H ζώνη του Περιερατοσθένη και ο 3ος γύρος αδειοδοτήσεων

Στον απόηχο των πρόσφατων αποκαλύψεων του υπουργού Ενέργειας κ. Λακκοτρύπη κατά την διάρκεια του 7ου Μεσογειακού Φόρουμ Υδρογονανθράκων εγκαινιάστηκε με κάπως «διθυραμβικό» τρόπο η διαδικασία εκκίνησης του γ’ γύρου αδειοδότητης στην Κυπριακή ΑΟΖ.

Προς τιμήν του ο υπουργός παραδέχθηκε πως οι μπλέ ζώνες πέριξ του υποθαλάσσιου όρους Ερατοσθένη που παρουσίασει ο γεολογικός χάρτης που δόθηκε στην δημοσιότητα αποτελούν στόχους εξερεύνησης δυνητικών κοιτασμάτων φυσικού αερίου/πετρελαίου και σε καμία περίπτωση δεν σημαίνει

Ο χάρτης αυτός αποτελέι προίον και ιδιοκτησία του υπουργείου Ενέργειας της Κύπρου που συνετάχθη σε συνεργασία με τον Οργανισμό Beicip Franlab, μέλος του Γαλλικού κρατικού Ινστιτούτου Πετρελαίου (Institut Francais du Petrole-ΙFP). Αξίζει να σημειωθεί πως το ινστιτούτο αυτό παρέχει συμβουλευτικού χαρακτήρα υποστήριξης (non-exclusive seismic data) στον τομέα της αναζήτησης, έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων πραγματοποιώντας «ασκήσεις επι χάρτου» υιοθετώντας την στρατιωτική ορολογία. Επομένως, ελλείψει δισδιάστατών και τρισδιάστατων σεισμογραφικών δεδομένων ανάλυσεις και κυρίως διερευνητικής(ων) γεώτρησης(εων) θα ήταν ανακόλουθο με βάση την επιστημονική και ρεαλιστική πραγματικότητα να μιλήσει κανείς για νέα ανακάλυψη και ποσότητες.

Η ουσία είναι πως η εύρεση του τεραστίων διαστάσεων κοιτάσματος Ζορ (εκτιμάται ότι περιέχει 30 tcf φυσικού αερίου σε μια περιοχή 100 τ.χλμ.) στην αιγυπτιακή ΑΟΖ σηματοδότησε από μόνη της ένα νέο γύρο αναθέρμανσης του ενδιαφέροντος των εταιριών που δραστηριουποιούνται στον τομέα των υδρογόνθράκων στην περιοχή. H αίτια είναι πράγματι το νέο γεωλογικό μοντέλο που για πρώτη φορά η ENI αξιοποίησε στο κοίτασμα Ζορ.

Το γεγονός αυτό επιβεβαιώνουν τόσο η απόφαση της κοινοπραξίας ΕΝΙ/KOGAS για επανεξέταση των δεδομένων που έχουν συλλέχθεί για τα τεμάχια 2, 3 και 9 και η διετής παράταση των δικαιωμάτων εξόρυξης όσο και από την επανεπιβεβαίωση του ενδιαφέροντος της ΤOTAL που μόλις πρόσφατα η εταιρεία επέστρεψε στην Δημοκρατία το 10 ώς «αδίαφορο» και το 11 είχε επιστρέψει το 25% μετά την ανανέωση του συμβουλαίου και τώρα φαίνεται να επαναδιεκδικεί. Τα υδατοτεμάχια 6,7.9,10,11 και 12 της Κυπριακής ΑΟΖ αποκτούν πλέον ιδιαίτερο ενδιαφέρον και δυνητικούς στόχους ενόψει του τρίτου γύρου αδειοδοτήσεων για τις υφιστάμενες αλλά και νέες εταιρείες.

Με κάθε ανανέωση των συμβολαίων και με βάση την ενεργειακή νομοθεσία αδειοδοτήσεων οι εταιρέιες επιλέγουν και επιστρέφουν στο κράτος το 25% των δικαιωμάτων των υδατοτεμαχίων που αδειοδοτήθηκαν, πρακτική που ισχύει για κάθε ανανέωση.

Ο σχηματισμός του Ζορ αποτελεί απότοκο του γεωλογικού σχηματισμού της ζώνης πέριξ του υποθαλασσίου όρους Ερατοσθένη εξ ού και η ονομασία «Περιερατοσθένη». Η περιοχή αυτή που σημειωτέον βρίσκεται σε μεγάλο βαθμό εντός της Κυπριακής ΑΟΖ αποτελείται από ανθρακικά πετρώματα κοραλιογενής προελεύσεως που με το πέρας του χρόνου σχιμάτισαν ασθεστόλιθικές «λίμνες» που ενθυλακώνουν λόγω εξαιρετικά μεγάλης αποροφητικότητας (porosity) βιογενές φυσικό αέριο υψηλότατης καθαρότητας σε μεθάνιο. Αντιθέτως τα αμμώδη-ψαμμιτικά κοιτάσματα υδρογονανθράκων όπως τα κοιτάσματα Αφροδίτη, Ταμάρ και Λεβιάθαν που προήλθαν από συσώρευση φυσικών υλικών κατά την πορεία αποσύνθεσης τους (απελευθέρωση άνθρακα κατά την διαδίκασια τήξης). Με τον τρόπο αυτό μεταφράζονται και οι αποτυχημένες γεωτρήσεις της ΕΝΙ στις περιοχές Ονασαγόρα και Αμαθούσα της Κυπριακής ΑΟΖ όπου το λάθος μοντέλο οδήγησε σε εσφαλμένα συμπεράσματα που επηρέασαν αρνητικά τον αρχικό ενθουσιασμό.

Η ταχεία ανάπτυξή του κοιτάσματος Ζορ σε συνδυασμό με τις καθυστερήσεις που παρατηρούνται στην πορεία των ερευνών και στην ταχύτητα λήψης αποφάσεων για την αξιοποιήση του κοιτάσματος Αφροδίτη και των αντίστοιχων Ισραηλινών κοιτασμάτων ενισχύει σημαντικά τη γεωστρατηγική σημασία της Αιγύπτου και παρασύρει τους ενεργειακούς σχεδιασμούς και τις αναπτυξιακές προοπτικές στην περιοχή.

Αποκαλυπτικές είναι οι δηλώσεις του υπουργού Ενέργειας του Ισραήλ, Γιουβάλ Στάινιτς στο ισραηλινό ραδιοφωνικό σταθμο του στρατού για το κόιτασμα Ζορ: «Καθυστερούσαμε επί χρόνια τις έρευνες, καθυστερούσαμε την εξέλιξη. Τίποτα δεν κινείται».

Οι δυναμική υφή στο power game των ενεργειακών πολιτικών απαιτούν ταχύτητα στην λήψη αποφάσεων σε συνάρτηση με την εμπεριστατωμένη αξιοποίηση και μεθόδευση των επιλογών με βάση την επιστημονική ορθότητα και την τεχνολογική συνάφεια.

Επομένως, εάν η επιλογή του υπουργού να παρουσίασει κάπως πρώιμα τα μη-δεσμευτικά αποτελέσματα για την περιοχή αποτελέσε ένα είδους «teaser» για τον νέο κύκλο αδειοδοτήσεων με σαφέσταστα προεκλογικό προσανατολισμό, και όχι μέρος ενός ευρύτερου στρατηγικού σχεδιασμού της Κυπριακής Κύβέρνησης σε συνεργασία με την Αίγυπτο και το Ισραήλ τότε μπορεί να καταλήξει ως προεκλογικό πυροτέχνημα πρόκλησης εφήμερων εντυπώσεων και μόνο.

Μεσούσης της διαδικασίας επίλυσης του Κυπριακού, τα δείγματα γραφής του πρόσφατου παρελθόντος με τις «κρουαζιέρες» του Μπαρμπαρός και των συνοδευτικών πολεμικών πλοίων της Τουρκίας με ατέρμονες κωλυσιεργιες στα ενεργειακά ζήτήματα και όχι μόνο, διακινδυνεύει η Κύπρος να καταστεί απλώς παρατηρητής των ραγδαίων εξελίξεων και να συρθεί ακόμα μια φορά από επιλογές τρίτων μερών.

Είναι αδήριτη ανάγκη η επίσπευση της δημοσιοποίησης των ανακοινώσεων στην επίσημη εφήμερίδα της ΕΕ και της Κυβερνήσεως και η άμεση διαδικασία κατάθεσης προτάσεων ενδιαφέροντος από τις εταιρείες με την συνακόλουθη πραγματοποίηση περαιτέρω ερευνών στα νέα πεδία ενδιαφέροντος. Παράλληλα, η άσκηση πιέσεων στις δύο υφιστάμενες εταιρέιες ΕΝΙ και ΤΟΤΑL για την τάχυστη πραγματοποίση διευρυνητικών γεώτρησεων εντός του 2016 (κυρίως της δεύτερης στο υδατοτεμάχιο 11) δίχως αναβολές λόγω δημοτικών, παραταξιακών και ανούσιων διαφιλονικιών όπως επίσης και την άμεση εξασφάλιση χερσαίων χώρων εγκατάστασης των εταιρειών που δραστηριοποιούνται στην Κυπριακή ΑΟΖ.

Το αιγυπτικό παράδειγμα του Ζόρ ας γίνει μάθημα και οδηγός των δικών μας στρατηγικών επιλογών και όχι πάθημα.

Ο Ιωακείμ Δ. Αμπαρτζίδης είναι υποψήφιος Διδάκτωρ του Παν.Λευκωσίας σε ζητήματα Ενεργειακής Ασφάλειας και Διπλωματίας.