Nέα αρχή σε Κύπρο Ρώσου επιχειρηματία μετά την «άδικη υφαρπαγή» Promsvyabank

«Είναι δυσάρεστο να βλέπει κάποιος την χώρα του να προσπαθεί να σε χτυπήσει», δήλωσε ο Ρώσος δισεκατομμυριούχος Ντμιτρι Aνάνιεφ στην πρώτη του συνέντευξη σε δυτική εφημερίδα από τότε που εγκατέλειψε τη Μόσχα πριν από δύο χρόνια για να έρθει στην Κύπρο.

Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά το δημοσίευμα της Guardian το 2017, o Aνάνιεφ ήταν στο αποκορύφωμα της επιτυχίας του. Αυτός και ο αδελφός του Αλεξέι κατείχαν μια τράπεζα,

μια επιχείρηση πληροφορικής και ένα συγκρότημα γραφείων με θέα τον Ποταμό της Μόσχα.  Διέθετε μια ρωσική συλλογή έργων τέχνης (Alexei's), ένα ιδιωτικό αεροπλάνο και - φυσικά - ένα γιοτ. Ο Forbes έβαλε την περιουσία του Aνάνιεφ στα $1,4 δισ. Για επτά χρόνια υπηρέτησε ως γερουσιαστής στην ανώτερη Δούμα της Ρωσίας.

Τρία χρόνια αργότερα, συνεχίζει το δημοσίευμα,  οι συνθήκες για τον Aνάνιεφ έχουν αλλάξει δραματικά. Στα τέλη του 2017 οι (ρωσικές) αρχές κατέλαβαν την τράπεζά του, την Promsvyazbank, ισχυριζόμενοι τρύπες στον ισολογισμό της. Οι Ρώσοι εισαγγελείς τον κατηγορούν για απάτη και νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες. Ένα δικαστήριο στο Λονδίνο έχει παγώσει τα περιουσιακά του στοιχεία. Θυμωμένοι Ρώσοι επενδυτές λένε ότι τους εξαπατούσε και παρερμήνευε την οικονομική υγεία της τράπεζας.

Ο Aνάνιεφ, ωστόσο, ισχυρίζεται ότι η υπόθεσή του είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα για το πώς οποιοσδήποτε επιχειρηματίας στη Ρωσία του Βλαντιμίρ Πούτιν μπορεί να καρατομηθεί.

«Παρουσιάζομαι ως εγκληματίας. Δεν το χωράει το μυαλό μου», λέει, μιλώντας στην πρώτη του συνέντευξη σε δυτική εφημερίδα από τότε που εγκατέλειψε τη Μόσχα πριν από δύο χρόνια. «Είναι ένα πραγματικά δυσάρεστο συναίσθημα να βλέπεις την χώρα σου να προσπαθεί να σε χτυπήσει».

Ο Guardian συνεχίζει σημειώνοντας πως τα τελευταία χρόνια υπήρξε μια σταθερή ροή εξόριστων από τη Ρωσία σε επαύλεις και αρχοντικά της Κύπρου, του Μονακό και του Mayfair. Μερικοί από αυτούς είναι αντίπαλοι του Πούτιν, ο οποίος τον περασμένο μήνα αποκάλυψε συνταγματικά σχέδια για να επεκτείνει τον κανόνα του επ’ αόριστον. Άλλοι από τον κυρίαρχο εσωτερικό κύκλο της Ρωσίας ανέπτυξαν αντιπολιτευτικές φωνές μετά την φυγή τους  στο εξωτερικό.

Ο Aνάγιεφ ισχυρίζεται ότι βρίσκεται στον ανεξάρτητο «στρατόπεδο», έχοντας δημιουργήσει μια επιτυχημένη επιχείρηση πάνω από 25 χρόνια, μόνο για να δει το κράτος να την  χτυπάει μακριά. Από το 2018 ζει στην άνετη εξορία του στην Κύπρο. Το σπίτι του στη Λεμεσό είναι σε αποικιακό στιλ, περιτριγυρισμένο από βοκαμβίλιες, με θέα στη θάλασσα, με κήπο, αγκαθωτά πεύκα και σπουργίτια.

Κατά την εκτίμησή του, αναφέρει η Guardian, οι εκπρόσωποι της KGB, με ελάχιστη κατανόηση της αγοράς, καταστρέφουν τη Ρωσία.

«Το Κρεμλίνο έχει πάρει στρατηγικούς τομείς της οικονομίας υπό οιονεί κρατική ιδιοκτησία – πρώτα το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο, και από το 2010 και μετά, τις τράπεζες», λέει. Η μέθοδος περιλαμβάνει την κατάργηση ιδιωτικών περιουσιακών στοιχείων. Ωστόσο, οι κρατικοί αξιωματούχοι επιμένουν ότι απλώς «καθαρίζουν» τις διεφθαρμένες τράπεζες που λειτουργούν σε ένα τομέα που ξεφεύγει από τον έλεγχο.

Ο Aνάνιεφ  σημειώνει  ότι τα προβλήματά του άρχισαν γύρω στο 2015, όταν η Δύση επέβαλε κυρώσεις στη Μόσχα. Η κεντρική τράπεζα της Ρωσίας, στην οποίας το εποπτικό συμβούλιο είχε θέση, αποφάσισε να βοηθήσει τη δοκιμαζόμενη αμυντική βιομηχανία της χώρας. Η ιδέα τους ήταν να εθνικοποιήσουν την ιδιωτική τράπεζα του Aνάνιεφ,, την οποία ίδρυσε το 1995, και να την καταστήσει ειδική στον δανεισμό προς το στράτευμα.

«Μου είπαν αρκετές φορές. Εάν δεν [πωλήσεις], σε περιμένει μια ποινική υπόθεση»,  ισχυρίζεται ο Aνάνιεφ με τον Guardian να αναφέρει ότι ελαβε απειλές θανάτου, οι οποίες αραδόθηκαν μέσω τηλεφώνου και του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου. Ύποπτα αυτοκίνητα τον ακολούθησαν και αθώς η πίεση αυξήθηκε, ο Aνάνιεφ ανέπτυξε καρδιακά προβλήματα. Κατηγορεί δε για αυτή την εκστρατεία τις υπηρεσίες ασφαλείας της Ρωσίας και την «καταπιεστική μηχανή του κράτους».

Τον Δεκέμβριο του 2017 η κεντρική τράπεζα ανέλαβε την Promsvyazbank, λέγοντας ότι ήταν υποκεφαλαιοποιημένη και γεμάτη κινδύνους.

«Ο Aνάνιεφ έφυγε στην Κύπρο μαζί με την οικογένειά του, συμπεριλαμβανομένης της μητέρας του 85 ετών. Ο αδελφός του παρέμεινε στη Ρωσία για ένα ακόμη χρόνο προσπαθώντας να διασώσει την αυτοκρατορία των επιχειρήσεων. Τα περιουσιακά τους στοιχεία, συμπεριλαμβανομένης άλλης τράπεζας, Vozrozhdenie, χάθηκαν. Ο Αλεξέι είναι τώρα στο Λονδίνο.

Πάντως ο ίδιος ο Aνάνιεφ εμφανίζεται μάλλον απρόθυμος να επικρίνει τον Πούτιν άμεσα, αλλά  περιγράφει το πολιτικό σύστημα της Ρωσίας ως «οne man show» και λέει ότι μια τρομοκρατημένη ελίτ περιμένει κάθε απόφαση του Προέδρου. Πέντε καλά γνωστοί στενοί φίλοι του Πούτιν είναι υπεύθυνοι, λέει. Όποιος έχει ανεξάρτητη θέση είναι ευάλωτος για σύλληψη. «Είναι μόνο θέμα χρόνου», λέει.

Η κρατιστική προσέγγιση του Κρεμλίνου οδήγησε σε ασθενική οικονομική ανάπτυξη, με το ΑΠΕ της Ρωσίας μικρότερο από αυτό της Ιταλίας, υποστηρίζει. Με τους τεράστιους φυσικούς πόρους της, η Ρωσία θα μπορούσε να είναι η πλουσιότερη χώρα στον κόσμο. Αντ’ αυτού, βρίσκεται στα όρια της παρακμής και της στασιμότητας. «Αυτή τη στιγμή δεν είναι σε θέση να παράγει τίποτα που ο κόσμος θέλει να αγοράσει», λέει.

Οι απλοί Κύπριοι - με λιγότερα φυσικά πλεονεκτήματα - είναι καλύτεροι, σημειώνεται.

Το δικαστήριο της Μόσχας ζήτησε τη σύλληψή του και ως εκ τούτου, ο Ανανιέβ ανησυχεί για τυχόν αναχώρησή του από την Κύπρο, φέρνοντας ως παράδειγμα την τύχη που είχε ο Σεργκέι Σπρίπαλ, ο πρώην αξιωματικός της GRU που δηλητηριάστηκε το 2018 στο Salisbury και τη δολοφονία τον περασμένο Αύγουστο για εξόριστο Τσετσενίας σε πάρκο του Βερολίνου.

«Οι υπηρεσίες ασφαλείας μπορούν να χτυπήσουν όποιον θέλουν χωρίς αποδεικτικά στοιχεία. Δημιουργούν τα στοιχεία», αναφέρει.

Σημειώνεται ότι ως γερουσιαστής, ο Ανάνιεφ εκπροσώπησε την περιοχή Yamal της βορειοδυτικής Σιβηρίας, αλλά το 2013 εγκατέλειψε δυσαρεστημένος, χαρακτηρίζοντας την ρωσική πολιτική ως «muppet show χωρίς ουσιαστική συζήτηση».

«Τουλάχιστον στο Muppet show μπορούμε να αλλάξουμε τις κούκλες όταν μεγαλώσουν», αναφέρει.

Το να είσαι πρώην δισεκατομμυριούχος πάντως έχει και τα πλεονεκτήματα του, λέει ο Ανάνιεφ ο οποίος περνάει περισσότερο χρόνο με τη σύζυγό του, τη Λιουντμίλα και τα πέντε παιδιά τους, τα οποία παλιά έβλεπε μόνο τις Κυριακές. Πλέον είναι σε θέση να γυμνάζεται, να ψαρεύει από το «μικρό» γιοτ του και να διαβάζει λογοτεχνία

Ο Ανάνιεφ λέει ότι ήταν οδυνηρό να αποχωριστεί την πατρίδα του. Πάντως, πριν εγκατασταθεί στην Κύπρο έλαβε συμβουλές από 94χρονο μοναχό που ζει στο Άγιον Όρος. «Ζήτησα την ευλογία του», λέει, προσθέτοντας ότι εξίσου σκληρό ήταν να αποχωριστεί τις ορθόδοξες ρίζες του.

Είτε πρόκειται για ήρωα, είτε για κακοποιό, η ιστορία του Ανάνιεδ δεν είναι η μόνη, με τον ίδιο να εκτιμά ότι ενδεχομένως ένα μορφωμένο 3%-5% του πληθυσμού της Ρωσίας έχει εγκαταλείψει την χώρα. Η διαδικασία συνεχίζεται με νέους, ακτιβιστές και ακαδημαϊκούς να έχουν μετακομίσει στο εξωτερικό, με την έξοδο να εντείνεται κατά πολύ μετά την τρίτη προεδρική θητεία του Πούτιν και την εκλογή του το 2012.

Απαντώντας σε καταγγελίες περί υπεξαίρεσης, ο Ανάνιεφ έχει ασκήσει τα νόμιμα δικαιώματά του στα δικαστήρια του Λονδίνου και της Ολλανδίας,  όπου οι κάτοχοι των ομολόγων της πάλαι ποτέ τράπεζάς του, τού έχουν κάνει μήνυση.

Σύμφωνα με τον Guardian, υπάρχει μια μικρή προοπτική να πάρει πίσω τα περιουσιακά του στοιχεία, αν οι δικαστικές αποφάσεις είναι υπέρ του. Λέει ότι αγωνίζεται να «επιστρέψει» το όνομά του και τη φήμη του, μετά από μια χιονοθύελλα αρνητικών δημοσιευμάτων προς το πρόσωπό του από φιλικά προς το Κρεμλίνο μέσα.

Παρά την ταλαιπωρία που υπέστη, ο Ανάνιεφ αναγνωρίζει ότι είναι τυχερός. Αλλά παρατηρεί ότι «δεν μπορείς να είσαι πλούσιος αν η χώρα σου είναι στα σκατά».