Yψώματα Γκολάν:Τo ιστορικό των διεκδικήσεων - Αντιδράσεις (ΧΑΡΤΗΣ)

Τα ήδη ταραγμένα νερά της Μέσης Ανατολής ήρθε να ταράξει η χθεσινή δήλωση του Αμερικανού Προέδρου Ντόναλντ Τραμπ ότι ήρθε η στιγμή οι ΗΠΑ να αναγνωρίσουν την κυριαρχία του Ισραήλ στα Υψίπεδα του Γκολάν. Ο Τραμπ, μέσω tweet του, αναφέρει ότι «μετά από 52 χρόνια είναι σημαντικό οι ΗΠΑ να αναγνωρίσουν πλήρως τον έλεγχο του Ισραήλ στα Υψίπεδα του Γκολάν», μία περιοχή την οποία χαρακτηρίζει «κρίσιμης στρατηγικής σημασίας για το

Ισραήλ και τη σταθεροποίηση της περιοχής». Οι χώρες οι οποίες εξέφρασαν τον έντονο προβληματισμό και αντίθεσή τους στην απόφαση αυτή, μέχρι στιγμής, είναι η Συρία, η Τουρκία, η Ρωσία και το Ιράν.

Ιστορία-Γεωγραφία

Τα Υψώματα ή Υψίπεδα του Γκολάν είναι περιοχή της Μέσης Ανατολής. Γεωγραφικά, το Γκολάν είναι ένα οροπέδιο που ορίζεται από τον ποταμό Γιαρμούκ στα νότια, τη Θάλασσα της Γαλιλαίας και την κοιλάδα Χούλα στα δυτικά, το όρος Ερμών στα βόρεια και το Ουάντι Ρακάντ στα ανατολικά. Τα δύο τρίτα του Γκολάν κατέχονται από το Ισραήλ, ενώ το ανατολικό τμήμα από τη Συρία, της οποίας αποτελούσε έδαφος μέχρι τον Πόλεμο των Έξι Ημερών (1967).

Ο Πόλεμος των Έξι Ημερών του Ιουνίου του 1967 κατέληξε σε καθοριστικές νίκες για το Ισραήλ, το οποίο κατέλαβε τα Yψίπεδα του Γκολάν από τη Συρία. Οι δυνάμεις της Συρίας άρχισαν μια αποτυχημένη προσπάθεια να διεκδικήσουν την περιοχή το 1973, στον πόλεμο του Γιομ Κιπούρ. Ο πόλεμος αυτός τελείωσε με μια ανακωχή που άφησε τα περισσότερα από τα Υψίπεδα του Γκολάν στα χέρια του Ισραήλ. Το 1981, το Ισραήλ ψήφισε ένα νόμο που το έθεσε σε εφαρμογή. Διαχρονικά υπήρξαν διακοπές στις διαπραγματεύσεις για τα Υψίπεδα του Γκολάν, αλλά το 2011 η σύγκρουση στη Συρία εισήγαγε νέες εντάσεις στην περιοχή και ουσιαστικά έβαλε ταφόπλακα στις προσπάθειες αυτές.

Κάτοικοι

Τα Υψώματα του Γκολάν δεν είναι πυκνοκατοικημένα, ενώ, σύμφωνα με ορισμένες εκτιμήσεις, υπάρχουν περίπου 50.000 άνθρωποι, με Ισραηλινούς - Εβραίους αποίκους να αποτελούν σχεδόν τους μισούς. Οι υπόλοιποι, κυρίως άνθρωποι της συριακής καταγωγής, είναι Δρούζοι. Οι Δρούζοι του Γκολάν έχουν αντισταθεί σε μεγάλο βαθμό στην απόκτηση της ισραηλινής ιθαγένειας και έχουν διατηρήσει ισχυρή σύνδεση με τη Συρία εδώ και δεκαετίες.

Τι άλλαξε;

Επί δεκαετίες, τα Ηνωμένα Έθνη και οι Ηνωμένες Πολιτείες αρνήθηκαν να αναγνωρίσουν στο Ισραήλ την κατάληψη των Υψιπέδων του Γκολάν και της Δυτικής Όχθης το 1967, υποστηρίζοντας ότι το Ισραήλ πρέπει να διαπραγματευτεί διπλωματικά για επίλυση του ζητήματος.

Στα μέσα Νοεμβρίου, οι ΗΠΑ, για πρώτη φορά, καταψήφισαν μια απόφαση των Ηνωμένων Εθνών στην οποία αναφερόταν ότι η προσάρτηση του Γκολάν από το Ισραήλ θεωρείται «άκυρη και μη γενόμενη». Ήταν η μοναδική χώρα, μαζί με το Ισραήλ, που καταψήφισε το κείμενο.

Ωστόσο, το tweet του Αμερικανού προέδρου ήρθε, όπως θεωρούν αρκετοί, μετά από πίεση του Ισραηλινού Πρωθυπουργού Βενιαμίν Νετανιάχου και θα μπορούσε να βοηθήσει στην υποστήριξη του ίδιου στην προσπάθεια να αναλάβει την Πρωθυπουργία για πέμπτη συνεχόμενη θητεία στις επερχόμενες εκλογές στις 9 Απριλίου, την ώρα που δέχεται έντονες πιέσεις στο εσωτερικό.

Ωστόσο, σε συνέντευξή του την Πέμπτη το απόγευμα στο Fox Business Network, ο Τραμπ δήλωσε ότι σκέφτεται να αναγνωρίσει τα Υψίπεδα του Γκολάν ως τμήμα του Ισραήλ "για μεγάλο χρονικό διάστημα" και ότι η απόφασή του δεν είχε ως στόχο να ενισχύσει προεκλογικά τον Νετανιάχου.

Αντιδράσεις

Η κυβέρνηση της Συρίας καταδίκασε σήμερα τη δήλωση του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ, και σε ανακοίνωση που μεταδόθηκε από το συριακό πρακτορείο ειδήσεων, πηγή του Υπουργείου Εξωτερικών της Συρίας επεσήμανε ότι η δήλωση Τραμπ δείχνει «την τυφλή μεροληψία των ΗΠΑ» απέναντι στο Ισραήλ.

Από την πλευρά του, ο Τούρκος Πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν, σε ομιλία του στη σύνοδο του Οργανισμού Ισλαμικής Συνεργασίας, είπε: "Δεν μπορούμε να επιτρέψουμε τη νομιμοποίηση της κατοχής των Υψιπέδων των Γκολάν" και προειδοποίησε για νέα κρίση στην περιοχή εξ υπαιτιότητας του Τραμπ.

Τις δηλώσεις Tραμπ καταδίκασαν Ρωσία και Ιράν. Το ρωσικό Υπουργείο Εξωτερικών ανακοίνωσε σήμερα ότι οι ΗΠΑ θα παραβιάσουν τις αποφάσεις του ΟΗΕ, αν η Ουάσινγκτον αναγνωρίσει την κυριαρχία του Ισραήλ επί των Υψωμάτων του Γκολάν. Αντίστοιχη ήταν και η αντίδραση του Ιράν, το οποίο χαρακτήρισε τη δήλωση Τραμπ «απαράδεκτη», όπως δήλωσε ο εκπρόσωπος του ιρανικού Υπουργείου Εξωτερικών Μπαχράμ Κασεμί.