Σύνταξη: Αύξηση ορίων ηλικίας στην Ελλάδα προβλέπει ο ΟΟΣΑ

Επώδυνες πολιτικές αποφάσεις βλέπει να εφαρμόζονται στην Ελλάδα ο ΟΟΣΑ λόγω του κορωνοϊού αλλά και της αύξησης προσδόκιμου ζωής

Συγκεκριμένα προβλέπει αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης κατά σχεδόν 1,5 χρόνο έως το 2035 και κατά συνολικά 2,8 χρόνια έως το 2050, λόγω της αναμενόμενης αύξησης του προσδόκιμου ζωής, προβλέπει για την Ελλάδα

Η αύξηση αυτή οφείλεται στον μηχανισμό αυτόματης αναπροσαρμογής που έχει ψηφιστεί από το 2010 και που κατά κύριο λόγο οδηγεί μακροπρόθεσμα στη μείωση της συνταξιοδοτικής δαπάνης στη χώρα μας κατά 2 ποσοστιαίες μονάδες, ώστε από το υψηλότερο επίπεδο μεταξύ των χωρών της Ε.Ε. στο 15,7% του ΑΕΠ το 2019, να περιοριστεί στο 14,2% το 2025 και να πέσει στο 12% το μακρινό 2070.

Ο ΟΟΣΑ, για μια ακόμη φορά, και υπό το βάρος της παγκόσμιας πανδημικής κρίσης της Covid-19, επιμένει πως η παροχή οικονομικά και κοινωνικά βιώσιμων συντάξεων στο μέλλον συνεχίζει να είναι η μεγαλύτερη πρόκληση για τις χώρες-μέλη του. Και ξεκαθαρίζει ότι παρά το γεγονός πως οι συντάξεις διασώθηκαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας, τα οικονομικά των συντάξεων επιδεινώθηκαν λόγω της απώλειας εισφορών (οι ελλείψεις καλύφθηκαν κυρίως από τους κρατικούς προϋπολογισμούς), με αποτέλεσμα η τοποθέτηση των συνταξιοδοτικών συστημάτων σε σταθερή βάση για το μέλλον να «απαιτεί νέες επώδυνες πολιτικές αποφάσεις».

Ειδικά για την Ελλάδα, η έκθεση αναφέρει ότι τα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης θα αυξηθούν κατά 2,8 χρόνια έως το 2050, λόγω της σύνδεσής τους με το προσδόκιμο ζωής. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι από τα 62 έτη που είναι σήμερα, μετά από 40 χρόνια εργασίας, το γενικό όριο ηλικίας θα εκτιναχθεί σχεδόν στα 65, μετά από 29 έτη. Η αύξηση θα αρχίσει να φαίνεται από το 2035, καθώς το όριο ηλικίας θα αυξηθεί κατά σχεδόν 1,5 χρόνο. Καθώς μάλιστα και άλλες χώρες-μέλη του ΟΟΣΑ έχουν λάβει αντίστοιχες αποφάσεις διασύνδεσης των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης με το προσδόκιμο ζωής, η έκθεση δείχνει πως η ηλικία στην οποία μπορεί να συνταξιοδοτηθεί κάποιος που εισήλθε στην αγορά εργασίας στα 22 του έτη, αναμένεται να αυξηθεί κατά 4,5 χρόνια στη Δανία και την Εσθονία από το 2021 έως το 2050 και κατά 2,5 χρόνια στην Ιταλία.

Να σημειωθεί ότι το ισχύον θεσμικό πλαίσιο στην Ελλάδα (ν. 3863/2010) προβλέπει ότι από την 1/1/2021 θα έπρεπε να ξεκινήσει η πρώτη διαδικασία αναπροσαρμογής των ορίων ηλικίας με σημείο αναφοράς τα 65 έτη και βάσει της μεταβολής στο προσδόκιμο ζωής κατά τη δεκαετία 2010-2020. Από 1/1/2024 τα όρια ηλικίας θα ανακαθορίζονται ανά τριετία, με βάση πάντα το προσδόκιμο ζωής.

Ωστόσο, φέτος, λόγω της κρίσης του κορωνοϊού και πιθανότατα της αύξησης των γενικών ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης στα 67 (νόμος Κατρούγκαλου), η διαδικασία δεν ξεκίνησε, με τον ΟΟΣΑ πάντως να προεξοφλεί ότι κάτι τέτοιο θα γίνει τα επόμενα χρόνια.

Στην έκθεση, όσον αφορά τη χώρα μας, ιδιαίτερη αναφορά γίνεται επίσης στις μεταρρυθμίσεις των τελευταίων ετών, με αιχμή τις αλλαγές στα ποσοστά αναπλήρωσης, στους περιορισμούς όσον αφορά την απασχόληση συνταξιούχων αλλά και τις εισφορές των ελεύθερων επαγγελματιών. Ειδικά για το τελευταίο μάλιστα, ο ΟΟΣΑ επισημαίνει ότι εξαιτίας της αλλαγής του συστήματος και την αποσύνδεση των εισφορών από το επίπεδο των αποδοχών των μη μισθωτών, οι μελλοντικές τους συντάξεις θα είναι μικρότερες από αυτές των μισθωτών με μέσες αποδοχές. Μόνη περίπτωση να είναι υψηλότερες, είναι να καταβάλει ο ελεύθερος επαγγελματίας εθελοντικά υψηλότερες εισφορές.

Προβληματισμό προκαλεί το γεγονός ότι στην Ελλάδα αναμένεται μεγάλη μείωση εργατικού δυναμικού τις επόμενες δεκαετίες. Ο προβλεπόμενος πληθυσμός σε ηλικία εργασίας (20-64 ετών) θα μειωθεί κατά 10% στις χώρες του ΟΟΣΑ έως το 2060, δηλαδή κατά 0,26% ετησίως. Στην Ελλάδα, όπως και σε Ιαπωνία, Κορέα, Λετονία, Λιθουανία και Πολωνία, θα μειωθεί κατά 35%, ενώ περισσότερο από 25% θα μειωθεί σε Εσθονία, Ουγγαρία, Ιταλία, Πορτογαλία, Σλοβενία, Σλοβακία και Ισπανία.

Όσον αφορά, τέλος, τις δημογραφικές εξελίξεις και το συνταξιοδοτικό σύστημα της χώρα μας, η έκθεση επαναλαμβάνει ότι τα επόμενα χρόνια θα είναι δύσκολα. Έως το 2050 θα διπλασιαστεί ο αριθμός των συνταξιούχων που αντιστοιχούν σε κάθε 100 εργαζόμενους.

Έτσι, ενώ το 1990 η αναλογία ήταν 22,9 άτομα άνω των 65 ετών ανά 100 εργαζόμενους, το 2020 η αναλογία βρέθηκε στο 37,8 και το 2050 θα φτάσει στο δυσοίωνο 75.

Μικρή ελπίδα δημιουργεί μόνο η πρόβλεψη για αύξηση του ποσοστού των γεννήσεων, στο 1,37 έως το 2040 από 1,3 γεννήσεις ανά γυναίκα στην Ελλάδα το 2020 και 1,54 έως το 2060.

Τι ισχύει στα υπόλοιπα κράτη-μέλη

Στην έκθεση αναφέρεται επίσης ότι η πανδημία έχει βαρύνει τους ηλικιωμένους, αν και οι συνταξιούχοι έχουν δει τις συντάξεις τους να προστατεύονται, σε όλες τις χώρες του ΟΟΣΑ. Ωστόσο, και στις υπόλοιπες χώρες η μακροπρόθεσμη οικονομική πίεση από τη γήρανση παραμένει.

Αν και η αύξηση του προσδόκιμου ζωής στην τρίτη ηλικία έχει επιβραδυνθεί από το 2010, ο ρυθμός της γήρανσης προβλέπεται να είναι γρήγορος τις επόμενες δύο δεκαετίες. Το μέγεθος του πληθυσμού σε ηλικία εργασίας προβλέπεται να μειωθεί κατά περισσότερο από το ένα τέταρτο έως το 2060 στις περισσότερες χώρες της Νότιας, Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης, καθώς και στην Ιαπωνία και την Κορέα.

Αλλά και οι νέοι έχουν πληγεί σοβαρά από την κρίση και ενδέχεται να δουν τα μελλοντικά τους οφέλη να μειώνονται, επισημαίνει ο ΟΟΣΑ, ειδικά εάν η πανδημία έχει ως αποτέλεσμα μακροπρόθεσμα σημάδια και δυσκολίες στην οικοδόμηση της σταδιοδρομίας τους.

Τα υποχρεωτικά συστήματα κοινωνικής ασφάλισης παρέχουν ένα μέσο μελλοντικό καθαρό ποσοστό αναπλήρωσης 62% σε εργαζόμενους με μέσο μισθό πλήρους σταδιοδρομίας, που κυμαίνεται σε λιγότερο από 40% στη Χιλή, την Εσθονία, την Ιρλανδία, την Ιαπωνία, την Κορέα, τη Λιθουανία και την Πολωνία έως 90% ή περισσότερο στην Ουγγαρία, την Πορτογαλία και η Τουρκία.

Τα τελευταία δύο χρόνια, πολλές χώρες αναμόρφωσαν σημαντικά τις συνταξιοδοτικές παροχές που σχετίζονται με τις αποδοχές, όπως η Εσθονία, η Ελλάδα, η Ουγγαρία, το Μεξικό, η Πολωνία και η Σλοβενία. Η Χιλή, η Γερμανία, η Λετονία και το Μεξικό αύξησαν επίσης την προστασία του εισοδήματος για τα άτομα με χαμηλό εισόδημα.

Με βάση τα νομοθετημένα μέτρα, η κανονική ηλικία συνταξιοδότησης θα αυξηθεί κατά περίπου δύο χρόνια στον ΟΟΣΑ κατά μέσο όρο μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 2060. Η μελλοντική κανονική ηλικία συνταξιοδότησης είναι τα 69 έτη ή περισσότερο στη Δανία, την Εσθονία, την Ιταλία και την Ολλανδία, ενώ η Κολομβία, το Λουξεμβούργο και η Σλοβενία θα επιτρέψουν στους άνδρες να συνταξιοδοτηθούν στα 62. Οι γυναίκες θα διατηρήσουν χαμηλότερη κανονική ηλικία συνταξιοδότησης από τους άνδρες στην Κολομβία, στην Ουγγαρία, στο Ισραήλ, στην Πολωνία και στην Ελβετία.

Διαβάστε επίσης:

Hλεκτρονικές πληρωμές: Αλλάζουν τα πάντα από την Παρασκευή

Γονικές παροχές: Ανοίγει η ηλεκτρονική πλατφόρμα – Αυτόματος έλεγχος από την εφορία (Video)

ΟΑΕΔ-ΟΠΕΚΑ: Πότε θα γίνει η «γιορτινή» πληρωμή των επιδομάτων