Το «μεγάλο παιχνίδι» με τα μη κρατικά ΑΕΙ

Αν υπάρχει ένα ζήτημα στο οποίο το Μέγαρο Μαξίμου επικεντρώνει την προσοχή του για την περίοδο αμέσως μετά τις γιορτές, αυτό δεν είναι άλλο από το νομοσχέδιο του υπουργείου Παιδείας για την Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, μέσω του οποίου ανοίγει ο δρόμος για την ίδρυση μη κρατικών ΑΕΙ στην Ελλάδα.

Για την κυβέρνηση η συγκεκριμένη νομοθετική πρωτοβουλία αποτελεί το πρώτο βήμα για μια συνολική παρέμβαση στον χώρο της Ανώτατης Εκπαίδευσης, κεντρικό σημείο

της οποίας αποτελεί η αναθεώρηση του άρθρου 16 του Συντάγματος, ώστε να επιτραπεί σε ιδιώτες να μπορούν να ιδρύουν ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα στην Ελλάδα, κάτι που σήμερα, ακριβώς λόγω του άρθρου 16, απαγορεύεται.

Στο πλαίσιο αυτό, στοιχεία του νομοσχεδίου έχουν ήδη δημοσιοποιήσει ο υπουργός Παιδείας Κυριάκος Πιερρακάκης και ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Παύλος Μαρινάκης, αλλά το κείμενο αναμένεται να δοθεί στη δημοσιότητα προς δημόσια διαβούλευση μετά τις γιορτές, κάτι που αποτελεί ένα μεγάλο στοίχημα για την κυβέρνηση, καθώς «πατάει» σε πολλούς τομείς της πολιτικής και κοινωνικής ζωής της χώρας.

Η «ντρίμπλα» με το άρθρο 28

Σε πρώτη φάση, ο βασικός στόχος της κυβέρνησης είναι η άμεση ψήφιση του νομοσχεδίου, ώστε από το ακαδημαϊκό έτος 2025 – 2026 να λειτουργούν και στην Ελλάδα τα παραρτήματα ξένων πανεπιστημίων υπό τη μορφή μη κρατικών, μη κερδοσκοπικών ΑΕΙ, αξιοποιώντας το άρθρο 28 του Συντάγματος, το οποίο προβλέπει ότι «οι γενικά παραδεγμένοι κανόνες του διεθνούς δικαίου, καθώς και οι διεθνείς συμβάσεις, από την επικύρωσή τους με νόμο και τη θέση τους σε ισχύ σύμφωνα με τους όρους καθεμιάς, αποτελούν αναπόσπαστο μέρος του εσωτερικού ελληνικού δικαίου και υπερισχύουν από κάθε άλλη αντίθετη διάταξη νόμου. Η εφαρμογή των κανόνων του διεθνούς δικαίου και των διεθνών συμβάσεων στους αλλοδαπούς τελεί πάντοτε υπό τον όρο της αμοιβαιότητας».

Παράλληλα, η κυβέρνηση επιθυμεί διακαώς, ανάμεσα στα πανεπιστήμια της αλλοδαπής που θα ενδιαφερθούν να ιδρύσουν παραρτήματα στην Ελλάδα να βρίσκονται και κάποια ιδρύματα υψηλού κύρους από τις ΗΠΑ (π.χ. κάποιο από τα πανεπιστήμια της λεγόμενης «Ivy League») ή από την Ευρώπη, έτσι ώστε να γίνει εμφανές ότι το όλο εγχείρημα ξεπερνά το στενό «οικονομίστικο» όριο του «γιατί να σπουδάζουν τα παιδιά μας έξω αν μπορούν να το κάνουν στη χώρα και να μην φεύγουν λεφτά» και να δοθεί και κάποια αίγλη στην προσπάθεια για «άνοιγμα» της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.

Το πολιτικό «επίδικο»

Ωστόσο, οι σχεδιασμοί της κυβέρνησης περιλαμβάνουν και πολιτικό μέρος, καθώς εκτιμάται ότι το νομοσχέδιο θα φέρει σε δύσκολη θέση τα κόμματα της αντιπολίτευσης, τόσα στα αριστερά όσο και στα δεξιά της Ν.Δ. Συγκεκριμένα:

● Αν ο ΣΥΡΙΖΑ δεν το στηρίξει, η Ν.Δ. αναμένεται να τον κατηγορήσει για υποκρισία, δεδομένου ότι ο αρχηγός του, Στέφανος Κασσελάκης, έχει σπουδάσει σε μια από τις «ναυαρχίδες» της ιδιωτικής ανώτατης εκπαίδευσης στις ΗΠΑ, το περίφημο Wharton School του Πανεπιστημίου της Πενσιλβάνια, αλλά αρνείται να δώσει αντίστοιχη ευκαιρία σε άλλους Έλληνες νέους.

● Δεδομένου ότι ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ Νίκος Ανδρουλάκης δεν έχει φανεί αντίθετος στην ίδρυση υψηλού επιπέδου μη κρατικών ΑΕΙ στη χώρα, υπό την προϋπόθεση της ενίσχυσης της δημόσιας ανώτατης εκπαίδευσης, η κυβέρνηση αναμένεται να ασκήσει σκληρό «πρέσινγκ», ισχυριζόμενη ότι το νομοσχέδιο περιλαμβάνει μέτρα ενίσχυσης των δημοσίων ΑΕΙ – και σε θεσμικό, αλλά και σε οικονομικό επίπεδο.

● Για τα μικρότερα κόμματα, τόσο της Δεξιάς, όσο και της Αριστεράς, η κυβέρνηση εκτιμά ότι θα μπορέσει εύκολα να αποκρούσει τις κατηγορίες για υποβάθμιση της δημόσιας ανώτατης εκπαίδευσης και για εξυπηρέτηση ιδιωτικών συμφερόντων, αναφερόμενη στο τι συμβαίνει στην Ευρώπη αλλά και κατηγορώντας τα για εμμονές σε ξεπερασμένες ιδέες.

● Ταυτόχρονα, «όπλο» στα χέρια της κυβέρνησης αποτελεί και το αποτέλεσμα της τελευταίας δημοσκόπησης της εταιρείας Pulse για τον ΣΚΑΪ, όπου το 47% εμφανίζεται να διάκειται θετικά έναντι της ίδρυσης μη κρατικών ΑΕΙ στην Ελλάδα (40% αρνητικά) και το 54% τάσσεται γενικώς υπέρ της ίδρυσής τους (30% κατά), στοιχεία που δείχνουν ότι η ιδέα της μη κρατικής ανώτατης εκπαίδευσης έχει «πιάσει ρίζες» στους πολίτες.

«Γκρίζες ζώνες» και αντιδράσεις

Φυσικά, μέχρι να παρουσιαστεί το πλήρες κείμενο του νομοσχεδίου, ακόμα υπάρχουν ορισμένες «γκρίζες ζώνες» σχετικά με το περιεχόμενό του (κριτήρια εισαγωγής των φοιτητών στα μη κρατικά ΑΕΙ, ύψος διδάκτρων, τι θα γίνει με τα κολέγια που σήμερα συνεργάζονται μέσω συμφωνιών δικαιόχρησης με ξένα πανεπιστήμια κ.λπ.), ενώ υπάρχουν και κάποιοι νομικοί οι οποίοι εκτιμούν ότι το νομοσχέδιο μπορεί να φέρει και προσφυγές στο ΣτΕ, ακριβώς λόγω του άρθρου 16, το οποίο ορίζει ότι «η σύσταση ανώτατων σχολών από ιδιώτες απαγορεύεται» και ότι η «ντρίπλα» μέσω του άρθρου 28 δεν θα πιάσει.

Παράλληλα, υπάρχει πάντα η ανησυχία κινητοποιήσεων από τους φοιτητές και το εκπαιδευτικό προσωπικό των δημοσίων πανεπιστημιακών ιδρυμάτων της χώρας, κινητοποιήσεις που στο παρελθόν, για μικρότερης σημασίας θέματα, έχουν προκαλέσει μεγάλη αναστάτωση στον χώρο της εκπαίδευσης και γενικότερα στην κοινωνία. Ωστόσο, πληροφορίες από την κυβέρνηση αναφέρουν ότι εκτιμάται πως μετά την ψήφιση του νομοσχεδίου στη Βουλή (και ειδικά αν έχει λάβει τη στήριξη και άλλων κομμάτων) και καθώς θα προχωρά η υλοποίησή του οι αντιδράσεις αυτές θα μειώνονται, ενώ φαινόμενα καταλήψεων σχολών θα ενισχύσουν το αφήγημα της κυβέρνησης για «μειοψηφίες που δεν αφήνουν τη χώρα να πάει μπροστά».

Διαβάστε επίσης:

ΣΥΡΙΖΑ: «Η χώρα μοιάζει με ξέφραγο αμπέλι, κι όντως είναι ”έργο” αυτής της κυβέρνησης»

Κυβέρνηση στην «μέγγενη» της ακρίβειας και του «περιβάλλοντος χαμηλής ανάπτυξης»

Ανδρουλάκης για Ζακ Ντελόρ: Η ευρωπαϊκή οικογένεια έχασε έναν μεγάλο οραματιστή