Δεν είναι δυνατόν οι ιδιώτες να απαιτούν, προκειμένου να "επιχειρήσουν", να μην υπάρχει παρουσία του δημοσίου

Κατάρριψη μύθων και ιδεοληψιών συνιστά η κίνηση της ΕΥΔΑΠ, πριν λίγες ημέρες, να προτείνει τη μείωση των τιμολογίων της. Από την εποχή της αλήστου μνήμης Μάργκαρετ Θάτσερ μέχρι και σήμερα, η Ευρώπη και βέβαια η Ελλάδα, κυριαρχείται από τις ιδέες του νεοφιλελευθερισμού που διατύπωσε η σχολή του Σικάγου του Μίλτον Φρίντμαν, σύμφωνα με τις οποίες οι αγορές , μέσω του ελεύθερου ανταγωνισμού, λύνουν όλα τα προβλήματα. Και ότι το κράτος δεν πρέπει να ασχολείται με επιχειρήσεις και οι όποιες δημόσιες επιχειρήσεις πρέπει να ιδιωτικοποιηθούν. Στα καθ΄ ημάς οι νεοφιλελεύθερες ιδέες ήρθαν από τη ΝΔ, η οποία έχει περιλάβει στις βασικές της αρχές την ιδιωτικοποίηση των δημοσίων επιχειρήσεων, οι οποίες, υποστηρίζει ότι είναι ελλειμματικές, πληρώνουν τα ελλείμματά τους όλοι οι πολίτες και ότι αν πουληθούν σε ιδιώτες θα παρέχουν καλύτερες και φθηνότερες υπηρεσίες. Και δεν είναι τυχαίο ότι η ΝΔ αν κάτι προωθεί σήμερα σε επίπεδο μεταρρυθμίσεων είναι μόνο οι ιδιωτικοποιήσεις. Αλλά μέχρι σήμερα, στην Ελλάδα, δεν έχουμε δει καμία περίπτωση μείωσης τιμών από ιδιωτικές επιχειρήσεις. Ακόμα και στη σημερινή πολύ δύσκολη περίοδο για όλους, οι ιδιωτικές επιχειρήσεις σημειώνουν κέρδη από την αύξηση των τιμών, όπως απέδειξε η μελέτη του Ξενοδοχειακού Επιμελητηρίου για τις τουριστικές επιχειρήσεις κατά το 2012. Πρόσφατες είναι επίσης οι αυξήσεις σε πολλά προϊόντα στα ράφια των σούπερ μάρκετ, ακόμα και σε προϊόντα όπως το γάλα.
Η Ελλάδα δεν έχει μεγάλη ιστορία ιδιωτικοποιήσεων, αλλά σήμερα η ΝΔ και αρκετοί στο ΠΑΣΟΚ, κυρίως οι "επίγονοι" του Σημίτη, ευελπιστούν ότι με τη βοήθεια και των δανειστών θα καταφέρουν να την ενισχύσουν, ξεπουλώντας όλο το δημόσιο πλούτο της χώρας. Η ιστορία των ιδιωτικοποιήσεων στην Ελλάδα μπορεί να μην είναι μεγάλη αλλά έχει να δείξει πολλά σημαντικά παραδείγματα που ανατρέπουν τον μύθο των ιδιωτικοποιήσεων, αποδεικνύοντας ότι δεν είναι τίποτε άλλο από απλές νεοφιλελεύθερες ιδεοληψίες, τις οποίες πληρώνουμε όλοι προκειμένου να κερδίσουν ή και να κερδοσκοπήσουν οι ιδιώτες επιχειρηματίες, οι οποίοι εκμεταλλεύονται και τις υποδομές που δημιουργήθηκαν από χρήματα που πάλι εμείς πληρώσαμε. Η απόγφαση της ΕΥΔΑΠ αυτό ακριβώς αποδεικνύει και, ταυτόχρονα, βάζει δύσκολα στους φορείς της νεοφιλελεύθερης ιδεοληψίας, οι οποίοι απεργάζονται την ιδιωτικοποίηση της εταιρίας, κάτι που θα έχει ως αποτέλεσμα να πληρώνουμε πανάκριβα το νερό, το οποίο, τώρα, πίνουμε σχεδόν δωρεάν, καθώς πρόκειται για δημόσιο αγαθό.
Η ΕΥΔΑΠ είναι μια δημόσια επιχείρηση, εισηγμένη στο Χρηματιστήριο, η οποία κατόρθωσε να έχει κέρδη, να δίνει μερίσματα στους μετόχους της και να κάνει κοινωνική πολιτική μειώνοντας τα τιμολόγιά της. Καμία από τις κερδοφόρες ιδιωτικές επιχειρήσεις με τα οικονομικά χαρακτηριστικά της ΕΥΔΑΠ δεν έχει κάνει κάτι παρόμοιο. Τα κέρδη τα μοιράζονται οι ιδιοκτήτες τους ή οι μέτοχοί τους και στη συνέχεια, με πολλά προσχήματα, αεβάζουν τις τιμές για να έχουν μεγαλύτερα κέρδη. Παράλληλα προσπαθούν να μειώσουν τους μισθούς των εργαζόμενων σε αυτές και να περιορίσουν τα συνδικαλιστικά τους δικαιώματα, πάντα για να αυξήσουν περισσότερο τα κέρδη τους, εν ονόματι του αντωγωνισμού, ο οποίος, όπως συνήθιζε να λέει ο μακαρίτης Λυκούργος Κομίνης, είναι συνώνυμος της με κάθε τρόπο αύξησης του κέρδους των επιχειρηματιών.
Όπως απέδειξε η ΕΥΔΑΠ, δεν είναι καθόλου απαραίτητο μια επιχείρηση, για να έχει καλή διαχείριση και να προσφέρει καλές και φθηνές υπηρεσίες και να είναι κερδοφόρα. Μέχρι τώρα, οι κερδοφόρες ιδιωτικές επιχειρήσεις, δεν προσφέρουν φθηνές υπηρεσίες, η ποιότητα των υπηρεσιών τους αμφισβητείται και αυτό που διασφαλίζουν είναι μόνο τα κέρδη των επιχειρηματιών και των μετόχων.
Δεν είναι η πρώτη φορά που συμβαίνει κάτι τέτοιο. Έχει προηγηθεί η ΔΕΗ η οποία παραδόθηκε στην κυβέρνηση του Κ. Καραμανλή, το 2004, με κέρδη 500 εκατ. ευρώ, τα οποία εξαναμίσθηκαν από τη Διοίκηση του νεοφιλελεύθερου Παλαιοκρασσά και του "επιτυχημένου" στον ιδιωτικό τομέα Αθανασόπουλου, ο οποίος αμοίφθηκε για το χάλι που έφερε στη ΔΕΗ, με την τοποθέτησή του ως επικεφαλής του ΤΑΙΠΕΔ και ευτυχώς που αναγκάσθηκε σε αποχώρηση λόγων δικαστικών οικονομικών εκκρεμμοτήτων από την περίοδο που ήταν στη ΔΕΗ.
Πριν ακόμα και από τη ΔΕΗ, ο ΟΤΕ, ως δημόσια επιχείρηση, έριξε τις τιμές στο σύνολο της κινητής τηλεφωνίας. Υπενθυμίζεται ότι άδειες κινητής τηλεφωνίας είχαν δοθεί, από την κυβέρνηση Μητσοτάκη, μόνο σε ιδιώτες (Panafon και Telestet) τον Ιούνιο του 1993. Ο Μητσοτάκης είχε απαγορεύσει με νόμο στον ΟΤΕ να αναπτύξει υπηρεσίες κινητής τηλεφωνίας και έτσι τα τιμολόγια καθορίζονταν από τις δύο εταιρίες που λειτουργούσαν μονοπωλιακά και κρατούσαν τις τιμές ψηλά. Με την ήττα του Μητσοτάκη στις εκλογές του 1993, τα πράγματα άλλαξαν. Δημιουργήθηκε η Cosmote, η οποία εφάρμοσε χαμηλά τιμολόγια αναγκάζοντας και τις ανταγωνίστριες εταιρίες να ρίξουν και εκείνες τις τιμές τους, αποδεικνύοντας ότι τα περιθώρια κέρδους τους ήταν υπερβολικά υψηλά. Η ΝΔ, βέβαια, ποτέ δεν "χώνεψε, αυτή την ιδεολογική της ήττα και ο Κ. Καραμανλής πούλησε τον ΟΤΕ με τέτοιους όρους, μάλιστα, που καθιστούσε αδύνατη την όποια προσπάθεια επαναφοράς της εταιρίας στο δημόσιο τομέα.
Το συμπέρασμα είναι καθαρό: οι ιδιωτικές επιχειρήσεις κυρίως στον τομέα της παροχής υπηρεσιών κοινής ωφέλειας, αλλά όχι μόνο, έχουν ως μόνο στόχο την αποκόμιση όσο γίνεται μεγαλύτερων κερδών. Η ποιότητα των υπηρεσιών και το χαμηλό κόστος έρχονται σε δεύτερη μοίρα. Πολύ χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα στις αερομεταφορές. Όσο υπήρχε δημόσια Ολυμπιακή, οι τιμές των εισιτηρίων κινούνταν σε χαμηλά επίπεδα. Όταν η Ολυμπιακή ιδιωτικοποιήθηκε, ήρθε σε συνεννόηση με την Aegean, με την οποία συναποφάσιζαν και συναποφασίζουν ακόμα, τις τιμές των εισιτηρίων, μονοπωλιακά, σε υψηλά επίπεδα. Κανένας δεν υποστηρίζει την κρατικοποίηση των επιχειρήσεων. Είναι, όμως, φανερό ότι οι δημόσιες επιχειρήσεις μπορούν, όχι μόνο να μη "μπαίνουν μέσα", αλλά να είναι κερδοφόρες και να παρέχουν καλές και φθηνές υπηρεσίες και, γι αυτό, δεν τους αξίζει η χλεύη των "ταλιμπάν" του νεοφιλελευθερισμού. Απλά, χρειάζονται σφιχτά οργανογράμματα τα οποία θα τηρούνται, συνετή διαχείριση, έλεγχο και αποφυγή κυβερνητικών παρεμβάσεων για να ευνοηθούν οι ιδιώτες φίλοι των όποιων κυβερνώντων.
Το παράδειγμα της ΕΥΔΑΠ, όπως και εκείνα της ΔΕΗ, του ΟΤΕ και της Ολυμπιακής δείχνουν το δρόμο. Σε κάθε τομέα πρέπει να υπάρχει μια δημόσια επιχείρηση, η οποία θα κινείται στα πρότυπα της ΕΥΔΑΠ. Ύστερα ας ιδρυθούν και όσες επιχειρήσεις μπορούν. Αλλά δεν είναι δυνατό οι ιδιώτες να απαιτούν, προκειμένου να "επιχειρήσουν", να μην υπάρχει παρουσία του δημοσίου. Η κοινωνία δεν μπορεί να υποχρεώνεται να πληρώνει εκείνη τα κέρδη των ιδιωτών επειδή κάποιοι κυβερνώντες φίλοι τους το επιβάλουν. Σε αυτή την περίπτωση θα πρόκειται για μια μορφή κλοπής. Νόμιμης, ίσως, διότι θα της δώσουν ισχύ νόμου. Αλλά και έτσι κλοπή θα είναι.