Οταν η πολιτική κάνει "μπίζνες" - το παράδειγμα του Τσάβες

Javier Corrales

Μετά από σχεδόν 14 χρόνια στην εξουσία, και με ένα εντυπωσιακό ρεκόρ από εκλογικές νίκες πίσω του, ο πρόεδρος της Βενεζουέλας Ούγκο Τσάβες αντιμετωπίζει την πιο προκλητική καμπάνια της πολιτικής του σταδιοδρομίας. Η οικονομία της Βενεζουέλας είναι αδύναμη, και, για πρώτη φορά από το 1998, ο Τσάβες, ο οποίος πάσχει από καρκίνο, θα μπορούσε να υποστεί μια ήττα, στις εθνικές εκλογές στις 7 Οκτωβρίου.
Η κοινή λογική λέει ότι οι προοπτικές του Τσάβες εξαρτώνται, όπως και στο παρελθόν, από τη σθεναρή υποστήριξη προς αυτόν από τους φτωχούς της χώρας. Έχει αφιερώσει πολλά χρόνια στην ανάπτυξη κοινωνικών προγραμμάτων που διανέμουν μικρές δόσεις κρατικών κονδυλίων σε όσους έχουν ανάγκη, και η τακτική αυτή τον έχει κάνει ευρέως δημοφιλή. Αλλά μόνη της αυτή η στρατηγική μπορεί να μην λειτουργήσει αυτή τη φορά. Η εκλογική «περιουσία» του Τσάβες σήμερα δεν εξαρτάται τόσο πολύ από τις διασυνδέσεις του με τους φτωχούς, αλλά από την προσέγγισή του στον ιδιωτικό τομέα της Βενεζουέλας. Ο Τσάβες έχει από καιρό υποσκάψει τον ιδιωτικό τομέα, γεγονός το οποίο έχει οδηγήσει σε μια αδύναμη οικονομία που πλήττει την εικόνα του στους ψηφοφόρους. Αλλά μπορεί επίσης να χρησιμοποιεί τα οικονομικά προβλήματα για να δαιμονοποιεί τον ιδιωτικό τομέα και να συσπειρώνει ιδεολογικά τους ψηφοφόρους του. Αυτή η περίπλοκη σχέση με τον ιδιωτικό τομέα εξηγεί γιατί, αυτή τη φορά, η υποψηφιότητα του Τσάβες έχει υποστεί ζημιά αλλά εξακολουθεί να επιπλέει. ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΣΤΟΝ ΛΑΟ Αυτός ο εκλογικός γύρος είναι ιδιαίτερα σημαντικός, διότι περισσότερο από ό, τι σε οποιοδήποτε άλλο σημείο της πρόσφατης ιστορίας, η σταθερότητα είναι αποτελεί ζήτημα: το κυβερνών κόμμα είναι βαριά οπλισμένο και η αντιπολίτευση είναι πολύ φορτισμένη. (Το Σαββατοκύριακο πριν τις εκλογές, τρεις οπαδοί της αντιπολίτευσης σκοτώθηκαν. Στην ηλεκτρονική διεύθυνση αυτή [2] φαίνεται το χρονοδιάγραμμα της ανόδου του Τσάβες στην εξουσία). Καμιά πλευρά δεν εμπιστεύεται την άλλη, ούτε οι κανόνες βάσει των οποίων παίζουν οι άλλοι. Το αποτέλεσμα φαινόταν να είναι αμφίρροπο - οι αριθμοί ποικίλλουν, αλλά δύο αξιόπιστες δημοσκοπήσεις έδειχναν [3] τον υποψήφιο της αντιπολίτευσης, Henrique Capriles Radonski, να γεφυρώνει το χάσμα - και υπήρχε ο κίνδυνος ότι καμιά πλευρά δεν θα αναγνωρίσει τα δυσμενή αποτελέσματα. Με άλλα λόγια, η απειλή της βίας είναι πολύ πραγματική σε μια χώρα που είναι η τέταρτη σημαντικότερη πηγή πετρελαίου για τις Ηνωμένες Πολιτείες. Τουλάχιστον στη θεωρία, ο Τσάβες δεν θα έπρεπε να έχει τόσα πολλά προβλήματα. Στη Λατινική Αμερική, οι κατεστημένοι φορείς έχουν ένα τεράστιο πλεονέκτημα, διότι η ομάδα του προέδρου είναι συχνά ο πιο ισχυρός κλάδος της κυβέρνησης. Το γεγονός είναι ακόμη πιο αληθινό στο Καράκας. Επιπλέον, ο Τσάβες έχει προεδρεύσει στην πιο εκπληκτική άνοδο των τιμών του πετρελαίου στην ιστορία, φέρνοντας σχεδόν 1 τρισεκατομμύρια δολάρια από τις αρχές της δεκαετίας του 2000. Ωστόσο, οι πολιτικές προοπτικές του προέδρου μοιάζουν πολύ με την σωματική υγεία του: δεν πεθαίνει