Brexit: Όλα τα σενάριο 27 ημέρες πριν την εφαρμογή της συμφωνίας

Ύστερα από μήνες, το ομιχλώδες πολιτικό σκηνικό πάνω από την Βρετανία φαίνεται να γίνεται λίγο πιο ξεκάθαρο, μετά την έγκριση με συντριπτική πλειοψηφία της νέας στρατηγικής της πρωθυπουργού Τερέζα Μέι για το Brexit. Στις 12 Μαρτίου, η συμφωνία που θα κρίνει το πολιτικό μέλλον Βρετανίας και Ε.Ε. θα τεθεί για άλλη μια φορά προς ψήφιση ενώπιον της Βουλής των Κοινοτήτων.

Με την κλεψύδρα του χρόνου να αδειάζει επικίνδυνα, αφού μόλις 27 ημέρες απομένουν μέχρι την 29η Μαρτίου, η βρετανική Κυβέρνηση, παίζοντας τα

τελευταία της χαρτιά, «υποσχέθηκε» στους βουλευτές ότι εάν δεν δώσουν το πράσινο φως στην συμφωνία για το Brexit, θα έχουν την δυνατότητα να ψηφίσουν υπέρ της αποχώρησης χωρίς συμφωνίας (no deal). Εάν το απορρίψουν και αυτό, η Βουλή θα ψηφίσει στις 14 Μαρτίου κατά πόσον θα ζητήσει μια «σύντομη, περιορισμένη παράταση» στην περίοδο του Άρθρου 50. Με τις ισορροπίες να έχουν αλλάξει άρδην από την ψηφοφορία του Ιανουαρίου, στην οποία απορρίφθηκε συντριπτικά η εν λόγω συμφωνία, και λίγο πριν από τη λήξη των προκαθορισμένων χρονοδιαγραμμάτων, οι βασικοί παίκτες άρχισαν να ξεκαθαρίζουν πλέον τις προθέσεις τους.

Οι τρεις επιλογές

Σε ένα τριήμερο που αναμένεται να κρίνει την έκβαση του δράματος του Brexit, οι Βρετανοί βουλευτές θα βρεθούν αντιμέτωποι με τρεις επιλογές. Πρώτον, κατά την ψηφοφορία της 12ης Μαρτίου, θα τεθεί εκ νέου προς ψήφιση η συμφωνία της Πρωθυπουργού Μέι με την ΕΕ. Η συμφωνία, η οποία αναμένεται να τύχει διαπραγμάτευσης με τις Βρυξέλλες, εάν υπερψηφιστεί, ανοίγει τον δρόμο για μια συντεταγμένη έξοδο της Βρετανίας από την ΕΕ στις 29 Μαρτίου. Ταυτόχρονα το Λονδίνο θα εισέλθει στη μεταβατική περίοδο και θα κληθεί να δώσει νέες μάχες για τη διαμόρφωση των μελλοντικών σχέσεων με το μπλοκ των 27.

Στην περίπτωση, ωστόσο, απόρριψης αυτής της συμφωνίας, η αμέσως επόμενη ημέρα θα φέρει ενώπιον των Βρετανών νομοθετών την επιλογή ενός Brexit χωρίς συμφωνία. Η υπερψήφιση αυτής της επιλογής θα επιβεβαιώσει αυτόματα τα χειρότερα σενάρια και θα ρίξει βίαια Βρετανία και ΕΕ σε αχαρτογράφητα νερά.

Τέλος, στην περίπτωση που απορρίψουν το σενάριο του «no deal», η αμέσως επόμενη επιλογή είναι η στήριξη της «μερικής» επέκτασης του άρθρου 50. Αυτή η επιλογή, η οποία θα χρειαστεί την συγκατάθεση των 27 της ΕΕ για την ενεργοποίησή της, παρά τις επιπλοκές που αναμένεται να προκαλέσει, εάν λάβουμε υπόψη τις Ευρωεκλογές, είναι ο μόνος τρόπος να αποτραπεί η «συντριβή» της χώρας με μια έξοδο χωρίς συμφωνία.

Αλλαγή στη ρητορική των δύο κομμάτων

Για την ώρα, πάντως, ο παράγοντας του χρόνου, αλλά και οι αποχωρήσεις βουλευτών, τόσο από το κόμμα των Εργατικών, όσο και από τους Συντηρητικούς, ανάγκασαν τους πολιτικούς ηγέτες της χώρας να αλλάξουν την ρητορική τους και να επανακαθορίσουν τις θέσεις τους. Αρχικά, για κανένα λόγο δεν πρέπει να υποτιμηθεί η αποχώρηση των τριών βουλευτών από τους Συντηρητικούς, εάν λάβουμε μάλιστα υπόψη την ισχνή πλειοψηφία που κατέχει η Κυβέρνηση στην Βουλή, η οποία επιβιώνει λόγω της εύθραυστης συμμαχίας με τους δέκα βουλευτές του Βορειοϊρλανδικού Ενωτικού Κόμματος.

Η κάθε απώλεια έχει μεγάλη σημασία για το κυβερνών κόμμα την ώρα, μάλιστα, που μαίνεται ένας πόλεμος εντός του Υπουργικού Συμβουλίου για την «αμφιλεγόμενη» στάση της πρωθυπουργού στην πιθανότητα ενός «no deal». Υπό τον φόβο νέων αποχωρήσεων, η Μέι έδωσε στους βουλευτές από την μια την επιλογή της απόρριψης μιας άτακτης εξόδου από την ΕΕ, μεταθέτοντας έτσι αλλού το βάρος της ευθύνης μιας τέτοιας απόφασης, ενώ από την άλλη προσπάθησε να ισορροπήσει ενδοκομματικά ανάμεσα στους υποστηρικτές ενός «μαλακού» Brexit και στους «σκληρούς» Brexiteers.

Στο «φιλοευρωπαϊκό» στρατόπεδο των Εργατικών, οι απώλειες ήταν μεγαλύτερες, με την αποχώρηση εννέα βουλευτών, οι οποίοι και σχημάτισαν την ομάδα των Ανεξάρτητων. Αυτές οι απώλειες αλλά και η στρατηγική κίνηση της Μέι να «ενδώσει» στην επέκτασης του άρθρου 50, ώστε να «καπελώσει» την αντίστοιχη τροπολογία των Εργατικών, ανάγκασε τον Τζέρεμι Κόρμπιν να ακολουθήσει τη γνώριμη τακτική των εκλογών του 2017. Συγκεκριμένα, πριν από δύο χρόνια το κόμμα των Εργατικών τήρησε ίσες αποστάσεις στο δίλημμα «παραμονή ή έξοδος», δηλώνοντας από τη μια ότι σέβεται τις ψήφους όσων ήθελαν αποχώρηση από την ΕΕ, αλλά από την άλλη τάχθηκε υπέρ μιας ευρωπαϊκής προοπτικής της χώρας. Κατά τον ίδιο τρόπο, για πρώτη φορά η αντιπολίτευση υποστήριξε ανοιχτά ένα δεύτερο δημοψήφισμα, γνωρίζοντας εκ του ασφαλούς ότι ακόμα και εάν γίνει εφικτό, υπάρχει πολύς δρόμος για την διεξαγωγή του.

Οι συμπεριφορές των βουλευτών

Παράλληλα με τις «μάχες» εντός έδρας, η πρωθυπουργός Τερέζα Μέι προσπαθεί να εξασφαλίσει αλλαγές στο λεγόμενο back stop για τα ιρλανδικά σύνορα. Με τις συνομιλίες στις Βρυξέλλες να μην προοιωνίζονται, τουλάχιστον μέχρι αυτήν την ώρα, σημαντικές διαφοροποιήσεις στη συμφωνία, στις 12 Μαρτίου οι Βρετανοί βουλευτές θα κληθούν να ψηφίσουν ένα κείμενο, το οποίο είχαν απορρίψει λίγες εβδομάδες πριν. Εντούτοις, δεν αποκλείεται καθόλου το σενάριο, η τροπή της ψηφοφορίας να μην έχει την ίδια κατάληξη.

Συγκεκριμένα, η «ανανεωμένη» συμφωνία μπορεί να εκληφθεί ως η λιγότερο κακή επιλογή, τόσο από τα μέλη του Κοινοβουλίου, που θέλουν απεγνωσμένα έξοδο από την ΕΕ, όσο και από τους βουλευτές που τάσσονται υπέρ της παραμονής, λόγω των προνοιών του κειμένου για τις μελλοντικές σχέσεις των δύο μερών. Στην περίπτωση όμως που δεν περάσει η συμφωνία, η Βουλή των Κοινοτήτων αναμένεται να βρεθεί αντιμέτωπη με δύο επιλογές. Την μη συντεταγμένη έξοδο και την επέκταση της προθεσμίας αποχώρησης. Τα μέχρι στιγμής δεδομένα δείχνουν ότι η πλειοψηφία των βουλευτών δεν θα ταχθούν υπέρ του «no deal».

Παραδόξως, όμως, αυτό δεν σημαίνει αυτόματα ότι η πρόταση για παράταση θα υπερψηφιστεί. Οι «σκληροί» Brexiteers δεν βλέπουν με θετικό μάτι την καθυστέρηση της εξόδου, η οποία μπορεί να οδηγήσει ακόμα στην οριστική αναβολή του Brexit. Την ίδια ώρα, η κρίσιμη αυτή ψηφοφορία θα αναδείξει δύο πραγματικότητες. Αρχικά, θα αποδώσει τον πραγματικό αριθμό των υποστηρικτών μίας εξόδου χωρίς συμφωνία. Κατά δεύτερον, θα θέσει το δίλημμα στους σκληροπυρηνικούς Συντηρητικούς είτε της στήριξης της υπάρχουσας συμφωνίας είτε του ρίσκου της απώλειας του πολυπόθητού τους Brexit.

Τι ακολουθεί μετά την επέκταση του άρθρου 50

Το μεγάλο ερώτημα είναι, εάν η Βουλή των Κοινοτήτων υπερψηφίσει την επέκταση, τι θα ακολουθήσει στη συνέχεια; Αρχικά να σημειωθεί ότι ακόμα και εάν πάρει το πράσινο φως η επέκταση του άρθρου 50, δεν αποσοβείται ο κίνδυνος ενός άτακτου Brexit, αλλά αναβάλλεται για μερικούς μήνες. Επίσης, σε αυτήν την εξίσωση πρέπει να προστεθεί η ΕΕ, καθώς το Ηνωμένο Βασίλειο δεν μπορεί να επεκτείνει το άρθρο 50 μονομερώς. Οι Ευρωπαίοι ηγέτες μέχρι σήμερα απέρριπταν αυτό το σενάριο, εκτός από την περίπτωση που υπήρχε κάποιος ουσιαστικός λόγος. Ειδικότερα, δεν ήθελαν να δώσουν χρόνο στους Βρετανούς για περαιτέρω συζήτηση πάνω σε μία συμφωνία που είχαν απορρίψει ήδη. Παρόλα αυτά, όμως, δεν προτίθενται να επιλέξουν την πιθανότητα μιας χαώδους κατάστασης λόγω μιας άτακτης εξόδου, όταν μπορούν να την αναβάλουν προσωρινά τουλάχιστον. Ακόμα όμως και με τη συγκατάθεση των 27, αναμένεται να περιπλεχθεί η κατάσταση λόγω των επικείμενων Ευρωεκλογών του Μαΐου.

Το νέο Ευρωκοινοβούλιο είναι προγραμματισμένο να αρχίσει τις εργασίες του την 1η Ιουλίου, καθιστώντας έτσι υποχρεωτική τη συμμετοχή Βρετανών βουλευτών, εάν η επέκταση λάβει χώραν πέρα από τα τέλη Ιουνίου.

*Αναδημοσίευση από τη Σημερινή της Κυριακής