Ανάλυση: Τα σενάρια για τη δημιουργία «Μεγάλης Αλβανίας»

Οι εξαγγελίες του Πρωθυπουργού της Αλβανίας Έντι Ράμα έγιναν από την πόλη Πέγια, του Κοσόβου, όπου βρέθηκε για διμερείς επαφές με τον Κοσοβάρο ομόλογό του, Ραμούς Χατραντινάι. Οι δύο συμφώνησαν, στο πλαίσιο μιας στρατηγικής συμφωνίας, την «Αλβανική Ένωση», η οποία θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί μέχρι το 2025.

Ράμα και Χαραντινάι εδώ και μήνες ανοίγουν νέα κανάλια επικοινωνίας, αναθεωρούν από κοινού τις προσεγγίσεις τους στα Βαλκάνια και δημιουργούν, πλέον, μια μεταξύ τους τελωνειακή ένωση με μηδενικούς δασμούς. Παράλληλα

έχουν συμφωνήσει την κατάργηση των τελών περιαγωγής, εντός του πρώτου εξαμήνου του 2019, ενώ «ενοποιούν» κρατικά έγγραφα, όπως πιστοποιητικά γέννησης και διπλώματα οδήγησης. Αν όχι πρακτικά, τουλάχιστον επικοινωνιακά, οι σχεδιασμοί Χότζα για την ούτω καλούμενη μεγάλη Αλβανία επανέρχονται στις μνήμες.

Ερμηνεύοντας τις εξαγγελίες Ράμα και Χαραντινάι, ο επικεφαλής του προγράμματος Νοτιοανατολικής Ευρώπης του ΕΛΙΑΜΕΠ, Ιωάννης Αρμακόλας, τονίζει πως αρχικά

γίνονται «κυρίως ως μέσο επηρεασμού και άσκησης πίεσης προς τις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες προκειμένου να προχωρήσουν ταχύτερα οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις». Άλλωστε, η έκθεση της Κομισιόν για την Αλβανία μπορεί να αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο έναρξης των συνομιλιών για τον ερχόμενο Ιούλιο, ωστόσο είναι καταπέλτης για τα επίπεδα διαφθοράς στη χώρα, σε ανώτατο επίπεδο, ενώ ζητεί εξηγήσεις για την εκτέλεση του Έλληνα ομογενούς, Κωνσταντίνου Κατσίφα, από την αλβανική Αστυνομία. Επί του παρόντος, πάντως, δεν μιλάμε για ουσιαστική Ένωση Αλβανίας - Κοσόβου, καθώς, όπως εξηγεί ο καθηγητής Αρμακόλας, «οι πολιτικές ελίτ του Κοσόβου προτιμούν να μην ελέγχονται από τα Τίρανα», ωστόσο μελλοντικά το σχήμα και οι «επιθυμίες» ενδέχεται να αλλάξουν, με γνώμονα το συμφέρον.

Κώδωνας κινδύνου για εθνικές περιπέτειες

Ο ρόλος της διπλωματίας είναι πολύ πιο σημαντικός από εκείνον που του αποδίδουν τα φαινόμενα του διπλωματικού χάρτη. Δεν είναι απλός ικανότητα στην εκπροσώπηση των θέσεων ενός κράτους σε εξωτερική πολιτική. Είναι ένα σύνολο μεθόδων και μέσων που χρησιμοποιεί ένα κράτος για να εκπροσωπήσει κυρίως τα συμφέροντά του, για να ρυθμίσει τις σχέσεις του με άλλα κράτη και άλλα συμφέροντα, είναι ο επιδέξιος τρόπος χειρισμού μιας κατάστασης. Το πρώτο πράγμα, λοιπόν, που λαμβάνει υπόψη της η επιστήμη της διπλωματίας είναι όλα τα πιθανά σενάρια, μηδενός εξαιρουμένου.

Η ιδέα της «Μεγάλης Αλβανίας» μπορεί να μην έχει, προς το παρόν, απτά επιχειρήματα, ωστόσο στη βάση της θεωρίας, της προϋπάρχουσας ιδέας και των νέων αναφορών του Έντι Ράμα, αποτελεί ένα ισχυρό σενάριο. Όπως εξηγεί ο Σάββας Καλεντερίδης, αδιαμφισβήτητου κύρους γεωστρατηγικός αναλυτής, το σχέδιο Ράμα συνίσταται «στη συνένωση σε πρώτη φάση της Αλβανίας με το Κοσσυφοπέδιο και σε δεύτερη φάση με το Τέτοβο του κράτους των Σκοπίων». Άλλωστε, όπως εύστοχα υπενθυμίζει, «για να μην υπάρχουν μειονοτικά προβλήματα όταν γίνει αυτό, ήδη έχουν αρχίσει διεργασίες και επαφές για “διευθέτηση” των συνόρων μεταξύ Σερβίας και Κοσσυφοπεδίου, ούτως ώστε τα εδάφη της αποσχισθείσας περιοχής που κατοικούνται από Σέρβους να περάσουν στην κυριαρχία της Σερβίας και το αντίστροφο, δηλαδή περιοχές της Σερβίας που κατοικούνται από Αλβανούς να περάσουν στο Κοσσυφοπέδιο». Οι μεγάλες δυτικές δυνάμεις προκειμένου να μειώσουν τη ρωσική -πρώτιστα- και την τουρκική -σε δεύτερο επίπεδο- επιρροή στα Βαλκάνια, στηρίζουν όλες τις διαδικασίες εξομάλυνσης των σχέσεων, ακόμη κι αν αυτό συνεπάγεται αλλαγές που ενοχλούν τα έθνη των Βαλκανίων, αλλά εξυπηρετούν τα δικά τους συμφέροντα.

Μετά το Κοσσυφοπέδιο, το Τέτοβο

Το Τέτοβο είναι επαρχία του κράτους των Σκοπίων, στην οποία ζουν σε μεγάλη πλειοψηφία Αλβανοί. Ήδη από το 2001 διεφάνησαν οι βλέψεις για ένωση με την Αλβανία, όταν με ένοπλη εξέγερση ζήτησαν την αυτοδιάθεσή τους. Σε πρώτο στάδιο η εξαργύρωση ήταν πολιτική και φαίνεται στη σημερινή μορφή των αλβανικών κομμάτων στην Εθνοσυνέλευση των Σκοπίων. Με δεδομένο ότι οι Αλβανοί που ζουν εκτός συνόρων, κατά βάση σε άλλα βαλκανικά κράτη, ζητούν ανοιχτά την ενοποίηση των περιοχών στις οποίες κατοικούν, εξάγεται και πάλι το συμπέρασμα, στη βάση ενός πιθανού σεναρίου, της σταδιακής και συντονισμένης υλοποίησης της ιδέας της «Μεγάλης Αλβανίας».

Τα Τίρανα, βλέποντας ότι αυτό το επιχείρημα μπορεί να γυρίσει μπούμερανγκ, αν το χρησιμοποιήσουν οι Έλληνες της Βορείου Ηπείρου, που εκ των πραγμάτων είναι ιστορικός λαός της περιοχής, εφαρμόζουν παράλληλα πολιτική αρπαγής και οικειοποίησης των ελληνικών περιουσιών, καταστολή πρωτοβουλιών και εθνικών φρονημάτων -ακόμη και με βίαια μέσα- και ανάπτυξη αλβανικού πληθυσμού σε πόλεις-κλειδιά. Το Μαξίμου προφανώς και δεν σχολιάζει, θα έπρεπε ωστόσο να εξετάζει τα σενάρια αυτά της «βρόμικης» διπλωματίας.

Συνεχίζουν ανενόχλητοι τον διωγμό των Ελλήνων της Βορείου Ηπείρου

Η αλβανική κυβέρνηση, μετά τους εκβιασμούς που ακολούθησαν της δολοφονίας του Κωνσταντίνου Κατσίφα και ενώ οι αρπαγές ελληνικών περιουσιών συνεχίζονται, ετοιμάζει -σύμφωνα με δημοσίευμα της ελληνικής εφημερίδας «ΕΣΤΙΑ»- να επαναφέρει τα ερυθρά δελτία. Αυτό σημαίνει πως οι Βορειοηπειρώτες που ζουν εκτός της αλβανικής επικράτειας, κατά βάση στην Ελλάδα, δεν θα μπορούν να εισέλθουν στην Αλβανία, καθώς επίσης και να μετακινηθούν από περιοχή σε περιοχή, εντός της Αλβανίας.

Μόλις χθες, 40 ημέρες μνήμης από τη δολοφονία του Κωνσταντίνου Κατσίφα, Βορειοηπειρώτες που βρέθηκαν στους Βουλιαράτες για το μνημόσυνο, κατήγγειλαν το κλίμα τρόμου που καλλιεργούν εδώ και καιρό οι αλβανικές Αρχές. «Δεν είμαστε ούτε φασίστες ούτε εξτρεμιστές. Είμαστε ΕΛΛΗΝΕΣ», διαμηνύει η ελληνική ομογένεια της Βορείου Ηπείρου, προς απάντησιν όλων όσοι σπεύδουν να τους αποδώσουν χρώμα και σκοπό. Η ομογένεια απαιτεί τον πλήρη σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων τους, όπως αυτά πηγάζουν από τη σύμβαση-πλαίσιο του Συμβουλίου της Ευρώπης για την προστασία των εθνικών μειονοτήτων, την οποία έχει υπογράψει η Αλβανία.

Το σημείο αυτό αποτελεί και εκκωφαντική παράλειψη στη σχετική έκθεση για την προενταξιακή πρόοδο της Αλβανίας στην ΕΕ. Γίνεται μεν αναφορά στις «παράξενες» συνθήκες θανάτου του Κωνσταντίνου Κατσίφα, απαιτείται από τα Τίρανα η πλήρης διαλεύκανση των συνθηκών κάτω από τις οποίες ο Έλληνας έπεσε νεκρός στο ύψωμα στους Βουλιαράτες, γίνεται αναφορά στο υψηλό ποσοστό διαφθοράς, αλλά πουθενά δεν αναφέρεται η παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων όσων ανήκουν σε εθνικές μειονότητες, παρά το γεγονός ότι αποτελούν καθημερινό φαινόμενο.

Κτίζουν εντάσεις

Γνωρίζοντας καλά πως ο δρόμος για την ένταξη στην ΕΕ θα είναι μακρύς και όντας υπό τον τουρκικό έλεγχο, τα Τίρανα δεν κόπτονται για τη διατήρηση της καλής σχέσης γειτνίασης με την Ελλάδα. Με αφορμή τον εντοπισμό της σορού Αλβανού, γεννηθέντα στην Ελλάδα, το Υπουργείο Εξωτερικών της Αλβανίας εξέδωσε ανακοίνωση, στην οποία καταδικάζει το «κύμα διωγμών» και «τη σειρά δολοφονιών Αλβανών», που «προκαλούν αγανάκτηση και δυσφορία στα Τίρανα».

Ο Υπουργός Εξωτερικών -και Πρωθυπουργός- της Ελλάδας δεν απάντησε άμεσα. Αντίθετα η Ελληνική Αστυνομία προχώρησε άμεσα με απαντητική επιστολή, στην οποία ξεκαθαρίζει πως τον 18χρονο Αλβανό δολοφόνησε στην Καβάλα ομοεθνής του, ενώ όλες οι συναφείς υποθέσεις δολοφονιών Αλβανών που ζούσαν στην Ελλάδα έχουν εξιχνιαστεί πλήρως.

Λίγο αργότερα ο εκπρόσωπος του Υπουργείου Εξωτερικών, Αλέξανδρος Γεννηματάς, δήλωσε πως, «ομοίως επαναλαμβάνουμε την αυτονόητη καταδίκη μας σε κάθε μορφή βίας και ρατσισμού, που μπορεί να κοστίσει και ανθρώπινες ζωές. Οι γενικεύσεις που επιχειρεί το αλβανικό Υπουργείο Εξωτερικών, συνδέοντας διαφορετικές ποινικές υποθέσεις και αποδίδοντας αυτές σε “ακήρυκτη εκστρατεία μίσους και βίας”, δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα και είναι απαράδεκτες».

Αναδημοσίευση από τη «Σημερινή» της Κυριακής