιουδήποτε αδικήματος, η Αστυνομία θα πρέπει να διασφαλίζει ότι η περίπτωση τυγχάνει χειρισμού από Λειτουργό Παιδιού της Αστυνομίας. Επίσης, θα πρέπει, μεταξύ άλλων, να διασφαλίζει ότι το παιδί δεν κρατείται σε κελί, αλλά σε άλλο χώρο του Σταθμού. Επίσης, Λειτουργός Υπηρεσιών Κοινωνικής Ευημερίας, ο οποίος θα ενημερώνεται από την Αστυνομία, έχει υποχρέωση να παρουσιαστεί χωρίς καθυστέρηση για να αξιολογήσει την κατάσταση του παιδιού. Θα πρέπει εντός είκοσι τεσσάρων ωρών από τον χρόνο που το παιδί τέθηκε υπό κράτηση, να ολοκληρώνονται οι ανακρίσεις ή/και η λήψη γραπτής κατάθεσης. Εφαρμόζεται, επίσης, πρόγραμμα αποδικαστικοποίησης, το οποίο, βάσει του περιεχομένου του προσχεδίου, σημαίνει πρόγραμμα στο οποίο εντάσσεται ένα παιδί προκειμένου να βοηθηθεί ύστερα από αναστολή ποινικής δίωξης. Όπως πληροφορούμαστε, το προσχέδιο 172 σελίδων έχει διαβιβαστεί στον Υπουργό Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως ως βασικά καθ’ ύλην αρμόδιο, αλλά, ταυτόχρονα, και στον Υπουργό Εργασίας, τον Υπουργό Παιδείας, τον Γενικό Εισαγγελέα, τον Πρόεδρο του Ανωτάτου και την Κοινοβουλευτική Επιτροπή Νομικών, για διαβούλευση. Εισηγήσεις και για τα παιδιά-θύματα Το πιο πάνω νομοσχέδιο αφορά τη μεταχείριση των παιδιών που έρχονται σε σύγκρουση με τον νόμο. Η Επίτροπος Προστασίας Δικαιωμάτων του Παιδιού έχει προβεί σε σημαντικές εισηγήσεις και για τα παιδιά-θύματα που καλούνται ως μάρτυρες σε ποινικές υποθέσεις. Μιλώντας στη "Σ", η Λήδα Κουρσουμπά σημείωσε πως έχει εισηγηθεί προς τους αρμόδιους φορείς την εφαρμογή ενός νέου συστήματος φιλικού προς τα παιδιά-θύματα. «Αυτήν τη στιγμή το δικαστικό σύστημα επαναθυματοποιεί αυτά τα παιδιά», δήλωσε η Επίτροπος, παραθέτοντας ως παραδείγματα περιπτώσεις λανθασμένου τρόπου λήψης καταθέσεων, αλλά και περιπτώσεις όπου παρατηρούνται μεγάλες καθυστερήσεις στην εκδίκαση υποθέσεων. «Σήμερα είμαστε σε κομβικό σημείο, μετά που πέρασε ο νόμος για τη σεξουαλική κακοποίηση, τον Ιούνιο του 2014», είπε η Λήδα Κουρσουμπά.