Τρεις μήνες κόλαση – και μετά;

ΠΟΛΙΤΙΚΗΈντυπη Έκδοση

«Τρεις μήνες να δουλέψουμε μεθοδικά και τη βγάλαμε την τετραετία». Αυτήν τη φράση θα μπορούσε κάλλιστα να την έχει πει ο πρωθυπουργός στους υπουργούς του πίσω από τις κλειστές πόρτες του Υπουργικού Συμβουλίου ή απλώς να την έχει... σκεφτεί. Θα είχε κάθε δίκιο αν το έλεγε ή απλώς αν το σκεφτόταν και η επιβεβαίωση θα ερχόταν τόσο πολιτικά όσο και οικονομικά – έστω, υπό όρους. Σε πολιτικό επίπεδο τα πράγματα είναι μάλλον αυτονόητα. Με νωπή λαϊκή εντολή, διαφορά άνω των οκτώ μονάδων σε σχέση με το δεύτερο κόμμα, πλειοψηφία 155 βουλευτών στη Βουλή,
ξεκαθαρισμένο το εσωκομματικό τοπίο και με τη Νέα Δημοκρατία να βρίσκεται σε διαδικασία εκλογής νέου αρχηγού για τις επόμενες κρίσιμες 35-40 ημέρες, με κίνδυνο εγκλωβισμού σε μετεκλογική εσωστρέφεια, το έδαφος μοιάζει ελεύθερο. Πόσω μάλλον όταν από τώρα και μέχρι το 2019 δεν υπάρχει καμιά εκλογική αναμέτρηση στον ορίζοντα. Ένα βουνό από μέτρα Και σε οικονομικό επίπεδο, όμως, όλα παραπέμπουν στη φράση «ή τώρα ή ποτέ». Τα περισσότερα μέτρα του μνημονίου – τόσο εισπρακτικά όσο και... μεταρρυθμιστικά – πρέπει να ληφθούν εδώ και τώρα. Αν ψηφιστούν φορολογικό και ασφαλιστικό, στην πραγματικότητα δεν θα υπάρξουν άλλα πολύ σκληρά νομοσχέδια για ολόκληρη την περίοδο μέχρι το 2019. Αν κλείσουν οι διαπραγματεύσεις με την τρόικα, τελειώνει και το ζήτημα κάλυψης των χρηματοδοτικών αναγκών όχι μόνο για φέτος, αλλά και για ολόκληρη την περίοδο μέχρι το 2019. Όχι ότι δεν θα υπάρξουν και άλλες αξιολογήσεις του προγράμματος. Θα υπάρξουν. Όμως, τα πιο σκληρά μέτρα και οι πιο δύσκολες μεταρρυθμίσεις είναι... τώρα. Για το 2017 και το 2018 τα όποια νέα μέτρα στην πραγματικότητα θα είναι... ουρά των όσων θα ψηφιστούν τώρα. Υπάρχουν και άλλα οικονομικά επιχειρήματα: Με την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών τελειώνει το ζήτημα με το κούρεμα των καταθέσεων, ενώ αρχίζει η αντίστροφη μέτρηση και για την άμεση άρση των capital controls. Η αναχρηματοδότηση του χρέους – όποιο και αν είναι το περιεχόμενό της –, εκτός από το όποιο όφελος σε δημοσιονομικό επίπεδο (σ.σ.: πιθανή αλλαγή είτε της διάρκειας αποπληρωμής είτε του επιτοκίου μπορεί να ρίξει τη δαπάνη για τους τόκους), θα στερήσει και το τελευταίο επιχείρημα από την ΕΚΤ για να εντάξει και την Ελλάδα στο πρόγραμμα επαναγοράς ομολόγων, κίνηση που ενδεχομένως θα φέρει πιο κοντά την επιστροφή στις αγορές. Μοιάζουν όλα αυτά με ευχολόγιο; Πιθανώς. Όμως, η όποια καθυστέρηση τώρα μόνο προβλήματα φαίνεται ότι θα δημιουργήσει στη νέα κυβέρνηση: θα φέρει πάλι την... γκρίνια των δανειστών, θα απομακρύνει τον χρόνο της λαϊκής εντολής και θα δώσει τον χρόνο στην αντιπολίτευση να οργανωθεί, αλλά και να αρχίσει να καρπώνεται οφέλη από τη λαϊκή δυσαρέσκεια (μην ξεχνάμε ότι το 2016 είναι έτος ύφεσης και εφαρμογής των σκληρών μέτρων του προϋπολογισμού άνω των 4,35 δισεκατομμυρίων ευρώ). Το αν η νέα κυβέρνηση θα ακολουθήσει την πολιτική του «εδώ και τώρα» ή τη λύση της μετάθεσης για αργότερα θα φανεί ήδη από τις επόμενες κιόλας ημέρες. Το προσχέδιο του κρατικού προϋπολογισμού που κατατέθηκε τη Δευτέρα στη Βουλή αποκάλυψε ότι το 2016 φέρνει ένα... βουνό από μέτρα εν μέσω ύφεσης. Ο λογαριασμός φτάνει για το 2016 στα 4,346 δισεκατομμύρια ευρώ, ενώ, αν προστεθούν και αυτά του 2015, τότε ο λογαριασμός για τους πρώτους 16-17 μήνες του μνημονίου εκτινάσσεται στα 6,379 δισεκατομμύρια ευρώ. Αν ληφθεί υπόψη ότι το ΑΕΠ για το 2015 θα διαμορφωθεί γύρω στα 173 δισεκατομμύρια ευρώ, τότε υπολογίζεται ότι τα μέτρα αντιστοιχούν στο 3,6% του ΑΕΠ με το... καλημέρα του τρίτου μνημονίου. Και πόσα είναι όλα τα μέτρα που θα πρέπει να ληφθούν μέχρι να τελειώσει και το τρίτο μνημόνιο; Ο λογαριασμός Σε εσωτερικό έγγραφο που κατάρτισε η Κομισιόν στις 19 Αυγούστου, δηλαδή λίγες ημέρες μετά την υπογραφή της συμφωνίας με τους δανειστές και την ψήφιση του μνημονίου από τη Βουλή, υπολόγισε τα μέτρα που θα πρέπει να ληφθούν ανά έτος μέχρι τη λήξη του προγράμματος. Ιδού λοιπόν τι αποκαλύπτει αυτός ο πίνακας: 1. Η ασφαλιστική μεταρρύθμιση χρειάζεται μέτρα τα οποία μέχρι το 2018 να αντιστοιχούν στο 1,9% του ΑΕΠ. Με τα μέτρα που θα εφαρμοστούν μέσα στο 2016 (και τα οποία πρακτικά θα ψηφιστούν μέσα στο επόμενο διάστημα) θα καλυφθεί περίπου το 1,3% του ΑΕΠ, άρα θα υπολείπεται μια διαφορά 0,6% του ΑΕΠ ή περίπου 1 δισεκατομμύριο ευρώ σε σύνολο άνω των 3,5 δισεκατομμυρίων. Δεδομένου ότι στο ασφαλιστικό πολλά μέτρα έχουν κλιμακούμενη απόδοση (σ.σ.: για παράδειγμα η μείωση της κατώτατης σύνταξης αποδίδει ελάχιστα τον πρώτο χρόνο εφαρμογής, καθώς ο αριθμός των νέων συνταξιούχων είναι αρχικά μικρός, αλλά με την πάροδο του χρόνου αυξάνεται με γεωμετρική πρόοδο), σε καθαρά νομοθετικό επίπεδο ό,τι είναι να γίνει στο κρίσιμο μέτωπο του ασφαλιστικού θα γίνει εδώ και τώρα. Τώρα θα αποφασιστεί ο βηματισμός περικοπής του ΕΚΑΣ, τώρα θα αποφασιστεί ποιες συντάξεις θα περικοπούν και πόσο και τώρα θα προσδιοριστεί ποια μέτρα θα ισχύσουν για τους συνταξιούχους του Δημοσίου και ποια για τους συνταξιούχους των υπόλοιπων ταμείων. Ήδη το προσχέδιο του προϋπολογισμού ξεκαθαρίζει ότι: Από τη μεταρρύθμιση των συντάξεων του Δημοσίου θα πρέπει να εξοικονομηθούν 258 εκατ. ευρώ Από τη μεταρρύθμιση των συντάξεων του Οργανισμού Κοινωνικής Ασφάλισης θα πρέπει να εξοικονομηθούν επιπλέον 464 εκατ. ευρώ.Συνολικά από τις παρεμβάσεις θα πρέπει να εξοικονομηθούν φέτος 1,268 δισ. ευρώ 2. Από τη μεταρρύθμιση του ΦΠΑ τα μέτρα μέχρι και το 2018 θα πρέπει να αντιστοιχούν στο 1,1% του ΑΕΠ. Ήδη έχουν φτάσει στο αποτέλεσμα με αυτά που θα πληρώσουμε το 2016 (και θα εξακολουθήσουμε να πληρώνουμε και μετά). Οι αυξήσεις που ίσχυσαν από τον Ιούλιο, οι αλλαγές που έγιναν τον Οκτώβριο, αλλά και αυτές που θα γίνουν μέσα στο 2016 (σ.σ.: εκκρεμεί στην πράξη η κατάργηση της έκπτωσης και στα υπόλοιπα νησιά του Αιγαίου, όπως και η εξεύρεση οριστικής λύσης για τον ΦΠΑ στην εκπαίδευση, μέτρο που θα πρέπει να αποδώσει την επόμενη χρονιά) θα φέρουν έσοδα 1,7 δισ. ευρώ, δηλαδή 1% του ΑΕΠ. Η μικρή διαφορά που υπολείπεται (0,1% του ΑΕΠ) εκτιμάται ότι μπορεί να εξασφαλιστεί από τα μέτρα για την τόνωση της έκδοσης αποδείξεων (σ.σ.: απόκτηση λογισμικού για την ανάλυση του δικτύου ΦΠΑ, μέτρα για την καταπολέμηση των carousel, τα μέτρα για τις ηλεκτρονικές συναλλαγές κ.λπ.). 3. Η μεταρρύθμιση της φορολογίας εισοδήματος θα πρέπει να αποδώσει 0,8% - 0,9% του ΑΕΠ, στόχος που πρέπει να επιτευχθεί το 2016 και το 2017. Άρα, και σε αυτό το μέτωπο, το φορολογικό νομοσχέδιο που θα φέρει στη Βουλή η κυβέρνηση μέσα στο φθινόπωρο (αποτελεί και αυτό προαπαιτούμενο για να τελειώσει η πρώτη αξιολόγηση) πρακτικά θα μας αποκαλύψει όλα τα μέτρα που θα πρέπει να αντιμετωπίσουμε μέχρι να λήξει το τρίτο μνημόνιο. Ήδη, κάποιες από τις επιβαρύνσεις, τις μάθαμε από τώρα. Η αύξηση των συντελεστών στη φορολογία εισοδήματος νομικών προσώπων από το 26% στο 29% θα αποφέρει 360 εκατ. ευρώ μέσα στο 2016. Η αύξηση των συντελεστών υπολογισμού της εισφοράς αλληλεγγύης προγραμματίζεται να εξασφαλίσει επιπλέον 301 εκατ. ευρώ, ενώ 200 εκατ. ευρώ θα εξοικονομηθούν από την αύξηση των φορολογικών συντελεστών στα ενοίκια. 4. Απομένει ουσιαστικά ένα ποσοστό της τάξεως του 0,5% του ΑΕΠ, το οποίο πρέπει να προέλθει από τη μείωση των δαπανών. Σε πολύ μεγάλο βαθμό, το ποσό θα εξασφαλιστεί και αυτό μέσα στο 2016 με την προωθούμενη – την αποκαλύπτει το προσχέδιο του προϋπολογισμού – μείωση των δαπανών του υπουργείου Εθνικής Άμυνας κατά 400 εκατ. ευρώ μέσα στο 2016 (και αθροιστικά κατά 500 εκατ. ευρώ αν συνυπολογιστεί και η περικοπή του 2015), αλλά και το ψαλίδισμα του επιδόματος θέρμανσης, το οποίο θα προσθέσει επιπλέον 100 εκατ. ευρώ. Τα χρηματοδοτικά Ο εφιάλτης του 2015 με την αποπληρωμή των δόσεων σε ΔΝΤ, ΕΚΤ και λοιπούς δανειστές δεν αναμένεται να επαναληφθεί το 2016. Τα ποσά που πρέπει να καταβληθούν του χρόνου περιορίζονται στα 5,5 δισεκατομμύρια ευρώ (σε επίπεδο χρεολυσίων) και λίγο περισσότερα (περίπου 5,9 δισ. ευρώ) σε επίπεδο τόκων. Τα χρήματα αυτά θα προέλθουν εξ ολοκλήρου από το δανειακό πρόγραμμα με την εκπλήρωση των προαπαιτούμενων. Αντίστοιχα για το 2017 οι δαπάνες για τα χρεολύσια ανέρχονται στα 7,5 δισεκατομμύρια ευρώ, με τους τόκους επίσης να διαμορφώνονται κοντά στα 6 δισεκατομμύρια, χωρίς στα ποσά αυτά να εμπεριέχεται η όποια μεταβολή μπορεί να επέλθει από τη διαδικασία αναδιάρθρωσης του χρέους. Το ύψος του ΑΕΠ Το προσχέδιο του προϋπολογισμού για το 2016 συντάχθηκε με την πρόβλεψη ότι το ΑΕΠ θα κλείσει φέτος με μείωση της τάξεως του 2,3%. Με βάση αυτήν την πρόβλεψη προέκυψαν και τα μέτρα για το 2016, όπως επίσης και η πρόβλεψη για ύφεση 1,3% την επόμενη χρονιά. «Κρυφό όνειρο» αποτελεί για το οικονομικό επιτελείο η μη επιβεβαίωση αυτών των στόχων. Αν το 2015 κλείσει με μικρότερη ύφεση, τότε αυτομάτως θα προκύψει ένα «μαξιλάρι», το οποίο η κυβέρνηση θα θελήσει να αξιοποιήσει και επικοινωνιακά. Ήδη «ευσεβής πόθος» είναι η επιστροφή στην ανάπτυξη μέσα στο τρίτο τρίμηνο του 2016. Το ύψος του ΑΕΠ δεν αποτελεί μόνο «επικοινωνιακό» ζήτημα, αλλά και ουσιαστικό. Πολλά από τα μέτρα (με βασικότερο τη διατήρηση της συνταξιοδοτικής δαπάνης σε ένα ποσοστό του ΑΕΠ) σχετίζονται άμεσα με την πορεία της οικονομίας. μνημόνιοΚυβέρνησηΤράπεζεςΒουλήIssue: 1885Issue date: 08-10-2015Has video:
Keywords
Τυχαία Θέματα