10 μύθοι και αλήθειες για την απειλή της ραδιενέργειας

Αν και η Ελλάδα απέχει χιλιάδες χιλιόμετρα από τους πυρηνικούς αντιδραστήρες της Φουκουσίμα στην Ιαπωνία, η παγκόσμια ανησυχία που έχει προκαλέσει το πυρηνικό θρίλερ της Ιαπωνίας δεν θα μπορούσε να αφήσει ανεπηρέαστη την κοινή γνώμη στη χώρα μας. Με την εμπειρία δεκαετιών που αποκόμισε από τη συμμετοχή του στις επιτροπές για τις επιπτώσεις του Τσερνομπίλ, ο καθηγητής του τμήματος Θετικών Επιστημών στο ΤΕΙ Θεσσαλονίκης, Φωκίων Βοσνιάκος, ξεκαθαρίζει τι πρέπει να φοβόμαστε από τη διαρροή ραδιενέργειας στην Απω Ανατολή, αλλά και ποιες πληροφορίες πρέπει να αντιμετωπίζουμε ως... ράδιο αρβύλα.1. Μπορεί η ραδιενέργεια από την Ιαπωνία να φτάσει και στην Ελλάδα;Κάτι τέτοιο φαίνεται παρατραβηγμένο, λόγω της απόστασης που χωρίζει τις δύο χώρες. Η αλήθεια, όμως, είναι ότι στα πυρηνικά ατυχήματα τίποτα δεν μπορεί να αποκλείεται και όλα εξαρτώνται από την έκταση του ατυχήματος. Σε περίπτωση που η διαρροή ραδιενέργειας είναι μικρή, τότε διατηρείται στην τροπόσφαιρα και παραμένει σε τοπικό επίπεδο. Αν, όμως, ξεφύγει προς τη στρατόσφαιρα, τότε -μέσω των αέριων μαζών- μπορεί να φτάσει ακόμα και στα πιο μακρινά σημεία της γης. Δυστυχώς, οι Ιάπωνες λένε ελάχιστα για την έκταση του ατυχήματος.2. Δηλαδή, με βάση τα στοιχεία που έχουμε σήμερα, πόση ραδιενέργεια αναμένεται να διαρρεύσει στο άμεσο μέλλον;Κανείς δεν μπορεί να πει με ασφάλεια. Ο αντιδραστήρας του Τσερνομπίλ, μετά την έκρηξη, σφραγίστηκε με χαλύβδινο κάλυμμα, μία «σαρκοφάγο», η οποία θεωρούσαν ότι έλυνε το πρόβλημα. Αργότερα διαπιστώθηκε ότι αυτό δεν ήταν αρκετό και ότι η ραδιενέργεια συνέχιζε να εκλύεται. Εχει μεγάλη σημασία να μάθουμε τι ζημιά έχει γίνει ακριβώς, αλλά και ποια θα είναι τα μέτρα αντιμετώπισής της.3. Συνεπώς, κινδυνεύουμε να έχουμε ένα νέο Τσέρνομπιλ;Δυστυχώς, αυτό κανείς δεν μπορεί να το αποκλείσει ή να το επιβεβαιώσει. Το κρισιμότερο που πρέπει να μάθουμε είναι αν έχει υποστεί κάποια βλάβη η «καρδιά» των αντιδραστήρων, δηλαδή αν οι αντιδραστήρες έχουν λιώσει μέχρι το κέντρο τους. Στο Τσέρνομπιλ είχε επηρεαστεί η καρδιά μόνο σε έναν αντιδραστήρα και είχαμε μεγάλο πρόβλημα. Τώρα έχουν επηρεαστεί τέσσερις αντιδραστήρες, όμως δεν γνωρίζουμε σε ποιο βαθμό. Επειτα, υπάρχει το θέμα με τα πυρηνικά απόβλητα, τα οποία μπορούν να επηρεάζουν το περιβάλλον για δεκάδες χιλιάδες χρόνια. Είναι λυπηρό ότι σε θέματα πληροφόρησης, οι Ιάπωνες αποδεικνύονται ίσως και χειρότεροι από τους Σοβιετικούς.4. Ποιες είναι, τελικά, οι επιπτώσεις της ραδιενέργειας στον ανθρώπινο οργανισμό;Αυτό που κάνει η ραδιενέργεια είναι να αλλάζει εντελώς τη λειτουργία των κυττάρων. Οι επιπτώσεις είναι πολλές, ανάλογα με τον βαθμό της έκθεσης στη ραδιενέργεια. Αρχικά, έχουμε τις εξωτερικές συνέπειες, με εγκαύματα και καρκινογενέσεις του δέρματος, και έπειτα έχουμε τις εσωτερικές από την εισπνοή της ή την κατανάλωση τροφίμων με ραδιενέργεια. Βέβαια, το χειρότερο που μπορεί να συμβεί είναι να επηρεαστεί το DNA. Σ’ αυτή την περίπτωση, έχουμε αλλαγή του γενετικού υλικού, που οδηγεί ακόμα και σε τερατογενέσεις.5. Κινδυνεύουμε από τα ιαπ