Το ζήτημα των μεταναστών

Εσχάτως, ο πρωθυπουργός συνέδεσε τους μετανάστες που η χώρα μας δέχεται, με το δημογραφικό μας πρόβλημα, όσο και με την ανάπτυξη. Θεωρώντας το ζήτημα αυτό ιδιαιτέρως σημαντικό, καίτοι σήκωσε θύελλα αντιδράσεων από πολλές πλευρές, θα προσπαθήσουμε να το δούμε λίγο αναλυτικότερα.

Οι αντίπαλοι της ένταξης μεταναστών στη χώρα μας, επισείουν το ζήτημα του «έθνους», επικαλούμενοι το «όμαιμον, ομόθρησκον και ομότροπον», που είπαν οι Αθηναίοι στους ανησυχούντες Σπαρτιάτες, μήπως και αυτοί δεν αντισταθούν στους Πέρσες. Αυτή η απάντηση δόθηκε λίγο πριν τη μάχη των Πλαταιών, μάχη καθοριστική, όχι

μόνο για την Ελλάδα, αλλά για όλη τη σημερινή Δύση. «Αύτις δε το Ελληνικόν, εόν όμαιμόν τε και ομόγλωσσον, και θεών τε ιδρύματα τε κοινά και θυσίαι ή θεά τε ομότροπα, των προδότας γενέσθαι Αθηναίους ουκ αν ευ έχοι». (Ηροδ., Η΄, Ουρανία, 144),

Αναλύοντας αυτήν την απάντηση, το ομότροπον και ομόγλωσσον, σημαίνει την κοινή γλώσσα και τους κοινούς Θεούς, δηλαδή τον ίδιο τρόπο νοηματοδότησης της ύπαρξης, την ίδια φιλοσοφική τους θεμελίωση. Αυτή η κοινή φιλοσοφική θεμελίωση και κοινή γλώσσα συνιστούν τον κοινό τρόπο ύπαρξης, δηλαδή το Έθνος. Το «όμαιμον», προφανώς δεν ειπώθηκε με την έννοια της προέλευσης όλων από τον ένα και κοινό πρόγονο. Οι Σπαρτιάτες με τους Αθηναίους δεν συζούσαν τόσο πολύ. Άρα κάποια άλλη σημασία του έδιδαν, σημασία προερχόμενη από το ομόγλωσσον και ομότροπον και όχι στα χαρακτηριστικά του DNA, που όλοι οι άνθρωποι κοινό με τους χιμπατζήδες κατά 99%. Σημειωτέον πως οι γενετιστές σήμερα αποφεύγουν να χρησιμοποιήσουν τον όρο «φυλή», θεωρώντας την κυρίως ως κοινωνικό κατασκεύασμα.

Η Ελλάς και ο Ελληνισμός δεν επέζησαν στην Ιστορία λόγω διαφύλαξης της κληρονομικότητος κάποιου αρχικού DNA. Αλλά ούτε και δημιουργήθηκαν με τον τρόπο αυτόν. Υπενθυμίζω πως ο Ελληνισμός, ως φιλοσοφική πρόταση οικουμενικής εμβέλειας, ξεκίνησε από την Ιωνία και περιέλαβε κάτω Ιταλία, Αίγυπτο, Κρήτη, Αιγαίο, πόλεις αρχαίας Ελλάδος, Ρώμη, Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, που πολλοί την αποκαλούσαν τότε Ελληνική Αυτοκρατορία (μόνο εμείς απολύτως ανιστόρητα την αποκαλούμε Βυζάντιο, όπως δηλαδή την βάπτισε ο Wolf τον 16ο αιώνα, διαχωρίζοντας την υπόλοιπη Ευρώπη από τον γενέθλιο τόπο της). Ο Ελληνισμός δεν χάθηκε ούτε κατά την περίοδο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Αντιθέτως, υπήρξε η πρόταση που στάθηκε αρωγός της Δύσης, όταν τον 19ο αιώνα αναζήτησε αναβάπτισή της, με την ενίσχυση της απελευθερωτικής Επανάστασης των Ελλήνων και την επιθυμία της να αναδημιουργήσει το Ελληνικό πρότυπό της.

Δεν χωρεί αμφιβολία λοιπόν, πως όταν μιλούμε για την πορεία του Ελληνισμού στην Ιστορία δεν αναφερόμαστε στη διάσωση κάποιων αρχικών γενετικών χαρακτηριστικών, αλλά στη πορεία και συνεχή προσφορά της γλώσσας του και των φιλοσοφικών του προτάσεων. Αυτά οφείλουμε στην Οικουμένη και στην Ιστορία να διαφυλάξουμε.

Ας έλθουμε τώρα στη «μετανάστευση». Ο κόσμος από μεταναστεύσεις πληθυσμών μορφοποιήθηκε. Οι μεταναστεύσεις πληθυσμών, που άρχισαν από το λιώσιμο των πάγων της προϊστορίας, αδιαλείπτως συνεχίζονται και αενάως θα συνεχίζουν να διαμορφώνουν τον κόσμο. Από μεταναστεύσεις πληθυσμών δημιουργήθηκαν και οι χώρες που θαυμάζουμε, από μεταναστεύσεις πληθυσμών δημιουργήθηκε και η Ελλάς, που εξαπλώθηκε ένθεν κακείθεν όλης της Μεσογείου, μέχρι τη Κασπία Θάλασσα, ενδεχομένως και πέραν αυτής. Η Ελλάς πρώτη δίδαξε τη δύναμη του πολιτισμού, στη διαμόρφωση του κόσμου, αρχής γενομένης από την ίδια. Χιλιετίες μετά, το ίδιο έκαναν οι ΗΠΑ, αλλά και η Ευρώπη, μέχρι τις μέρες μας, γιατί σήμερα δείχνουν να αδιαφορούν γι’ αυτό και έτσι, ήδη αντιμετωπίζουν σοβαρότατες συνέπειες.

Η χώρα μας αυτή τη στιγμή αντιμετωπίζει έντονο δημογραφικό πρόβλημα, αλλά και έντονο αναπτυξιακό πρόβλημα. Ακόμα δεν έχουν ανακοινωθεί τα ευρήματα της τελευταίας απογραφής του πληθυσμού μας, αλλά σίγουρα θα βρεθούμε προ εκπλήξεων. Τα τελευταία χρόνια, ενισχυθήκαμε πολύ ως χώρα, από τη μεγάλη μετανάστευση από την Αλβανία, τόσο δημογραφικώς, με την πλήρη αφομοίωσή τους από την Ελλάδα, όσο και αναπτυξιακώς, καλύπτοντας πρακτικές στις οποίες είχαμε ανάγκη συνδρομής. Σήμερα όμως, τα παιδιά των πρώτων μεταναστών σπουδάζουν σε Πανεπιστήμια ή είναι ήδη καταξιωμένοι επιστήμονες, συνδράμοντας τη χώρα τους -την Ελλάδα δηλαδή- από άλλες θέσεις ευθύνης. Τούτο σημαίνει πως οσονούπω θα έχουμε ξανά πρόβλημα σε πολλές άλλες χρήσιμες δραστηριότητες, σε μερικές μάλιστα περιοχές της χώρας το πρόβλημα αυτό είναι ήδη τεράστιο. Υπό τις παρούσες συνθήκες, σε 2-3 χρόνια, το πολύ, το πρόβλημα θα είναι ανυπέρβλητο, με τραγικές συνέπειες για την ανάπτυξη της χώρας. Σημειωτέον πως είμαστε ακόμα μακράν της χειραφέτησής μας από την ανάγκη χειρωνακτικών εργασιών.

Παρόμοια προβλήματα αντιμετωπίζουν όλες οι ευρωπαϊκές χώρες, που συχνά φέρονται αδέξια και απρογραμμάτιστα και αντιμετωπίζουν γι’ αυτό βαρύτατες συνέπειες. Το κύριο πρόβλημα είναι η επίκληση ενός ασαφούς «πολυπολιτισμού» και η ραγδαία εξάπλωση μια «κουλτούρας ακύρωσης» (cancel culture), που διαλύει τις κοινωνίες τους. Το ίδιο πρόβλημα ίσως αντιμετωπίσει και η χώρα μας, καίτοι μέχρι τώρα η ελληνική κοινωνία έχει επιδείξει αξιοσημείωτη αντοχή και συνοχή. Από την ηρακλείτεια αντίληψη της κοινωνίας, ως φορέως της Σκέψης και το αριστοτελικό «αληθεύειν εστι κοινωνείν», περάσαμε στην κοινωνία ως εταιρική σύμβαση μεταξύ μελών που επιδιώκουν προσωπικό όφελος (society και societé σημαίνουν ταυτόχρονα την κοινωνία και την εταιρεία) και από κεί σε ένα σχεδόν ψυχολογικό ατομικισμό με απρόβλεπτες συνέπειες, συνέπειες που ήδη εμφανίζονται σοκαριστικά. Ατομικισμό που θεμελιώθηκε με το cogito ergo sum του Ντεκαρτ, θεσμοθετήθηκε με τα διάφορα «κοινωνικά συμβόλαια» και δείχνει να οδηγεί σε φαινόμενα κοινωνιοπάθειας, που οσονούπω θα πάψουν να μας εκπλήσσουν.

Από τα ανωτέρω, γίνεται νομίζω σαφές πως οφείλουμε να αποδεχτούμε τη μετανάστευση, ως συστατικό μάλιστα της χώρας μας και να προσπαθήσουμε για την προώθηση των καθ΄ ημάς «ομόγλωσσου» και «ομότροπου». Οι πολιτικές μας αρχές πάντως, των τελευταίων δεκαετιών, δείχνουν να πασχίζουν για την εξαφάνισή τους. Ελπίζουμε η Ιστορία να κατατάξει αυτές τις πολιτικές ηγεσίες ως ασήμαντες παρεκκλίνουσες και όχι ως διαμορφωτές της…

*Ο Νικήτας Χιωτίνης είναι Ομότιμος Καθηγητής Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής.

Διαβάστε επίσης:

Ο ξεριζωμός είναι στο DNA του συστήματος της εκμετάλλευσης

Η μοιραία «κοινή γνώμη»!

Το δυνατό μήνυμα των εργαζόμενων νέων