Αντιπαράθεση Αρείου Πάγου-ΑΔΑΕ για τις παρακολουθήσεις στην Ελλάδα

Έντονη αντιπαράθεση μεταξύ του Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου Ισίδωρου Ντογιάκου και της Αρχής Διασφάλισης του Απορρήτου των Επικοινωνιών (ΑΔΑΕ) ξέσπασε το απόγευμα της Τρίτης, ύστερα από την γνωμοδότηση του δικαστικού λειτουργού ότι η ανεξάρτητη Αρχή δεν έχει αρμοδιότητα ενημέρωσης από τηλεφωνικούς παρόχους για τις περιπτώσεις παρακολούθησης άρσης του απορρήτου πολιτών για λόγους εθνικής ασφάλειας.

Συγκεκριμένα, σε γνωμοδότησή του ο Εισαγγελέας του Αρείου Πάγου, Ισίδωρος Ντογιάκος, κατόπιν σχετικού ερωτήματος που του υπέβαλαν ο ΟΤΕ

και η COSMOTE, απεφάνθη ότι η ΑΔΑΕ δεν μπορεί να διεξάγει έλεγχο σε αρχεία των τηλεφωνικών παρόχων ούτε να ζητεί ενημέρωση από τους παρόχους, σε περιπτώσεις άρσης του απορρήτου των επικοινωνιών για λόγους εθνικής ασφάλειας.

Στη γνωμοδότησή του, ο κ. Ντογιάκος σημειώνει ότι η ενημέρωση για το μέτρο άρσεως του απορρήτου για λόγους εθνικής ασφαλείας έχει ανατεθεί πλέον αποκλειστικά στο Τριμελές Όργανο, στο οποίο προεδρεύει Εισαγγελικός λειτουργός.

«Ουδείς άλλος φορέας νομιμοποιείται προς τούτο ούτε και προβλέπεται από τον Νόμο, άλλος τρόπος η διαδικασία ενημέρωσης. Η ΑΔΑΕ δεν έχει πλέον αρμοδιότητα για έλεγχο στους παρόχους ώστε να απαντήσει σε θιγόμενο ιδιώτη. Κυριαρχικός είναι ο ρόλος του Τριμελούς Οργάνου, στο οποίο προεδρεύει Εισαγγελικός Λειτουργός και ο Πρόεδρος της ΑΔΑΕ είναι μέλος», αναφέρεται.

Επιπλέον, η γνωμοδότηση σημειώνει ότι ουδείς άλλος πέραν του θιγόμενου πολίτη μπορεί να ζητήσει να ενημερωθεί αν το τηλέφωνό του έχει παρακολουθηθεί, ενώ αναφέρεται και στην πιθανότητα επιβολής ποινών, σε περίπτωση παραβίασης των διατάξεων, της ΑΔΑΕ συμπεριλαμβανομένης.

«Λόγω του ιδιαίτερα ευαίσθητου χαρακτήρα του θέματος της άρσεως του απορρήτου των επικοινωνιών, οι προβλεπόμενες από το ήδη ισχύον νομοθετικό καθεστώς ποινικές κυρώσεις σε περίπτωση παραβίασης των σχετικών διατάξεων τόσο εκ μέρους κάποιου μέλους της ΑΔΑΕ όσο και εκ μέρους άλλων προσώπων, τα οποία αναφέρονται σαφώς στο Νόμο, είναι ιδιαίτερα σοβαρές, με προβλεπόμενη ποινή, υπό ορισμένες προϋποθέσεις, ακόμα και πρόσκαιρης κάθειρξης», αναφέρει η γνωμοδότηση.

Όπως υποστηρίζει ο κ. Ντογιάκος, η νομοθεσία δεν αναγνωρίζει στην ΑΔΑΕ «λευκή επιταγή» για την διενέργεια ελέγχων.

Άμεση ήταν η απάντηση του Προέδρου της ΑΔΑΕ Χρήστου Ράμμου στην γνωμοδότηση του δικαστικού λειτουργού, με την οποία αμφισβητεί την αρμοδιότητα Ντογιάκου να παρέχει τέτοιες γνωμοδοτήσεις. Η ΑΔΑΕ αποτελεί ανεξάρτητη Αρχή, με συνταγματικά κατοχυρωμένο ρόλο, για την οποία κανένα κρατικό όργανο δεν μπορεί να ασκεί προληπτικό έλεγχο και εποπτεία, αναφέρει ο κ. Ράμμος.

«Σύμφωνα με το Ελληνικό Σύνταγμα, όπως αναθεωρήθηκε το 2001, αλλά σύμφωνα και με τα ισχύοντα ευρύτερα στα κράτη  του ευρωπαϊκού νομικού πολιτισμού, στα οποία ανήκει η χώρα μας, ο θεσμός των ανεξαρτήτων αρχών προϋποθέτει την πραγματική και όχι απλώς στα χαρτιά ανεξαρτησία της λειτουργίας τους και δεν είναι συμβατός  με την άσκηση των αρμοδιοτήτων αυτών υπό κηδεμόνευση ή καθ’ υπαγόρευση», τονίζει ο κ. Ράμμος.

Όπως επισημαίνει, η συνταγματική κατοχύρωση της ΑΔΑΕ ως ανεξάρτητης αρχής έχει την έννοια ότι «κανένα κρατικό όργανο δεν μπορεί να ασκήσει επί της εν λόγω Αρχής οιαδήποτε μορφή προληπτικού ελέγχου ή προληπτικής εποπτείας (εντολή, κατευθυντήρια ερμηνευτική οδηγία κ.λ.π.)».

«Ο Εισαγγελεύς του Αρείου Πάγου δεν δύναται, επικαλούμενος την γενική αρμοδιότητά του να γνωμοδοτεί επί “νομικών ζητημάτων γενικού ενδιαφέροντος”, να διατυπώνει γνώμη επί της ερμηνείας και εφαρμογής διατάξεων που αφορούν τις συνταγματικές αρμοδιότητες της ΑΔΑΕ, απευθύνοντας  σε αυτήν κατευθυντήριες οδηγίες και απειλώντας μάλιστα με πρωτοφανή τρόπο τα μέλη της με βαρύτατες ποινικές κυρώσεις, αν ασκήσουν τις αρμοδιότητές τους με τρόπο διαφορετικό από τον από αυτόν υιοθετούμενο», λέει ο Πρόεδρος της ΑΔΑΕ για την γνωμοδότηση Ντογιάκου.

«Η επίμαχη γνωμοδότηση του κ. Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου, πέρα από το γεγονός ότι νομικά  δεν έχει παράγει καμία απολύτως δέσμευση (ως γνωστόν δέσμευση στην ελληνική έννομη τάξη παράγουν μόνο οι δικαιοδοτικές αποφάσεις των δικαστηρίων), παραβιάζει εξόφθαλμα την ευθέως εκ του Συντάγματος εκπορευόμενη ανεξαρτησία της ΑΔΑΕ, η οποία μέχρι σήμερα είχε πάντοτε γίνει σεβαστή», καταλήγει ο Πρόεδρος της ΑΔΑΕ. 

Πηγή: ΚΥΠΕ