Ταμείο Ανάκαμψης: Συμβιβαστική λύση με δάνεια και επιδοτήσεις

Αργούν τα λεφτά, πιο κοντά το δάνειο του ESMΚΟΣΜΟΣΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

 

Με ένα «Ταμείο Ανάκαμψης» ύψους 750 δισεκατομμυρίων ευρώ για την στήριξη της ευρωπαϊκής οικονομίας που πλήττεται από τις επιπτώσεις της πανδημίας, η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν αποκάλυψε σήμερα ένα πρόγραμμα οικονομικής βοήθειας προς τις ευρωπαϊκές χώρες που έχουν πληγεί από την κρίση.

Today we propose the #NextGenerationEU recovery plan.
Together with the next #EUbudget, it will bring the total financial firepower of the EU budget

to €1.85 trillion.
This is Europe’s moment. #StrongerTogether

— European Commission  #UnitedAgainstCoronavirus (@EU_Commission) May 27, 2020

Το πακέτο είναι πρόσθετο του μακροπρόθεσμου προϋπολογισμού της ΕΕ για την περίοδο 2021-27, που η Κομισιόν προτείνει να ανέλθει στο 1,1 τρισ. ευρώ. Συγκεκριμμένα πρότεινε ένα πακέτο συνολικού ύψους 1,85 τρισ. ευρώ. «Η Κομισιόν προτείνει σήμερα ένα νέο εργαλείο ανάκαμψης, που ονομάζεται Next Generation EU, εντός του ανανεωμένου μακροπρόθεσμου προϋπολογισμού της ΕΕ. Συνολικά, αυτό το Ευρωπαϊκό Σχέδιο Ανάκαμψης θα διαθέσει 1,85 τρισεκ. ευρώ για να βοηθήσει να εκκινήσει η οικονομία μας και να διασφαλίσει ότι η Ευρώπη θα ανακάμψει», ανέφερε η Κομισιόν σε ανακοίνωση.

Το σχέδιο ανάκαμψης βασίζεται στο αναθεωρημένο πρόγραμμα του ευρωπαϊκού πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου, το οποίο εμπλουτίζεται με ένα ταμείο ανάκαμψης που θα χρηματοδοτηθεί από μεγάλης κλίμακας δανεισμό εκ μέρους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

"This is Europe's moment. Our willingness to act must live up to the challenges we are all facing."

 Watch the opening statement by President @vonderleyen on the #NextGenerationEU recovery instrument in the #EPlenary. #StrongerTogetherhttps://t.co/lFxLLNCNNq

— European Commission  #UnitedAgainstCoronavirus (@EU_Commission) May 27, 2020

Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν κάλεσε σήμερα τους Ευρωπαίους να «παραμερίσουν τις παλιές προκαταλήψεις» και να στηρίξουν το σχέδιό της, σε ομιλία της στο ευρωκοινοβούλιο.  Ωστόσο κατέστησε σαφές ότι οι επιχορηγήσεις συνιστούν «επένδυση» για το μέλλον: «στην ενίσχυση της εσωτερικής αγοράς, στην ψηφιοποίηση της οικονομίας, στην Πράσινη Συμφωνία και στο σθένος».

«Είμαι μία επείγουσα και εξαιρετικού χαρακτήρα ανάγκη για μία επείγουσα και εξαιρετικού χαρακτήρα κρίση. Ας βάλουμε στην άκρη τις παλιές προκαταλήψεις. Είναι η ώρα της Ευρώπης, την ώρα που ενισχύονται οι διαφορές και οι ανισότητες... Η κρίση την οποία καλούμαστε τώρα να αντιμετωπίσουμε είναι τεράστια... Αλλά η ευκαιρία για την Ευρώπη είναι επίσης τεράστια, όπως και η ευθύνη μας για να πράξουμε αυτό που πρέπει στην κατάσταση αυτή».

Από τα 750 δισεκατομμύρια ευρώ που προτείνει η Κομισιόν:

τα 500 δισεκατομμύρια θα χορηγηθούν υπό μορφήν επιχορηγήσεων, όπως προέβλεπε η κοινή γαλλο-γερμανική πρόταση που παρουσιάσθηκε την περασμένη εβδομάδα,και το υπόλοιπο υπό μορφήν δανείων προς τα κράτη μέλη.

Από το συνολικό ποσό στην Ελλάδα αναλογούν 43,5 δισ. ευρώ. Το καθαρό όφελος ανέρχεται σε 33 δισ. ευρώ, καθώς η συνεισφορά της για την αποπληρωμή των 750 δισ. ευρώ που θα δανεισθεί η Ευρωπαϊκή Επιτροπή από τις αγορές, προβλέπεται στα 10,1 δισ. ευρώ.

Σε ανάλυσή της για τις ανάγκες ανάκαμψης της Ευρώπης, η Κομισιόν προτείνει να δοθεί στην Ελλάδα μεγαλύτερο ποσοστό από τους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης σε σχέση με τη συμμετοχή της χώρας στο ΑΕΠ της ΕΕ, καθώς προβλέπει ότι η μείωση του ΑΕΠ της φέτος θα είναι μεγαλύτερη από τον μέσο όσο των χωρών της ΕΕ καθώς και το γεγονός ότι το κατά κεφαλήν εισόδημά της είναι μικρότερο από τον μέσο ευρωπαϊκό όρο και ότι έχει υψηλό χρέος. Συγκεκριμένα, το ποσό των 43,5 δισ. ευρώ αντιστοιχεί σε ένα ποσοστό 5,8% των 750 δισ. ευρώ του Ταμείου Ανάκαμψης, ενώ η συμμετοχή της Ελλάδας στο ΑΕΠ της ΕΕ ανέρχεται σε 1,3%. Το καθαρό ποσό των 33,4 δις. ευρώ αντιστοιχεί στο 17,8% του ελληνικού ΑΕΠ, ενώ μόνο η Κροατία και η Βουλγαρία προτείνεται να έχουν μεγαλύτερο καθαρό όφελος ως ποσοστό του ΑΕΠ τους (22,4% και 19,3%, αντίστοιχα), αλλά με μικρότερα απόλυτα ποσά (12,1 και 11,7 δισ. ευρώ, αντίστοιχα). Τα μεγαλύτερα ποσοστά από το Ταμείο Ανάκαμψης προτείνεται να λάβουν δύο άλλες μεσογειακές χώρες, η Ιταλία (20,4%) και η Ισπανία (19,9%).

Αργούν τα λεφτά, πιο κοντά το δάνειο του ESM

Πλέον, αναμένεται η συζήτηση επί της ουσίας σε μία Σύνοδο Κορυφής τον Ιούνιο, με στόχο να υπάρξει συμφωνία εφόσον συναινέσουν τα κράτη μέλη και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, ενώ ένα άλλο ζήτημα είναι το πότε θα ενεργοποιηθεί, καθώς με βάση το μέχρι στιγμής τρόπο λειτουργίας των εν λόγω παρεμβάσεων τα χρήματα στα κράτη μέλη θα μπορούν να έρθουν από το 2021.

Παράλληλα, σε ότι αφορά το πρόγραμμα SURE, το οποίο προβλέπει αντίστοιχο δανεισμό της Κομισιόν  αλλά πολύ μικρότερης αξίας, 100 δισ. ευρώ,  τα χρήματα αναμένεται να φτάσουν στα ελληνικά ταμεία, στην καλύτερη περίπτωση τον Ιούλιο, ενώ σύμφωνα με διπλωματικές πηγές δεν έχει φτάσει ούτε ένα ευρώ χρηματοδότησης από το ΕΣΠΑ. Αυτό σημαίνει ότι οι κυβερνήσεις αναμένεται να πληρώνουν από "τα έτοιμα" όλο το επόμενο διάστημα

Αυτή η χρονική υστέρηση βάζει σε σκέψεις τα κράτη, καθώς κερδίζει έδαφος η συζήτηση  περί προσφυγής στον ESM για τη λήψη δανείου σχετικά με δαπάνες που σχετίζονται άμεσα ή έμμεσα με την υγειονομική κρίση, με το ζήτημα ρευστότητας σε κάποια να είναι ήδη φανερό.

Άλλωστε, συμβουλή προς την κυβέρνηση να προσφύγει στον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας έδωσε την Τρίτη από τη Βουλή και ο Γιάννης Στουρνάρας.

We welcome the @EU_Commission's bold proposal for a package of €750 billion, mainly in the form of grants funded via joint debt issuance.

The bar has been set high. Now it’s up to the @EUCouncil to rise to the occasion. #NextGenerationEU

— Prime Minister GR (@PrimeministerGR) May 27, 2020

Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης έκανε την εξής ανάρτηση στο twitter: «Καλωσορίζουμε την τολμηρή πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για ένα πακέτο 750 δισ. ευρώ, κυρίως με τη μορφή επιχορηγήσεων μέσω κοινής έκδοσης χρέους. Ο πήχης έχει τοποθετηθεί ψηλά. Τώρα εξαρτάται από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο να σταθεί στο ύψος των περιστάσεων».

Συμβιβασμός

Την περασμένη εβδομάδα η Γερμανία προκάλεσε έκπληξη ανακοινώνοντας από κοινού με την Γαλλία μία σημαντική αλλαγή του δόγματος: στην κοινή τους πρόταση, Παρίσι και Βερολίνο υποστήριξαν ένα πρόγραμμα ύψους 500 δισεκατομμυρίων ευρώ, μέσω ενός μηχανισμού αμοιβαιοποίησης του ευρωπαϊκού χρέους, μία ιδέα προς το την οποία μέχρι στιγμής το Βερολίνο τηρούσε απολύτως εχθρική στάση.

Ομως, η ομόφωνη έγκριση του προγράμματος ανάκαμψης από τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης θα είναι ένα δύσκολο εγχείρημα.

Ηδη πριν από την πανδημία, οι 27 είχαν αποτύχει να συμφωνήσουν τον Φεβρουάριο για τον πολυετή (2021-2027) ευρωπαϊκό προϋπολογισμό ύψους 1 τρισ.

Η οικονομική καταιγίδα που ακολούθησε δεν οδήγησε σε προσέγγιση των θέσεων του Βορρά και του Νότου της Ενωσης, παρά το γεγονός ότι οι χώρες της νότιας Ευρώπης είναι οι περισσότερο πληγείσες από την κρίση της πανδημίας.

Τα δύο στρατόπεδα διαμορφώθηκαν εκατέρωθεν μίας νέας διαχωριστικής γραμμής. Οι υπερασπιστές της δημοσιονομικής ορθοδοξίας (Ολλανδία, Αυστρία, Δανία και Σουηδία) υποστηρίζουν ότι η οικονομική βοήθεια πρέπει να χορηγηθεί μόνο μέσω δανείων τα οποία θα πρέπει να αποπληρωθούν. Το αντίπαλο στρατόπεδο θεωρεί ότι η στήριξη πρέπει να έρθει υπό μορφήν επιχορηγήσεων αποκλειστικά.

Το σχέδιο της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν αποτελεί συγκερασμό των δύο απόψεων και κατά την έννοια αυτή δεν είναι «copy-paste» της γαλλο-γερμανικής πρότασης, τονίζουν ευρωπαϊκές πηγές, καθώς περιλαμβάνει ένα μείγμα επιχορηγήσεων και δανείων αντί μόνο επιχορηγήσεων, όπως πρότειναν το Παρίσι και το Βερολίνο.

ΑΠΟ ΠΟΥ ΘΑ ΠΡΟΕΛΘΟΥΝ ΤΑ ΧΡΗΜΑΤΑ

Θα υπάρξει δανεισμός της Ευρωπαϊκής Επιτροπής από την αγορά, χρησιμοποιώντας το αξιόχρεό της ΑΑΑ για να λάβει το χαμηλότερο επιτόκιο, πιθανόν κοντά στο μηδέν.

ΠΩΣ ΘΑ ΔΙΑΤΕΘΟΥΝ ΤΑ ΧΡΗΜΑΤΑ

Η Επιτροπή θα διοχετεύσει τα χρήματα μέσω του πολυετούς προϋπολογισμού της ΕΕ που αφορά την περίοδο 2021-2027, εμπροσθοβαρώς κατά την πρώτη πενταετία, κυρίως για να χρηματοδοτήσει επενδύσεις κατά τη μετάβαση της ΕΕ σε μία «πράσινη» και ψηφιακή οικονομία και για έρευνα και τεχνολογία. Σύμφωνα με την πρόταση της Κομισιόν, το 93,5% του συνολικού ύψους του Ταμείου Ανάκαμψης προβλέπεται να χρησιμοποιηθεί για δημόσιες επενδύσεις, κυρίως μέσω επιχορηγήσεων αλλά και με ένα σημαντικό ποσό δανείων προς τις χώρες – μέλη. Το υπόλοιπο 6.5% προβλέπεται να χρησιμοποιηθεί ως εγγύηση για τη χρηματοδότηση ιδιωτικών επενδύσεων από το EFSI και το InvestEU. Αυτές οι εγγυήσεις θα επιτρέψουν την κινητοποίηση ενός σημαντικά μεγαλύτερου όγκου χρηματοδότησης.

ΠΩΣ ΘΑ ΑΠΟΠΛΗΡΩΘΟΥΝ ΤΑ ΧΡΗΜΑΤΑ

Επειδή η Κομισιόν θα δανειστεί τα χρήματα, θα πρέπει να τα αποπληρώσει. Αυτά τα χρήματα (για την αποπληρωμή του δανεισμού) θα προέλθουν από μελλοντικούς πολυετείς προϋπολογισμούς της ΕΕ, μετά το 2027. Δεν είναι ξεκάθαρο αν οι μελλοντικοί προϋπολογισμοί θα έχουν πρόσθετα έσοδα από υψηλότερες εθνικές εισφορές ή από νέους φόρους που θα επιβληθούν από τις κυβερνήσεις και θα εκχωρηθούν στην ΕΕ ή από έναν συνδυασμό των παραπάνω.

ΟΡΟΙ

Το ποσόν που θα χρηματοδοτήσει το Ταμείο Ανάκαμψης, καθώς και οι όροι χορήγησής του, μένει να οριστικοποιηθούν και εξαρτώνται από την ικανότητα δανεισμού των Βρυξελλών. Η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν θέλει να αυξήσει στο 2% του Ακαθάριστου Εθνικού Εισοδήματος τους ίδιους πόρους, έναντι το 1,2% που ισχύει σήμερα, σύμφωνα με πηγή της Κομισιόν. H ίδια κατέστησε σαφές ότι οι επιχορηγήσεις συνιστούν «επένδυση» για το μέλλον: «στην ενίσχυση της εσωτερικής αγοράς, στην ψηφιοποίηση της οικονομίας, στην Πράσινη Συμφωνία και στο σθένος».

Aπό τον ESM έγινε τη Δευτέρα εκ νέου ξεκάθαρο ότι οι όροι δεν έχουν ξεκαθαρίσει και θα αποφασίζονται ουσιαστικά ανά περίπτωση.

Σημειώνεται ότι σύμφωνα με το γαλλογερμανικό έγγραφο, οι επιχορηγήσεις απαιτούν «μία σαφή δέσμευση των κρατών – μελών να ακολουθούν υγιείς οικονομικές πολιτικές και μία φιλόδοξη μεταρρυθμιστική ατζέντα». Οι δύο χώρες θέλουν να καθιερώσουν ένα ελάχιστο πραγματικό επίπεδο φορολογίας στην ψηφιακή οικονομία – που θα αφορά τη Google, την Apple, τη Facebook ή την Amazon – στην ΕΕ και μία κοινή φορολογική βάση για τις επιχειρήσεις – δηλαδή κανόνες για το πώς παρά για το πόσο θα φορολογούνται οι εταιρείες.

Σκληρές διαπραγματεύσεις τον Ιούνιο

Χθες, την παραμονή της παρουσίασης του σχεδίου της ευρωπαϊκής Επιτροπής στο ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, ο Μάρος Σέφκοβιτς, εκ των αντιπροέδρων της Κομισιόν, ζήτησε ταχεία πολιτική συμφωνία κατά την διάρκεια της επόμενης συνόδου κορυφής της 18ης Ιουνίου.

Από την άλλη πλευρά, ο καγκελάριος της Αυστρίας Σεμπάστιαν Κούρτς επέστησε την προσοχή στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή «να μην επικεντρωθεί υπερβολικά στη γαλλογερμανική πρόταση για το σχέδιο ανάκαμψης της ΕΕ ύψους δισεκατομμυρίων δολαρίων για να αντιμετωπισθεί η κρίση του κορονοϊού».

Από την στιγμή που ο νέος πολυετής ευρωπαϊκός προϋπολογισμός δεν θα τεθεί σε ισχύ παρά το 2021, θα χρειασθεί να βρεθεί λύση ώστε η χρηματοδότηση για την στήριξη των οικονομιών που απειλούνται με ύφεση να είναι διαθέσιμη το φθινόπωρο.

Ο επόμενος προϋπολογισμός οικονομικής ανάκαμψης θα πρέπει επίσης να ανταποκριθεί στις πολιτικές δεσμεύσεις της Κομισιόν που έχει θέσει την ψηφιακή οικονομία και την ενεργειακή μετάβαση στο κέντρο της οικονομικής ανάπτυξης της Ευρώπης.

ΚομισιόνΟύρσουλα φον ντερ ΛάιενΚορωνοϊόςHas video: Exclude from popular: 0