Foreign Policy:Εικονικός κόμβος Φ.Α η Κύπρος μέσω Πράσινης Γραμμής

Mε αφορμή την αντίθεση και τις προκλήσεις της Άγκυρας στο ενεργειακό πρόγραμμα της Κυπριακής Δημοκρατίας στην Ανατολική Μεσόγειο, ο Μichael Τanchum σε ανάλυση του στο Foreign Policy με τίτλο «Αέριο για την Ειρήνη», παραθέτει μια «αιρετική λύση» προκειμένου να υπάρξει, σύμφωνα με τον ίδιο, αξιοποίηση των κοιτασμάτων προς όφελος όλης της περιοχής, που, ωστόσο, ουσιαστικά βάζει την Τουρκία από την πίσω πόρτα στο ενεργειακό παιχνίδι.

Συγκεκριμένα, αναφέρει πως σε αντίθεση με έναν φυσικό κόμβο, στον οποίο συναντώνται αρκετοί αγωγοί και όπου τα συμβαλλόμενα μέρη πρέπει να διεξάγουν συναλλαγές

από σημείο σε σημείο, η Κύπρος θα μπορούσε να μετατραπεί σε ένα εικονικό κόμβο που θα επιτρέπει στους αγοραστές και πωλητές να κάνουν κράτηση διαφορετικών ποσοτήτων εισαγωγών κι εξαγωγών, χωρίς προκαθορισμένο προορισμό.

«Αυτό το είδος κόμβου (παρόμοιο με το εξαιρετικά επιτυχημένο United Kingdom-based National Balancing Point), το οποίο είναι πιο ευέλικτο και διευκολύνει τις συναλλαγές, είναι ακριβώς αυτό που χρειάζεται για να αναπτυχθεί ένας περιφερειακός κόμβος όπου οι χώρες διστάζουν να συνδέσουν φυσικά τις υποδομές τους και τις εξαγωγικές αγορές τους. Τα οφέλη της επεξεργασίας του φυσικού αερίου ως κοινού σε περιφερειακό επίπεδο είναι πολλαπλά. Με τη συγκέντρωση των προμηθειών στην περιοχή, κάθε έθνος θα λάβει καλύτερη τιμή για το φυσικό αέριο», αναφέρει.

«Αυτός ο εικονικός εμπορικός κόμβος θα επιβάλλει επίσης τη διαφάνεια στις αγορές αερίου στην περιοχή, καθόσον η δική του ανεξάρτητη και ουδέτερη οντότητα είναι υπό τη δικαιοδοσία του ελβετικού δικαίου, του βρετανικού δικαίου ή του Διεθνούς Εμπορικού Δικαστηρίου στη Στοκχόλμη, όπως συμβαίνει και με τις συμβάσεις εμπορίας ενέργειας. Το άνοιγμα θα συμβάλει στη μείωση της διαφθοράς και στη διευκόλυνση μιας συμφωνίας κατανομής των εσόδων για το φυσικό αέριο, η οποία αποτελεί βασική συνιστώσα για κάθε σχέδιο για επανένωση της Κύπρου», αναφέρει.

Προχωρώντας ένα βήμα παραπέρα, ο Tanchum ισχυρίζεται πως δημιουργώντας μια εικονική ανταλλαγή συναλλαγών στην ουδέτερη ζώνη της Κύπρου θα μπορούσε να προσδώσει ώθηση στη διαδικασία επανένωσης και με άλλους τρόπους. Τα γραφεία και οι κεντρικοί υπολογιστές που θα βρίσκονται εκεί θα μπορούσαν να διαχειρίζονται από κοινού οι βόρειοι και νότιοι Κύπριοι ως μηχανισμό οικοδόμησης εμπιστοσύνης. Μόλις ολοκληρωθεί η λειτουργία της ανταλλαγής, και οι δύο πλευρές θα γίνουν ενδιαφερόμενοι στην ειρηνική ανάπτυξη της έρευνας και παραγωγής φυσικού αερίου στην Κύπρο.

Tα οφέλη, συνεχίζει, θα επεκταθούν πολύ πέρα από την Κύπρο. «Η διαπραγμάτευση των συμβάσεων θα μπορούσε να διεξάγεται, τουλάχιστον εν μέρει, μέσω του ενεργειακού ανταλλάγματος της Τουρκίας, το οποίο διαχειρίζεται η EPIAS. Ένας κορυφαίος θεσμός του είδους αυτού στην Ανατολική Μεσόγειο. […] Η ΕΠΑΑΣ βρίσκεται στην πρώτη γραμμή της απελευθέρωσης της ενεργειακής αγοράς της Τουρκίας.

«Επιπλέον, η αντιμετώπιση του φυσικού αερίου της περιοχής ως κοινού εμπορεύματος θα καταστήσει την πλέον αποτελεσματική χρήση των υφιστάμενων εγκαταστάσεων σε όλη την Ανατολική Μεσόγειο. Για παράδειγμα, αν και η Αίγυπτος διαθέτει δύο μεγάλες μονάδες υγροποίησης, δεν διαθέτει επαρκείς αποθηκευτικούς χώρους. Η Τουρκία έχει πολλά. Η ένταξη στις υποδομές αυτές έχει πολύ μεγαλύτερη σημασία από την κατασκευή διπλών εγκαταστάσεων σε πολλές χώρες», είπε.

«Υπάρχουν και άλλα γεωπολιτικά οφέλη από την εικονική ανταλλαγή: Ο εικονικός εμπορικός κόμβος θα μπορούσε να συμβάλει στην ανάπτυξη της παραγωγής φυσικού αερίου στη Γάζα, παρέχοντας στην Γάζα μια διέξοδο για εξαγωγές που δεν θα εξαρτιόταν από την ικανοποίηση των αιγυπτιακών και ισραηλινών συμφερόντων», αναφέρει.

«Ομοίως, το περιφερειακό μάρκετινγκ και ο εικονικός εμπορικός κόμβος (virtual trading exchange) θα μπορούσαν να βοηθήσουν το Ισραήλ και τον Λίβανο να ξεπεράσουν τη διαμάχη τους για τα θαλάσσια σύνορά τους, παρέχοντας ένα μηχανισμό κοινής κατανομής των εσόδων στους τομείς της αμφισβητούμενης περιοχής. Και, τελικά, ο εικονικός κόμβος θα μπορούσε να προσελκύσει την απαραίτητη ιδιωτική επένδυση για την εξερεύνηση και ανάπτυξη του αχρησιμοποίητου υπεράκτιου φυσικού αερίου της Συρίας».

Τέλος, αναφέρει πως η εικονική ανταλλαγή θα δημιουργήσει επιχειρηματικές ευκαιρίες στους τομείς του υγροποιημένου φυσικού αερίου, των τεχνολογικών υπηρεσιών και των χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών για τις τοπικές επιχειρήσεις και για τις ξένες επιχειρήσεις από τη Ρωσία και την ΕΕ που ήδη συμμετέχουν ενεργά στην ενέργεια της Ανατολικής Μεσογείου.