Ανάλυση: Αντιμετώπιση του κορωνοϊού – Μαθήματα από Ιταλία

Με ένα λεπτομερές άρθρο της στον «EU Observer», η Βαλεντίνα Σαΐνι εξηγεί πως αντιμετωπίζει η Ιταλία την πανδημία του κορωνοϊού και τι μπορούμε να μάθουμε από αυτήν.

Συχνά λέγεται ότι οι Ιταλοί βρίσκονται στα καλύτερά τους ότι η κατάσταση είναι εκτάκτου ανάγκης. Οπωσδήποτε, είναι συνηθισμένοι στην αντιμετώπιση κρίσεων αφού τα τελευταία πέντε χρόνια η Ιταλία είχε να αντιμετωπίσει σοβαρούς σεισμούς, πλημμύρες και την κατάρρευσης γέφυρας σε μεγάλο αστικό κέντρο.

Τώρα η χώρα πλήττεται

Καμία άλλη δυτική κυβέρνηση δεν έχει λάβει τόσο σοβαρά μέτρα όσο η Ιταλία. Τα ιταλικά μέτρα περιλαμβάνουν απαγόρευση εγκατάλειψης της οικίας εκτός για λόγους εργασίας, υγείας και έκτακτης ανάγκης. Επίσης, το κλείσιμο όλων των σχολείων, πανεπιστημίων, θεάτρων, κινηματογράφων, μουσείων, μπαρ, δισκοθηκών και εστιατορίων. Το κλείσιμο όλων των καταστημάτων εκτός από παντοπωλεία, φαρμακεία, τράπεζες και περίπτερα. Το πάγωμα των αθλητικών εκδηλώσεων, τις θρησκευτικές λειτουργίες και ακόμη και το πρωτάθλημα ποδοσφαίρου «Serie A».

Μπορεί από την μια οι σκηνές των Ιταλών που τραγουδούν και παίζουν μουσική από τα μπαλκόνια τους να υποδηλώνει εύθυμη μεσογειακή διάθεση, όμως στη Ρώμη είναι τόσο σοβαροί όσο και ένα καρδιακό, γράφει χαρακτηριστικά  η Σαΐνι.

Ιταλική κυβερνητική πηγή αναφέρει πως περισσότεροι από 20,000 άνθρωποι πως έχουν φύγει από τα σπίτια τους χωρίς βάσιμο λόγο, αλλά οι περισσότεροι πολίτες συμμορφώνονται με τους περιορισμούς.

Η ίδια κυβερνητική πηγή ανέφερε πως «μόνο ο πλήρης αποκλεισμός (“lockdown” μπορεί να σταματήσει τον ιό, όπως συνέβη στην Κίνα και τη Νότια Κορέα. Η Γερμανία, το Ηνωμένο Βασίλειο και η Γαλλία θα πρέπει να ακολουθήσουν και μια φορά τρόπο που το κάνει η Ιταλία και να θέσουν ολόκληρη τη χώρα σε πλήρη αποκλεισμό».

Οι Αστυνομικοί και οι Χωροφύλακες (Καραμπινιέροι) αναζητούν παραβάτες στους όλο και πιο άδειους δρόμους και τις πλατείες. Και αν μέχρι πριν από λίγες μέρες όσοι έμπαιναν στις υπεραγορές με μάσκα προκαλούσαν ανήσυχα βλέμματα, τώρα είναι πολύ λίγοι αυτοί που τολμούν να περπατήσουν τριγύρω χωρίς μάσκα ή τουλάχιστον χωρίς κάποιο ρούχο ή μαντήλι που να καλύπτει το πρόσωπό τους.

«Τα μέτρα ισχύουν σήμερα στην Ιταλία είναι πολύ χρήσιμα για να σταματήσουν μια πανδημία και ένα εντελώς νέο ιό», είπε στον «EU Observer» ο καθηγητής Giorgio Palù, ένας από τους κορυφαίους εμπειρογνώμονες της Ιολογίας στην Ευρώπη και πρώην πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Ένωσης Ιολογίας.

«Δεν υπάρχουν εμβόλια, ούτε φάρμακο. Αυτό σημαίνει ότι ο μόνος τρόπος να σταματήσουμε το φαινόμενο είναι να περιορίσουμε τη μόλυνση. Επίσης, γνωρίζουμε ήδη από τα κινεζικά δεδομένα ότι κάθε μολυσμένο άτομο προσβάλλει δύο με τρία άλλα, ποσοστό το οποίο είναι πολύ ψηλό».

Σύμφωνα με τον Palù, άλλα κράτη που έχουν επηρεαστεί θα πρέπει να εφαρμόσουν μέτρα περιορισμού «όχι μόνο το συντομότερο δυνατόν, αλλά και σε ολόκληρη τη χώρα».  

Συμφόρηση νοσοκομείων

Ένα λάθος που έκανε η Ιταλία ήταν η συμφόρηση των νοσοκομείων της, αναφέρει ο καθηγητής.

«Για να μειωθεί η νοσοκομειακή μετάδοση, άλλες ευρωπαϊκές χώρες θα πρέπει να κρατούν στα σπίτια τους όσο το δυνατόν περισσότερο τα άτομα που έχουν διαγνωστεί θετικά αλλά χωρίς συμπτώματα ή έστω με ελάχιστα σοβαρά συμπτώματα. Διαφορετικά, τα νοσοκομεία θα φράξουν και θα γίνουν μια χύτρα που βράζει για τη διάδοση, με κίνδυνο να μολυνθεί και το ιατρικό και νοσοκομειακό προσωπικό».

Ιατρικές πηγές, γράφει η Σαΐνι, επιβεβαιώνουν την ανάλυση του Ιολόγου.

Η κατάσταση στα ιταλικά νοσοκομεία, ειδικά στη Λομβαρδία, είναι σοβαρή: Δεν υπάρχουν αρκετές μάσκες και αναπνευστήρες.

Καθώς οι εργαζόμενοι στον τομέα της υγείας εξαντλούνται όλο και περισσότερο, τα ιταλικά νοσοκομεία αναζητούν τρόπους για να τους ανακουφίσουν. Ένα από τα διδάγματα που αντλήθηκαν, για παράδειγμα, είναι η αναβολή όλων των μη βασικών νοσοκομειακών δραστηριοτήτων, όπως η αισθητική χειρουργική.

Στρατιωτικά νοσοκομεία

Για να βοηθήσει το σύστημα υγείας, η ιταλική κυβέρνηση μόλις ανακοίνωσε την παρέμβαση του στρατιωτικού υγειονομικού προσωπικού και τη δημιουργία δύο στρατιωτικών νοσοκομείων εκστρατείας τα οποία διαχειρίζονται στρατιωτικοί. Μια πρωτοφανής κινητοποίηση στην ιστορία της Ιταλίας, μετά το 1945.

Στις πιο πληγείσες περιοχές, οι πολίτες είναι ιδιαίτερα αγχωμένοι.

«Η αίσθηση που επικρατεί αυτές τις εβδομάδες είναι ότι η ζωή τίθεται σε παύση (“pause”). Και την στιγμή που θα επιστρέψουμε για να πιέσουμε το κουμπί “play”, τίποτα δεν θα είναι το ίδιο όπως πριν», λέει η Sara Boschiroli, ψυχολόγος και ψυχοθεραπευτής από το Codogno, μια πλούσια πόλη της Λομβαρδίας, όπου υπήρξαν δεκάδες θύματα από την εμφάνιση της επιδημίας.

«Την άλλη μέρα συνειδητοποίησα ότι η πινακίδα στην οποία αναρτώνται οι ανακοινώσεις κηδείας δεν είναι πλέον αρκετή. Τώρα, χρησιμοποιούν και την πινακίδα των διαφημίσεων. Αυτό είναι ένα πολύ σκληρό πλήγμα σε ένα γνωστικό επίπεδο», προσθέτει η ψυχολόγος.

Είναι σημαντικό να βοηθήσετε τους ανθρώπους να χειριστούν το άγχος (π.χ. μέσω εξ αποστάσεως ψυχανάλυσης με βίντεο στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ή στην τηλεόραση) στην Ιταλία, καθώς και στη Γαλλία, το Βέλγιο ή τη Σουηδία.

Είναι επίσης σημαντικό να εφαρμοστούν μέτρα που στηρίζουν οικονομικά τους πολίτες.

Η κυβέρνηση με επικεφαλής τον πρωθυπουργό Giuseppe Conte πρόκειται να δρομολογήσει ένα σημαντικό οικονομικό πακέτο διάσωσης για την υποστήριξη οικογενειών, επιχειρήσεων, νοικοκυριών, επιχειρήσεων λιανικού εμπορία και ανεξάρτητων επαγγελματιών.

Αρκετοί οικονομολόγοι που μίλησαν στον «EU Observer» είπαν ότι η ιταλική οικονομία αντέχει μέχρι στιγμής, αλλά ολόκληρες βιομηχανίες όπως ο τουρισμός, οι εμπορικές εκθέσεις, η διοργάνωση εκδηλώσεων και τα μικρά δυσκολεύονται.  

Εξ αποστάσεως μάθηση

Τα σχολεία, τα πανεπιστήμια και πολλές εταιρείες εστιάζουν στην ηλεκτρονική μάθηση («e-learning») και την έξυπνη εργασία. Αυτές οι στρατηγικές θα μπορούσαν επίσης να αποδειχθούν χρήσιμες και για άλλες ευρωπαϊκές χώρες που έχουν πληγεί από τον ιό.

«Για όσους μπορούν να μεταβούν στην έξυπνη εργασία, αυτή η κατάσταση αποτελεί μια ευκαιρία, όσο τραγική και αν είναι, στο να επανεξετάσουμε τις διαδικασίες παραγωγής και τις ροές εργασίας», εξηγεί ο Alessandro Rossi, οικονομολόγος στο Πανεπιστήμιο του Trento.

Ενώ ο ψηφιακός μετασχηματισμός μπορεί να βοηθήσει, δεν είναι μαγική σφαίρα. «Κατά τη διάρκεια γεγονότων τέτοιας κλίμακας βλέπουμε πως και το σύστημα παράδοσης του ηλεκτρονικού εμπορίου, επίσης υποφέρει», ανέφερε.

«Οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις δεν μπορούν να τα ενεργοποιήσουν όλα μέσα σε λίγες μέρες: Χρειάζεται να εξοπλιστούν για την ψηφιοποίηση. Το πραγματικό κόλλημα είναι πολιτισμικό και όχι απαραίτητα τεχνολογικό».  

Ο «EU Obserber» ρώτησε την Ελεονώρα, μια οικοκυρά, σε μια υπεραγορά στο Βενέτο (την τρίτη πιο πληγείσα περιοχή μετά την Λομβαρίδα και την Εμιλία-Ρομάνα). Η Ελεονώρα στέλνει μια συμβουλή σε όλες τις μητέρες και τους πατέρες στην Ευρώπη.

«Θα πρέπει να κάνετε καλά ψώνια, αλλά χωρίς υπερβολή. Δεν υπάρχει λόγος να λεηλατήσετε το κατάστημα, απλώς αγοράστε τα απαραίτητα για να παραμείνετε κλεισμένοι για μερικές εβδομάδες, οπότε δεν θα χρειάζεται να κάνετε αγορές κάθε δύο μέρες».

Στο καλάθι της Ελεονώρας υπάρχουν αυγά, γάλα μακράς διαρκείας, ζυμαρικά, ρύζι, μήλα, μπανάνες, κρέμα σοκολάτας, κατεψυγμένα τρόφιμα και τυρί παρμεζάνα.

Μια άλλη συμβουλή από την Ελεονόρα, για όσους έχουν μικρά παιδιά, είναι να αγοράσουν κάποια βιβλία, κόμικς, κραγιόνια και DVDs εκ των προτέρων.

Παιχνίδια για παιδιά

«Δεν είναι εύκολο να κρατάτε δύο παιδιά στο σπίτι για δύο ή τρεις εβδομάδες», αναφέρει η Ελεονώρα. «Το να τους δώσουμε ένα μικρό δώρο κάθε Κυριακή, διοργανώνοντας ένα είδος πάρτυ στο σπίτι, είναι χρήσιμο και μπορεί να τους χαλαρώσει».

Αυτό επαναλαμβάνουν και Ιταλοί δάσκαλοι, οι ψυχολόγοι και οι παιδαγωγοί: τα παιδιά πρέπει να καθησυχάζονται.

Η καλή επικοινωνία είναι σημαντική για τα παιδιά, αλλά και για τους γονείς και τους παππούδες τους. Μετά από μια πολύ συγκεχυμένη και αντιφατική εκκίνηση, η οποία μάλιστα χαρακτηρίστηκε από κάποιες γκάφες (ειδικά από τους διοικητές δύο περιοχών της Βόρειας Ιταλίας), οι ιταλικές αρχές έμαθαν ένα μάθημα σχετικά με τον κεντρικό ρόλο της καλής επικοινωνίας.

Εκστρατεία όπως η #iorestoacasa (μένω στο σπίτι) και βίντεο που δείχνουν εξαντλημένες νοσηλευτές που έγιναν viral, έχουν κινητοποιήσει με επιτυχία το κοινό.

«Σε πλαίσια σαν και αυτά, θα πρέπει να πετύχετε την επικοινωνία της πραγματικής διάστασης της κρίσης χωρίς δραματοποίηση, που αντικατοπτρίζεται επίσης στη δραματοποίηση στα μέσα μαζικής ενημέρωσης», λέει η Giorgia Bulli, ερευνήτρια πολιτικών επιστημών στο Πανεπιστήμιο της Φλωρεντίας και καθηγήτρια πολιτικής επικοινωνίας και ανάλυσης της πολιτικής γλώσσας.

«Νομίζω ότι είναι επίσης σημαντικό να κατανοήσουν οι άνθρωποι ότι πρόκειται για μια ευρωπαϊκή κρίση. Κατά τη γνώμη μου, όλες οι επικοινωνίες που έχουν σχέση με την ευρωπαϊκή διοίκηση είναι εκείνες που μπορούν να λειτουργήσουν καλύτερα», κατέληξε η Bulli.