6η Διαδικτυακή έρευνα «FoodPrint»-σπατάλη τροφίμων

Τις συνήθειες των Κυπρίων πολιτών σε σχέση με την διατήρηση και φύλαξη τροφίμων, παρουσιάζει η 6η διαδικτυακή έρευνα του προγράμματος «LIFE-foodPrint» με στόχο την μείωσης της σπατάλης τροφίμων/οικιακών αποβλήτων, καθώς και τον εντοπισμό τρόπων μείωσης.

Σκοπός της έρευνας ήταν να κατανοηθεί εάν υπάρχουν πρώτα απαιτούμενες γνώσεις γύρω από το θέμα αλλά και εμπεδωμένες συνήθειες που προκαλούν ή αντιστρόφως, αποτρέπουν την σπατάλη τροφίμων.

Στα πλαίσια του έργου LIFE – FOODPRINT «Εκστρατεία ευαισθητοποίησης για

την πρόληψη και τη διαχείριση της σπατάλης τροφίμων μεταξύ των καταναλωτών, των βιομηχανιών τροφίμων και φιλοξενίας») διεξάχθηκε πρόσφατα η 6 η διαδικτυακή έρευνα για τα απόβλητα τροφίμων που είχε ως σκοπό την ανάλυση των απόψεων του κοινού σχετικά με τις στρατηγικές μείωσης των αποβλήτων τροφίμων.

Η δημοσκόπηση πραγματοποιήθηκε διαδικτυακά μέσω ιστότοπων του Ομίλου Δίας (Sigmalive, Sportime.com.cy, I love style, City.com.cy, Check In, Economy today, MyCyprusTravel.com) μεταξύ των ημερομηνιών: 07/02/2022 και 09/02/2022. Το δείγμα για την κάθε ερώτηση κυμαινόταν από 1580 εώς 1949 άτομα ανάλογα με την ανταπόκριση. Ένα ποσοστό των συμμετεχόντων δεν ζουν στην Κύπρο.

Η κάθε ερώτηση έδινε εναλλακτικές επιλογές για απάντηση. Η έρευνα διερεύνησε τις συνήθειες του κοινού σχετικά με την διατήρηση/φύλαξη τροφίμων, με σκοπό να κατανοηθεί εάν υπάρχουν πρώτα απαιτούμενες γνώσεις για το εν λόγω θέμα αλλά και εμπεδωμένες συνήθειες οι οποίες συνεισφέρουν ή αποτρέπουν την απόρριψη τροφίμων.

Πιο κάτω παρουσιάζεται η ανάλυση και η περιγραφή των ερωτήσεων και απαντήσεων σχετικά με την συντήρηση τροφίμων στο ψυγείο και κατάψυξη. Το πρώτο ερώτημα της έρευνας ήταν:

Ερώτηση:

1. Σε ποια θερμοκρασία πρέπει να βρίσκεται η θερμοκρασία του ψυγείου σας;

Απάντηση                                                   Αριθμός                    %

A Πάνω από 5°C και κάτω από 8°C            768                   39,4%

B Πάνω από 3°C και κάτω από 5°C             928                  47,6%

Γ Πάνω από 0°C και κάτω από 3°C              253                    13%

Σύνολο:                                                         1949                  100%

Στην προκειμένη, η απάντηση Β ήταν η σωστή, ενώ και η απάντηση Γ θεωρείται σωστή γιατί στις θερμοκρασίες 1οC – 3οC η κατάσταση είναι επίσης καλή για τη διατήρηση των τροφίμων. Το μεγαλύτερο ποσοστό των συμμετεχόντων (47,6%) απάντησε ότι η θερμοκρασία που πρέπει να βρίσκεται η συντήρηση του ψυγείου είναι πάνω από 3°C και κάτω από 5°C. Η δεύτερη δημοφιλέστερη απάντηση (39,4%) υποστήριξε ότι η σωστή θερμοκρασία συντήρησης του ψυγείου πρέπει να είναι πάνω από 5°C και κάτω από 8°C και ένα 13% υποστήριξε ότι η θερμοκρασία πρέπει να βρίσκεται πάνω από 0°C και κάτω από 3°C. Φτάνουμε λοιπόν στο συμπέρασμα ότι η πλειοψηφία γνωρίζει σε ποιες θερμοκρασίες είναι σωστό να συντηρούνται τα τρόφιμα στο ψυγείο, όμως δεν μπορεί σαφώς να αγνοηθεί ότι το 39.4% των συμμετεχόντων δεν γνωρίζει την ορθή θερμοκρασία. Αν και η λανθασμένη απάντηση δεν ισοδυναμεί κατ’ ανάγκη με πρακτικά λανθασμένη ρύθμιση της θερμοκρασίας στα ψυγεία των συμμετεχόντων, αυτό που μπορούμε να υποθέσουμε είναι πως όποτε κληθούν να επαναρυθμίσουν τις θερμοκρασίες στα ψυγεία τους, πιθανόν θα κάνουν λάθος επιλογή θερμοκρασίας. Αυτό δημιουργεί τις προϋποθέσεις να υπάρχει σπατάλη τροφίμων από συντήρηση τροφίμων σε λάθος θερμοκρασίες.

Η δεύτερη ερώτηση αφορούσε τη σωστή θερμοκρασία συντήρησης στον καταψύκτη, για την πιο μακροπρόθεσμη φύλαξη των τροφίμων.

Συγκεκριμένα το 2ο ερώτημα ήταν:

«Σε ποια θερμοκρασία πρέπει να βρίσκεται ο καταψύκτης σας»;

Απάντηση                                 Αριθμός                                %

Α: Στους -18°C                            783                                    45,6%

Β: Στους -15°C                            384                                    22,4%

Γ: Στους -8°C                               550                                    32%

Σύνολο:                                      1717                                  100%    

Η ιδανική θερμοκρασία συντήρησης του καταψύκτη είναι στους -18°C. Οι περισσότερες απαντήσεις των συμμετεχόντων ήταν «στους -18°C» με ποσοστό 45,6%, ενώ η δεύτερη δημοφιλέστερη απάντηση ήταν «στους -8°C» με ποσοστό 32%. Εδώ μπορούμε να συμπεράνουμε ότι σχεδόν οι μισοί καταναλωτές γνωρίζουν την ορθή θερμοκρασία συντήρησης του καταψύκτη η οποία μεγιστοποιεί και τη ζωή των τροφίμων στην κατάψυξη. Συνεπώς μια δράση που θα μπορούσε να υλοποιηθεί βάση των απαντήσεων στις δύο πρώτες ερωτήσεις είναι η ενημέρωση του κοινού για την σωστή θερμοκρασία χρήσης του ψυγείου και του καταψύκτη. Η τρίτη ερώτηση αφορούσε στη γνώση του κοινού ως προς τη θρεπτικότητα των τροφίμων που καταψύχονται. Συγκεκριμένα το τρίτο ερώτημα ήταν: «Το φαγητό που μπαίνει στην κατάψυξη χάνει από την ποιότητα του και είναι λιγότερο θρεπτικό» με επιλογή απάντησης «Ορθό» ή «Λάθος».

Ερώτηση 3:

Το φαγητό που μπαίνει στην κατάψυξη χάνει από την ποιότητα του και είναι λιγότερο θρεπτικό.

Απάντηση                                      Αριθμός                           %

Α Ορθό                                             706                               42,4%

Β Λάθος                                            960                               57,6%

Σύνολο:                                           1666                             100%

Η κατάψυξη τροφίμων, όταν γίνεται σωστά, μπορεί να διατηρήσει περισσότερα θρεπτικά συστατικά από άλλες μεθόδους συντήρησης τροφίμων. Άρα στην προκειμένη η σωστή επιλογή εδώ είναι το «Λάθος». Σύμφωνα με τα αποτελέσματα, η πιο δημοφιλής απάντηση, το 57,6% απάντησε «Λάθος» και το 42,4% απάντησε «Ορθό». Οπότε το μεγαλύτερο ποσοστό των ερωτηθέντων έχουν απαντήσει σωστά στην ερώτηση, όμως το 42,4% των ερωτηθέντων είχαν άλλη άποψη. Αυτό αναδεικνύει πως υπάρχει μια ισχυρή μερίδα του πληθυσμού που λανθασμένα θεωρεί πως η κατάψυξη του φαγητού το υποβαθμίζει, και είναι πολύ πιθανόν να μην ακολουθεί αυτή την πρακτική φύλαξης των τροφίμων. Η τελευταία ερώτηση αφορούσε τη γνώση των σωστών πρακτικών ξεπαγώματος των τροφίμων.

Συγκεκριμένα η 4η ερώτηση:

«Ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος για ξεπάγωμα φαγητών από την κατάψυξη;».

Απάντηση                                                                      Αριθμός       %

Α Τοποθέτηση κάτω από χλιαρό νερό                              61        3,9%

Β Τοποθέτηση στο ψυγείο στη διάρκεια νύχτας            1,146    72,5%

Γ Στον πάγκο της κουζίνας μέχρι να ξεπαγώσει             373       23,6%

Σύνολο:                                                                          1580     100%

Η σωστή απάντηση είναι η επιλογή Β και το μεγαλύτερο ποσοστό των συμμετεχόντων (72,5%) απάντησαν σωστά. Ακολουθούν η απάντηση «Στον πάγκο της κουζίνας μέχρι να ξεπαγώσει» (23,6%) και με πολύ μικρό ποσοστό η «Τοποθέτηση του κάτω από χλιαρό νερό» (3,9%).

Σύμφωνα με τα αποτελέσματα μπορούμε να συμπεράνουμε πως η πλειοψηφία γνωρίζει τον ορθό τρόπο για να ξεπαγώνει τα τρόφιμα της κατάψυξης ώστε να αποφεύγει τη δημιουργία βακτηρίων.

Τα τρόφιμα πρέπει να διατηρούνται σε ασφαλή θερμοκρασία κατά την απόψυξη. Δεν πρέπει να ξεπαγώνονται στον πάγκο της κουζίνας, σε εξωτερικούς χώρους ή κάτω από ζεστό νερό. Αυτές οι μέθοδοι μπορούν να αφήσουν τα τρόφιμά μη ασφαλή για κατανάλωση. Υπάρχουν τέσσερεις ασφαλείς τρόποι για να ξεπαγώσουμε τα τρόφιμα: στο ψυγείο, κάτω από κρύο νερό (όχι χλιαρό), στο φούρνο μικροκυμάτων και ως μέρος της διαδικασίας μαγειρέματος. Τα τρόφιμα που αποψύχονται με τη μέθοδο του κρύου νερού ή στο φούρνο μικροκυμάτων πρέπει να μαγειρεύονται αμέσως μετά την απόψυξη.