Kατεδαφίζεται το τελευταίο κρησφύγετο της ΕΟΚΑ στην Λευκωσία

Κατεδαφίζεται το σπίτι εντός του οποίου υπήρχε το τελευταίο κρησφύγετο της Ε.Ο.Κ.Α. που απέμεινε στη Λευκωσία εντός του οποίου διέμενε επί έξι μήνες ο αγωνιστής και πρώην πρόεδρος του Δημοκρατικού Συναγερμού Γιαννάκης Μάτσης.

Το κρησφύγετο βρίσκεται στο σπίτι της οικογένειας Στεφανίδη από το Τρίκωμο, επί της οδού Ναυπάκτου 4 πλησίον της Αγοράς του Αγίου Αντωνίου στη Λευκωσία.Σ’ αυτό διέμενε ο Γιαννάκης Μάτσης μέχρι το τέλος του Αγώνα όταν ήταν καταζητούμενος από τους Άγγλους αποικιοκράτες.

To ιστορικό ενός "ένδοξου" κρησφύγετο της ΕΟΚΑ

Το κρησφύγετο σχεδιάστηκε από τον αγωνιστή και μετέπειτα Υπουργό Εσωτερικών Πολύκαρπο Γιωρκάτζη και η τεχνική του είχε ως εξής: Ο καταζητούμενος αγωνιστής διέμενε στο σέντε (πατάρι), πάνω από την κουζίνα και στο τέρμα του σέντε (πατάρι), κάτω από τα κεραμίδια της στέγης, προστέθηκε άλλος ένας τοίχος αφήνοντας διάκενο μεταξύ αυτού και του εξωτερικού τοίχου. Σε περίπτωση άμεσου κινδύνου, ο κρυβόμενος αγωνιστής έμπαινε στο διάκενο, όπου ήταν αδύνατο να εντοπιστεί. Στο κρησφύγετο εκείνο φιλοξενήθηκε σε μερικές περιπτώσεις και ο Πολύκαρπος Γιωρκάτζης.

Στο σέντε της κουζίνας ο Γιαννάκης Μάτσης διέμενε όλο το 24ωρο, επί έξι μήνες, χωρίς να μπορεί να σταθεί όρθιος και κατέβαινε μόνο σε περιπτώσεις απολύτου ανάγκης και κατόπιν πολλών προφυλάξεων. Από εκεί έδινε οδηγίες για τη δράση της Οργάνωσης στον τομέα της Λευκωσίας και όλων των προαστίων από τη Νεάπολη μέχρι την Αγλαντζια και έλεγχε τον τεράστιο όγκο των οργανωμένων ομάδων της Ε.Ο.Κ.Α. Υπό τον έλεγχό του βρίσκονταν τότε, μεταξύ άλλων η οργάνωση της Αλκίμου Νεολαίας Ε.Ο.Κ.Α. (ΑΝΕ) και η οργάνωση των γυναικών, μεταξύ των οποίων υπήρχαν και ένοπλες ομάδες. Της οργάνωσης του Παγκυπρίου Γυμνασίου και της Εμπορικής Σχολής Σαμουήλ ηγείτο ο μαθητής του Παγκυπρίου Γυμνασίου Μανώλης Χριστοφίδης. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι την περίοδο εκείνη, περί τα τέλη της δράσεως του αγώνα, η Ε.Ο.Κ.Α. βρισκόταν στο αποκορύφωμά της. Ήταν πιο άρτια οργανωμένη από ποτέ, καθως είχαν πυκνώσει οι τάξεις της με πολύ περισσότερους αγωνιστές, ο οπλισμός και τα πυρομαχικά της είχαν αυξηθεί, ενώ οι παλαιότεροι είχαν ανδρωθεί μέσα από την πολύχρονη εμπειρία τους.

Σε μια από τις λίγες φορές που ο Γιαννάκης Μάτσης κατέβηκε από το κρησφύγετό του όταν έλειπαν όλοι από το σπίτι, για να απαντήσει την αλληλογραφία της Ε.Ο.Κ.Α., είχε δεχθεί έφοδο από Βρετανούς στρατιώτες, οι οποίοι εισήλθαν αιφνιδιαστικά από το παράθυρο για έρευνες έχοντας μαζί τους τις φωτογραφίες των Γιαννάκη Μάτση και Πολύκαρπου Γιωρκάτζη τους οποίους καταζητούσαν.

Ο Γιαννάκης Μάτσης είχε απλωμένες στο τραπέζι τις επιστολές που έπρεπε να απαντήσει και τους δέχθηκε ψύχραιμα. Τους κέρασε αναψυκτικά και έπιασαν την κουβέντα για το Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτς, στο οποίο φοιτούσε ο επικεφαλής των στρατιωτών. Κατά τη συνομιλία τους προσπαθούσε διακριτικά να αποκρύβει όσο μπορούσε το πρόσωπό του για να μην αναγνωριστεί από τους στρατιώτες. Από το εν λόγω κρησφύγετο ο Γιαννάκης Μάτσης μετέβη στο κεντρικό Κρησφύγετο της ΕΟΚΑ στην οδό Ανδροκλέους για να συναντηθεί με τον Τομεάρχη Λευκωσίας Πολύκαρπο Γιωρκάτζη και να δώσουν προς τον Διγενή την απάντηση τους επί της διαφαινόμενης λύσης των συμφωνιών Ζυρίχης και Λονδίνου.

Σε αυτό το κρησφύγετο, ο Γιαννάκης Μάτσης πληροφορήθηκε μέσω ραδιοφώνου και τον ηρωικό θάνατο του αδελφού του, Σταυραετού του Πενταδακτύλου, Κυριάκου Μάτση. «Χάσαμε τον Μήτρο", είπε με περίλυπο ύφος για τον αδελφό του Κυριάκο που ήταν γνωστός με αυτό το ψευδώνυμο. «Τον γνωρίζεις;» τον ρώτησαν τα μέλη της οικογένειας Στεφανίδη, τα οποία ήταν επίσης όλοι μέλη της Ε.Ο.Κ.Α. Έξι μήνες μέσα στο σπίτι τους και δεν ήξεραν ούτε καν το όνομά του αγωνιστή που φιλοξενούσαν, όπως κανείς άλλωστε δεν γνώριζε για τον άλλον ότι ήταν μέλος της Οργάνωσης. Με αυτό τον τρόπο λειτουργούσε η Ε.Ο.Κ.Α.

Σημειώνεται πως η κατεδάφιση θα γίνει αύριο στις 11:00 μμ το πρωί.