Ανεχόμαστε τη λαμογιά, το λάδωμα, το βύσμα!

Πολλά κακώς κείμενα εξηγούνται ως αποτέλεσμα νοοτροπίας...
Το ζήτημα είναι αν κάνουμε το βήμα παραπέρα, την αλλαγή νοοτροπίας στην πράξη. Πριν την οποιαδήποτε θεσμική, οργανωτική, οικονομική, κοινωνική, εκπαιδευτική, διοικητική μεταρρύθμιση, πρέπει να αλλάξουμε νοοτροπία, πρώτα καθένας για τον εαυτό του και έπειτα όλοι μαζί ως Κοινωνία και -για όσους δεν ενοχλεί, λόγω νοοτροπίας, ο όρος- ως Έθνος!

Η νοοτροπία είναι κάτι πολύ συγκεκριμένο και έχει δύο διαστάσεις. Αφενός το πώς αντιμετωπίζουμε καταστάσεις που αφορούν εμάς και αφετέρου το πώς κρίνουμε τη νοοτροπία των άλλων. Στην Ελλάδα είναι κύριο χαρακτηριστικό μιας «εθνικής» νοοτροπίας, το να αντιφάσκει στον καθένα μας η μια διάσταση με την άλλη. Για να μην θεωρητικολογούμε, καθώς η έκθεση ιδεών εδώ και χρόνια αποτελεί το μοναδικό πλεονασματικό πράγμα στη χώρα, ας σκεφτούμε συγκεκριμένα. Όλοι μιλούν για πολυδιάστατη ανεπάρκεια. Ανεπάρκεια θεσμική, πολιτική, οικονομική, διοικητική και όλοι μιλούν για μεταρρύθμιση, ως τρόπο αντιμετώπισης. Τα τελευταία χρόνια οι περισσότερες μεταρρυθμίσεις απέτυχαν παταγωδώς. Απέτυχαν, διότι πολύ απλά δεν είχαν έδαφος να καλλιεργηθούν. Αυτό το έδαφος είναι η νοοτροπία του καθένα μας ξεχωριστά.

«Μαζί τα φάγαμε». Κυνικός πολιτικός παχυδερμισμός, όπως γενικά χαρακτηρίστηκε, όταν η φράση αυτή ακούγεται από βουλευτή με 35ετή θητεία σε κοινοβουλευτικά και κυβερνητικά αξιώματα, λόγω των οποίων φέρει ευθύνη, αφού ήταν ανάμεσα σε αυτούς που μοίρασαν τα πιάτα και τα μαχαιροπίρουνα, αλλά απόλυτα ρεαλιστική προσέγγιση αν η φράση αυτή ακουγόταν από έναν απλό πολίτη. Το ερώτημα είναι πόσο έφαγε καθένας και η απάντηση είναι «καθένας όσο και ό,τι μπορούσε».

Η προηγούμενη γενιά, αυτή των γονιών μας, ή η γενιά του Πολυτεχνείου όπως συχνά αποκαλείται, είναι αυτή που στάθηκε αδύναμη να προβλέψει. Είναι αυτή που πείστηκε εύκολα. Είναι αυτή που έστειλε σπίτι τους όσους πολιτικούς τόλμησαν να μη «χαϊδέψουν αυτιά». Είναι αυτή που ψήφιζε με αποκλειστικό γνώμονα παροχές και «διευκολύνσεις» χωρίς να μπει ποτέ στη διαδικασία να ψάξει λίγο παραπέρα, να αναζητήσει τις συνέπειες που ίσως έρχονταν μακροπρόθεσμα, ή όπως έλεγε ο Μπίσμαρκ, να ακούσει το χλιμίντρισμα από τα άλογα της ιστορίας.

Δεν είχε τη γνώση και την παιδεία; Μπορεί και να μην την είχε. Πολιτικές φωνές υπήρχαν, όμως, ο προβληματισμός έπεφτε στο τραπέζι. Ωστόσο, μέσος Έλληνας της γενιάς του Πολυτεχνείου, για δεκαετίες σφύριζε αδιάφορα. Η πολιτική ευθύνη είναι δεδομένη και τεράστια, όμως η ευθύνη δίνεται στον πολιτικό από τον πολίτη δια της ψήφου, και όταν αυτή η ψήφος δίνεται και ξαναδίνεται για δεκαετίες, τότε γεννιούνται ερωτήματα που οδηγούν σε μια βαθύτερη προσέγγιση, που επαληθεύει τη ρήση του Βολταίρου, «Κάθε λαός έχει την ηγεσία που του αξίζει».

Επιδιδόμαστε σε ένα διαρκές κυνήγι του εύκολου, του «αλλιώς», του «τζάμπα», ενώ θεωρητικά καταδικάζουμε κάθε φαινόμενο διαφθοράς. Ψάχνουμε το «βύσμα», το «λάδωμα» και, έτσι τελικά, τα νομιμοποιούμε. Πολτοποιούμε την ποιότητα χά